انتشار صورتهای مالی شرکت های دولتی و عمومی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما در میز اقتصاد امروز به انتشار صورتهای مالی شرکت های دولتی پرداخته شد. در این گفتگو آقایان عنبری مدیر کل امور شرکتهای دولتی وزارت اقتصاد و آقای علی یاری کارشناس مسائل اقتصادی به صورت حضوری و آقای دهنوی عضو هیئت رئیسه مجلس (به صورت تلفنی) حضور داشتند.

مشروح این برنامه به شرح زیر است: 

همانطور که در خبرها دیدیم گفتگوی وزیر محترم اقتصاد را هم شنیدید امروز صورتهای مالی شرکت‌های دولتی و عمومی منتشر شد، البته بخشی از اطلاعات شرکت ها است. امروز به این موضوع خواهیم پرداخت که کدام شرکت ها هنوز اطلاعاتشان را منتشر نکردند و چقدر از شرکت ها باقی مانده و اساسا اینکه چرا اطلاعات باید منتشر می‌شد تا الان چون اول سال هم صورت‌های مالی سال ۹۹ و ۹۸ منتشر شد و ببینیم چه تاثیری گذاشته است؟ آقای عنبری تا الان چه تعداد از شرکتهای دولتی و عمومی صورتهای مالیشان منتشر شده است؟

آقای عنبری: ۸۵۲ شرکت که متناسب با بند میم تبصره۲ شناسایی شده از طرف دفتر ما آماده انتشار بوده و ۲۴۳ شرکت، بورسی بودند از این تعداد که طبعاً در فرایند خودشان و متناسب با آن زمان بندی که طبق قواعد بورس دارند منتشر کردند و ما هم پیگیری و نظارت کردیم در کدال و ۳۹۶ شرکت هم امروز صبح آماده شد و منتشر شدند.

 چه تعداد از آن شرکت ها باقی می ماند؟

آقای عنبری: دویست شرکت باقیمانده که هنوز حسابرسی نشده و آماده انتشار نیست البته آماری که میدهم آماری است که تا امروز شناسایی شده و پیش‌بینی ما این است که این ۸۵۲  شرکت حتما ظرف یکی دو ماه آینده، چهار رقمی می شود و عدد ۱۰۰۰ را رد می‌کند و تا انتهای سال هم عدد از این ارقام بیشتر می‌شود .

چرا هنوز شناسایی نشده اند؟

آقای عنبری: در فرآیندی که برای ما تعریف شده و دستورالعمل این تبصره، نامه‌نگاری کردیم با نهادهایی که منظور این ماده قانونی بودند که اطلاعات شرکتهای خودشان را به ما بدهند، ما با دسترسی هایی که در جامعه حسابداران رسمی، سامانه جامع و سازمان حسابرسی داریم طبعا وقتی آمار شرکت ها را داشته باشیم صورتهای مالی آنها را گرفتیم ما خودمان راسا اقدام و منتشر کردیم منتها همه این سازمان ها هنوز آن طور که باید به این نامه نگاری ما پاسخ ندادند و ما همچنان منتظر همکاری آنها هستیم.

در اطلاعاتی که امروز منتشر کردید چه تعداد خود اظهاری دستگاه‌ها است از آن ۳۹۶ تا اگر اشتباه نکنم خود دستگاه گفته این صورتهای مالی من است و چون شما وظیفه انتشار دارید به عنوان وزارت اقتصاد، چه تعداد شان را خودتان احصا کردید با توجه به سامانه هایی که داشتید؟

آقای عنبری: با توجه به آماری که سال گذشته و امسال داشتیم قریب به ۹۰ درصد توسط وزارت اقتصاد احصا شد.

این به این معنی است که دستگاه‌ها نخواستند این کار را کنند؟

آقای عنبری: ممکن است اینها پیش بینی شان این بوده که شما می دانید این شرکت های اعم از مادر تخصصی اصلی و فرعی حلقه اول را ولیکن آن میزان رغبتی که نسبت به انتشار صورت‌های مالی باید نشان می‌دادند شاید کم رنگ بوده که ما داریم مکاتبه می‌کنیم و امیدواریم این اتفاق تا آخر سال بیفتد و انشالله خواهد افتاد.

