خواص چای سبز در پیشگیری و درمان بیماری‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز چهارمحال و بختیاری،مصرف چای سبز در تعداد انگشت شماری از خانواده‌ها رایج است، اما این اطمینان وجود دارد که افراد با آگاهی از فواید این چای بیشتر به سمت مصرف این نوشیدنی باارزش جذب می‌شوند.
پژوهشگران ۲۵ مورد را به عنوان دلایل اصلی مصرف چای سبز می‌دانند. گیاه چای در آب و هوای گرم رشد می‌کند. برای تولید چای معمولا برگ‌های کوچکتر و جوانتر انتخاب می‌شوند. در مجموع سه نوع چای وجود دارد: چای سیاه، چای سبز و چای اولانگ (نوعی چای چینی).
مزیت چای سبز بر چای‌های دیگر این است که کمتر تحت تاثیر فرآیند قرار گرفته و ترکیبات موجود در آن پایدار باقی مانده است. چای سبز به عنوان یک ترکیب ضدسرطان و آنتی اکسیدان شناخته شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن مرتب چای سبز می‌تواند در پیشگیری و درمان بیماری‌های لاعلاجی مثل سرطان بسیار موثر باشد. بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده‌ای به نام کاتچین است که فعالیت آنتی اکسیدانی آن بسیار بالا بوده و نسبت به آنتی اکسیدان‌های معروفی، چون ویتامین‌های C و E بسیار قویتر عمل می‌کند.
نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش دهد؛ از بیماری‌های ساده باکتریایی گرفته تا بیماری‌های مزمنی، چون بیماری‌های قلبی، سکته، سرطان، مشکلات دهانی دندانی.
گیاه چای گل بزرگی است که دارای برگ‌های همیشه سبز است و همانطور که اشاره شد، چای سبز بومی کشور چین است و در آن کشور بیش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چای در تمامی نقاط آسیا و بخش‌هایی از خاورمیانه و آفریقا نیز کشت می‌شود. چای سیاه تخمیر داده می‌شود و به اندازه چای سبز سالم نیست. چای سبز تخمیر داده نمی‌شود و چای اولانگ نیمه تخمیر شده است.
مروری بر خواص چای سبز:
پیشگیری و درمان سرطان:
چای سبز حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان است. آنتی اکسیدان قابلیت مبارزه با سلول‌های سرطانی را داراست. این ترکیب می‌تواند از رشد سلول‌ها و تومور‌های سرطانی جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان هایی، چون پستان، کولون، پوست، پانکراس و معده در بین افرادی که چای سبز می‌نوشند بسیار کمتر است.
به افراد سرطانی نوشیدن دو یا سه فنجان چای سبز در روز پشنهاد می‌شود. در ژاپن با وجود بالاترین آمار در استعمال سیگار، کمترین مقدار سرطان ریه در آن‌ها مشاهده شده است. مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیشتر چای سبز با کاهش بروز سرطان سینه ارتباط دارد.

جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی:
یکی از عوامل اصلی امراض و حمله‌های قلبی، وجود کلسترول بالا در خون انسان است. چای سبز علاوه بر ویتامین‌های A و C خود، باعث کاهش کلسترول در خون هم می‌شود که این موضوع خطر حمله قلبی و امراضی از این دست را پایین می‌آورد.
مصرف روزانه پنج فنجان چای سبز یا بیشتر می‌تواند تا ۶۱ درصد از بروز بیماری‌های قلبی بکاهد. با مصرف چای سبز کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. به این ترتیب می‌توان با نوشیدن چای سبز میزان کلسترول خون که یکی از شاخص‌های مهم ابتلا به بیماری‌های قلبی است را کاهش داد. پژوهشگران معتقدند حتی پس از سکته قلبی نیز نوشیدن چای سبز باعث ترمیم سلول‌های آسیب دیده رگ‌ها و قلب می‌شود و روند ترمیم سلول‌ها را تسریع می‌کند. نوشیدن روزانه حداقل سه فنجان چای سبز به بیماران قلبی توصیه می‌شود.

کاهنده فشارخون:

مصرف نیم تا ۵/۲ فنجان چای سبز در روز احتمال بروز پرفشاری خون را تا ۶۴ درصد کاهش می‌دهد. در حالیکه مصرف بیش از ۵/۲ فنجان در روز از بروز این بیماری تا ۵۶ درصد می‌کاهد؛ بنابراین روزانه مصرف سه الی چهار فنجان چای سبز توصیه می‌شود.

جلوگیری از دیابت:

مصرف روزانه پنج فنجان چای سبز می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند. چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماری‌های کلیوی به طرز معجزه آسایی جلوگیری کند.
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مکانیسم، مهار کردن فعالیت آنزیم آمیلاز بزاق و روده (آنزیم مسوول هضم نشاسته) است. با مهار شدن فعالیت این آنزیم، نشاسته با سرعت بسیار آهسته‌ای می‌شکند و در نتیجه قندخون با سرعت کمی بالا می‌رود. مصرف چای به همراه یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدرات منجر به کاهش سرعت رها شدن گلوکز و کاهش جذب آن می‌شود و به این وسیله از ترشح انسولین جلوگیری می‌کند.

