سامانه تحلیل و نقد آراء قضایی (تناد)

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه درباره راه اندازی این سامانه می گوید : سامانه تناد که به اسم «تحلیل و نقد آراء دادگستری» راه اندازی شده است . در برنامه پنجم توسعه ، قوه قضاییه تکلیفی برای راه اندازی این سامانه برعهده داشت .
با راه اندازی این سامانه قرار بود آرای صادره از محاکم قضایی ، به صورت برخط در معرض نقد و تحلیل متخصصان ، صاحب نظران و اساتید دانشگاه قرار گیرد .
محمد کاظمی فرد می گوید : این مرکز نسخه اول سامانه را (با عنوان سامانه تناد) با هدف تحلیل و نقد آراء دادگستری در شبکه داخلی قوه قضاییه راه اندازی کرده است . این سامانه از آن زمان یعنی از زمان برنامه پنجم توسعه ایجاد شد و در اختیار متخصصان و صاحبنظران قرار گرفت و در پژوهشگاه قوه قضاییه نیز سامانه ای با همین نام ایجاد شد ، برای اینکه آرای قضایی که در آنجا منتشر می شود ، بعد از گمنام شدن مورد تحلیل و نقد قرار گیرد .
به گفته رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه ، چالش اساسی در راه اندازی این سامانه ، حجم بالای آراء و سختی گمنام سازی این آراء است ، برای اینکه شما هر رای را بخواهید با حفظ (محرمانگی) حریم خصوصی در اختیار بقیه افراد قرار دهید ، باید گمنام شود . اکنون موفق شدیم در داخل مرکز آمار و فناوری اطلاعات ،‌ ابزار هوشمند گمنام ساز ایجاد کنیم که آرا را به صورت برخط گمنام سازی می کند که تاکنون دو و نیم میلیون آرا را گمنام سازی کرده و در داخل این سامانه به صورت دسته بندی شده قرار داده است .
کاظمی فرد می گوید : از همان 7-8 سال پیش که این سامانه راه اندازی شد و در اختیار صاحب نظران قرار گرفت این چالش همچنان وجود داشت . یعنی سامانه راه افتاد و حدود ۱۰۰۰۰ رای نیز در آن زمان به صورت دستی گمنام سازی و بارگذاری شد .
به گفته رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات اکنون کارهای نرم افزاری این سامانه به اتمام رسیده و سامانه آماده بهره برداری است و فقط در حال بررسی آزمایشی داده ها هستند . برای اینکه بحث حریم خصوصی در این حجم بالا رعایت شود ، مجبوریم که یک مقدار حساسیت خود را داشته باشیم . ان شاءالله بعد از گذراندن یک دوره آزمایشی آن را عمومی می کنیم ، چون ما تاکنون گمنام سازی با این حجم بالا را نداشتیم ، اکنون امید داریم در یک بازه زمانی ۶ ماه بتوانیم این آزمایش را کامل انجام دهیم .
بعد از طی شدن این مرحله آن را دوباره در اختیار متخصصان قرار می‌دهیم اما این بار با این تفاوت که حجم بالایی از آراء را داریم . یعنی پیش از این ده ،‌ دوازده هزار رای بود اکنون بحث دو تا سه میلیون رای می شود ، البته این تغییر عمده است و از دید نرم افزاری شاید نسخه سوم نرم افزار تناد را ما داریم بیرون می دهیم که با این نسخه عملاً بحث دسترسی متخصصان ایجاد خواهد شد .
کاظمی فرد می گوید : بنابراین اگر به دنبال این حلقه مفقوده باشیم آن چیزی که ما اکنون توسعه دادیم بحث گمنام ساز است که برای تست و بررسی آن در اختیار خود قضات قرار دادیم ، کسانی که رای را صادر کردند خودشان بررسی کنند که این سامانه ای که ما ساختیم و با این حجم بالا گمنام سازی انجام می دهد آیا دقت آن خوب است یا خیر ، اگر هم مشکلی دارد به ما گزارش کنند .
به گفته کارشناسان ، انتشار عمومی و برخط آراء قضایی یکی دیگر از راهکاری نوین برای پیشگیری از فساد و شفافیت آراست که راه اندازی آن تحولی در این حوزه ایجاد خواهد کرد . مسلما نقد و بررسی آراء صادره در محاکم قضایی ، علاوه بر شفایت آرا ، زمینه صدور آرا متقن را نیز فراهم می کند که نقش تعیین کننده در کاهش اطاله دادرسی در محاکم قضایی دارد .