 ابزار شما فقط این مکاتبه است فکر نمی‌کنم در قانون الزامی باشد؟

آقای عنبری: در قانون ضمانت اجرایی برای آن دیده نشده ولی وظیفه آن بر عهده وزارت اقتصاد و دارایی بابت جمع آوری و انتشار گذاشته شده است.

 آقای علی یاری چه مزیتی دارد اینکه ما بدانیم در یک شرکت دولتی و یک شرکت عمومی غیر دولتی چه می‌گذرد ؟ صورت مالی و دخل و خرج و دارایی و بدهی است دیگر، چقدر به درد مردم می خورد این اتفاق؟

آقای  یاری: انتشار صورت‌های مالی باعث میشود دست تحلیل گر ها در تحلیل داده ها باز شود مثلاً ما در شرکت ها داشتیم که نسبت بدهی در این شرکت ها پایین آمده است یعنی شرکت‌های دولتی به دنبال این هستند که از منابع خودشان به دنبال بزرگ شدن و توسعه باشند، از طرفی تحلیلگران می توانند توسط دیتا هایی که منتشر می شود اطلاعاتی مانند ارز آوری کل شرکت های دولتی یا در کنار آن سهم شرکت از تولید ناخالص را محاسبه کنند و اینها یک سری دیتا ها یعنی سهم شرکت از تولید ناخالص را حساب کنند و این اطلاعات می تواند دست کارشناسان را باز کند در جهت دهی برای حجم عظیمی از اقتصاد ما که دست شرکت های دولتی است در واقع آن بحث تاریک خانه ای که در شرکت های دولتی ما داشتیم و تاریک خانه دولت که شرکت های دولتی نام برده می شود با این انتشار می تواند کاملا شفاف شود.

 مصداقی می توانید مثال بزنید چون در اول سال ما صورتهای مالی سال ۹۸ و ۹۹ را داشتیم که منتشر شد چقدر نتیجه مطلوب داشت این اتفاق؟

آقای  یاری: ما با تحلیلی که روی اطلاعات داشتیم می توانیم الان این را متوجه شویم که 35 درصد شرکت‌های دولتی در زمینه ارز وارد شده اند و بحث ارزآوری را دارند برای کشور ما ایجاد می‌کنند عددهایی که محاسبه شده در این زمینه برای ۵۰ شرکت بزرگی که در این حوزه فعالیت می کنند حدود ۵۰ همت ارزآوری است که اینها اطلاعاتی است که از داخل صورتهای مالی خود کارشناس ها استخراج کرده اند.

 شاید این جالب باشد که بینندگان بدانند این شرکت ها چقدر بزرگ هستند یعنی چقدر سهم دارند از تولید ناخالص داخلی و چقدر ارزشمند است که وقتی این اطلاعات منتشر می‌شود ما بدانیم چه نقشی در اقتصاد بازی می کنند؟

آقای  یاری: در مورد تولید ناخالص داخلی البته بحث محاسبه تولید ناخالص داخلی از طرف بانک مرکزی و شفافیت این موضوع در محاسبه آن جای مناقشه دارد در بین کارشناسانی که الان کار می کنند اما طبق محاسباتی که انجام دادیم حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را شرکت های دولتی جلو می برند.

 این شرکت ها چقدر از بودجه را استفاده می کنند؟

آقای  یاری: در مورد بودجه حدود 30 درصد بودجه کل کشور از طریق 9 شرکت بزرگ دولتی است و شرکت ملی نفت ایران، شرکت پالایش نفت آبادان، ملی گاز ایران، بازرگانی دولتی ایران، پالایش نفت اراک، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بیمه سلامت ، بانک ملی ایران و بانک سپه که از بین این شرکت ها الان در صورت مالی 1400 غیر از سه تا از این شرکت ها که شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران و شرک پالایش نفت اراک، بقیه صورتهای مالی برای 1400 هم منتشر شده.

شما آماری داشتید به لحاظ کارشناسی که چقدر بهبود دادند عملکردشان را در این مدتی که منتشر شده و رویه ای تا الان اصلاح شده است؟

آقای یاری: بهبود عملکرد الان برای تک تک شرکت ها وجود دارد ولی جمع اینها که من بخواهم برای کل شرکتها اعلام کنم ، ببینید مثلا بحث 14 درصد که برای شرکتها است وجود دارد ولی الان آمارش را همراه نیاوردم.

آقای عنبری نظرتان راجع به صحبت های آقای علی یاری می فرمایید؟

آقای عنبری: افزایش شفافیت و انتشار صورت‌های مالی شرکت های دولتی یک پدیده مهمی است از این نظر که آن تاریکخانه که تا امروز راجع به آن صحبت می شد و می گفتند ما هیچ آماری نداریم راجع به شرکت‌های دولتی و نمی‌دانیم چه تعداد پرسنل یا کارمند دارند و همیشه میگفتند حقوق و دستمزد آنها مشخص نیست و عدد کلی مشخص نیست، چقدر به شرکت‌ها یارانه می دهیم و چه خدمتی به مردم می دهند و با چه قیمتی به مردم می دهند؟ همه اینها از دل صورتهای مالی قابل احصا است یعنی مشخص می‌شود که اگر ما کالایی را یارانه می‌دهیم که با قیمت تکلیفی این شرکت دولتی برساند به دست مردم، چقدر یارانه پرداخت شده و به چه قیمتی رسیده دست مردم و چه اتفاق مثبت یا منفی افتاده است، اینها از صورتهای مالی در می آید. علاوه بر آن فضای پرسشگری ، کارشناسان تقویت می‌کند. ابتدای دولت سیزدهم ریاست محترم جمهوری یک سری اصول حاکم بر نقشه ملی پیشگیری و مبارزه با فساد اداری را ابلاغ کردند، اولین اصلی که ایشان تأکید کردند شفاف‌سازی بود، آن هم ناظر به فعالیت های اقتصادی با ارائه دقیق اطلاعات صحیح و دقیق و به موقع و مرتبط، اگر ما این کار را نکنیم تبعا نظارت همگانی محقق نمی‌شود، آن پیشگیری از آن فساد اداری که ممکن است وجود داشته باشد محقق نمی شود . من چند مثال بزنم مثلا وارد صورت مالی شرکت توانیر اگر بشویم مشخص است چه میزان کیلووات ساعت برق فروش رفته و به چه قیمتی و چه میزان صادرات داشته به کدام کشور و چقدر به کشورهای همسایه بوده است. وارد اموال تملیکی شویم میزان کالای مصادره شده و متروکه و تبدیل شده به شرکت و اگر وارد شرکت گاز استانی شویم میزان گازی که از طریق این شرکت ها در اختیار مردم قرار گرفته و بهای تمام شده آن ، فاصله اش با قیمت یارانه ای که دارند دریافت می‌کنند، مثلاً وارد شویم به شرکت شهرک های صنعتی استانی همیشه شاید برای مردم سوال باشد ، برای فعالین اقتصادی حتماً سوال بوده که این شرکت ها چقدر زمین دارند و موجودی آنها چقدر است شهرک‌ها و در هر استان چقدر فروخته اند؟ چقدر درآمد از این محل داشته اند چقدر مانده زمینهای آنها است اینها همه اطلاعاتی است که از دل صورتهای مالی احصا می شود.

چقدر الان اینها قابل اتکا است؟

آقای عنبری: همه تماماً حسابرسی شده، تماما توسط مجامع عمومی آن شرکت که می شوند صاحبان سهام یعنی نمایندگان دولت و حاکمیت ، بررسی شده و تصویب شده و حتی نسبت به خیلی از آنها تکلیف شده ، گزارش حسابرسی که اول این صورتهای مالی منتشر می‌شود در آن آمده گفته شد حتی آنها چند درصد قوانین بودجه یا قوانین سنواتی را رعایت نکرده اند و کدام بند را رعایت نکردند و چرا رعایت نکرده اند و ناظر به این مجمع تکلیف بار کرده به آن هیئت مدیره ، شاید شما وارد شوید به صورت مالی یک شرکت و ببینید عملکردش مساعد نبوده و مجمع هم پذیرفته، آن نظارت همگانی که مدنظر رئیس‌جمهور و وزیر محترم اقتصاد است اتفاقاً اینجا به درد ما خورد و به کار می‌آید، می‌گوید این هیئت مدیره اگر عملکرد نامطلوبی داشته چرا پذیرفته شده است؟ این اتفاقی است که از دل صورتهای مالی می افتد مثلا شرکت ارتباطات زیرساخت هزینه تلفن، هزینه خطوط و دکل ها همه اینها هیچ عدد و رقم و ریالی در شرکت جابه جا نشده که ردپای آن داخل صورت مالی نباشد.

یه نکته ای داشتیم در خصوص شرکت هایی که در گفتگوی وزیر اقتصاد هم بود این هایی که به خاطر تحریم و مشکلات این چنینی اطلاعاتشون افشا نمی‌شد آنها چند شرکت می شوند؟

آقای عنبری: طبعا ما ناظر به شرکتهایی که زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی و نهادهای نظامی و برخی شرکت‌های نفتی محدودیت داریم نسبت به انتشار داده های آنها ، البته بخشی از اطلاعاتشان و بخشی از این شرکت‌ها هم منتشر شده آن داده‌هایی که اطلاعات امنیتی داخل آنها بوده فقط پاک شده است، مرجع تشخیص آن هم وزارتخانه تخصصی بوده با همکاری وزارت اقتصاد، البته این وزارتخانه تخصصی است که نظر نهایی داده ناظر به آن شرکت، مثلاً نفت، وزارت نفت می شود .

 سرجمع چند شرکت هستند؟

آقای عنبری: کمتر از ۲۰ شرکت مشمول این تبصره خاص می شوند.

چند شرکت هستند که این صورت مالی به شما چیزی هنوز نداده‌اند؟

آقای عنبری: شرکت به ما عموما صورت مالی نمی دهد ، ما درخواست دادیم، ما کافی است یا اسم شرکتهای زیر مجموعه نهاد های مشمول قانون و شناسه ملی آنها را داشته باشیم خودمان راسا تا الان اقدام کردیم و بعد از این هم همینطور اقدام می‌کنیم، ولی بین دستگاه‌های مختلف و نهادهای عمومی اعم از شهرداری و امثال آن هستند مجموعه هایی که هنوز آن همکاری لازم را نداشتند و ما پیگیری می‌کنیم و امیدواریم قول همکاری داده‌اند.

 مشکل زیرساختی است یا بیشتر عدم تمایل است؟ چون مشخص می‌شود در آن شرکت چه اتفاقی می‌افتد؟

آقای عنبری: من نمی‌دانم مشکل چیست، ما مشکلات زیرساختی نداریم.

الان مثلا از شرکت های بزرگ مثل صندوق بازنشستگی کشوری که خیلی در آن هستند آن منتشر شده است؟

آقای عنبری: آماری که امروز منتشر شد از صندوق بازنشستگی کشوری یعنی شرکت های زیرمجموعه صندوق، ۲۳ شرکت شناسایی شد دو تا بورسی بوده در روال روتینش بارگذاری شده داخل سامانه و یکی غیر بورسی که ما امروز منتشر کردیم و از این ۲۳ شرکت ۲۰ تا هنوز حسابرسی نشده ولی مازاد بر این ۲۳ شرکت که دارد ما اطلاعاتش را هنوز نداریم و خود صندوق باید همکاری کند و در اختیار ما بگذارد.

 شهرداری ها چطور؟