ضد انعقاد:

چای سبز خون را رقیق و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. با مصرف گوشت و روغن‌های غیراشباع گیاهی مثل روغن ذرت و سویا ترکیباتی در بدن ایجاد می‌شود که منجر به ایجاد پلاک‌های خونی می‌شود، در حالی که با مصرف چای سبز می‌توان از ایجاد لخته‌های خونی جلوگیری کرد.

چای سبز و جوانی:

چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می‌شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی اکسیدان در چای سبز به ویژه آنتی اکسیدان‌های موثر در حفظ شادابی و جوانی است. آنتی اکسیدان‌ها یکی از شاخص‌ترین عوامل برای حفظ سلامتی و شادابی سلول‌های بدن اند که باعث به تعویق انداختن شروع روند پیری سلول‌ها هستند.

کاهش وزن و چای سبز:

با نوشیدن چای سبز متابولیسم (سوخت و ساز) چربی‌های بدن تسریع می‌شود و به این ترتیب چربی اضافی در بدن ذخیره نمی‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد نوشیدن روزانه سه فنجان چای سبز می‌تواند تا ۷۰ کالری انرژی ناشی از سوخت چربی‌ها ایجاد کند. همچنین چای سبز قادر است جذب روده‌ای گلوکز و چربی را کاهش دهد و به این وسیله منجر به کاهش وزن در فرد می‌شود. ثابت شده که افرادی که چای سبز مصرف می‌کنند دارای وزن پایین تری نسبت به افرادی هستند که چای سبز مصرف نمی‌کنند. چای سبز مانع از ذخیره گلوکز در سلول‌های چربی می‌شود. به این ترتیب می‌توان از نوشیدن چای سبز، کنترل میزان مصرف کربوهیدرات‌ها (قندها) و ورزش مداوم به عنوان مثلثی برای حفظ سلامتی و تناسب اندام‌ها نام برد. چاى سبز و عصاره آن باعث افزایش سوخت کالرى و چربیهاى ذخیره شده بدن و در نتیجه باعث کاهش وزن مى شود. تحقیقات پیشین بر روى حیوانات نشان داده که عصاره چاى سبز باعث افزایش فرآیند «ترموجنسیز» مى شود.

این فرآیند مربوط به تولید گرماى بدن است که در اثر هضم، جذب و متابولیسم غذا‌ها در بدن ایجاد مى شود. این تحقیقات مشابه این فرآیند را بر روى انسان نیز اثبات کرده است. کافئین چاى سبز همچنین باعث افزایش ۲۸ تا ۷۰ درصدى ترموجنسیز در بدن مى شود. وقتى که «افیدرین» برگ به چاى سبز همراه با کافئین افزوده مى شود، این خاصیت دو برابر مى شود. در چاى سبز ماده اى به نام EGCG نیز وجود دارد که ترکیب این ماده و کافئین و افیدرین اثر بیشترى بر روى این فرآیند دارد. اما نکته اى که وجود دارد این است که مصرف چاى سبز و استفاده از کپسولهاى آن به تنهایی و به سرعت باعث کاهش وزن نمى شود و باید علاوه بر مصرف آن، از رژیم غذایى مناسب و ورزش متناوب و مداوم نیز استفاده کرد تا به نتیجه مطلوب رسید. چای سبز به عنوان فاکتوری که واقعا باعث افزایش سرعت متابولیسم می‌شود به اثبات رسیده و شما می‌توانید ۷۰ الی ۸۰ کالری اضافی دریافتی خود را نیز با نوشیدن فقط پنج فنجان چای سبز در روز بسوزانید. پس از یک سال شما قادر خواهید بود که چهار کیلوگرم از وزن خود را فقط با نوشیدن چای سبز از دست بدهید، یعنی اثری مشابه با حدود ۱۵ دقیقه پیاده روی روزانه.


چای سبز و ورم مفاصل:

پژوهشگران چای سبز را به عنوان دارویی برای کاهش خطر ابتلا به ورم مفاصل ناشی از روماتیسم معرفی می‌کنند. این تاثیر با توقف فعالیت آنزیم‌های تخریب کننده و تحلیل برنده غضروف مفاصل ایجاد می‌شود.

چای سبز و استحکام دندان‌ها و استخوان ها:

این نوع چای حاوی ماده‌ای بنام فلورین (flourine) نیز هست. فلورین سبب می‌شود تا ساختار داخلی دندان‌ها محکم شود و از تضعیف مینا و پوسیدگی دندان جلوگیری بعمل آید. درصد بالای فلوراید چای سبز عمده‌ترین دلیل تاثیر مثبت آن بر دندان و استخوان‌ها است. به این ترتیب، درصد بالای فلوراید در چای سبز می‌تواند استخوان‌ها و دندان‌ها را در مقابل آسیب، به ویژه پوسیدگی و پوکی محافظت کند.

آرام بخش و ضد استرس:

این نوشیدنی گیاهی نوعی آرام بخش نیز محسوب می‌آید. با نوشیدن این چای سیستم عصبی بدن شما مقاومتر شده، آرامش اعصاب و دوری از فشار‌های عصبی را برای شما به ارمغان می‌آورد. از آنجایی که بسیاری از بیماری‌ها ارتباط مستقیم با استرس و سیستم عصبی دارند، نوشیدن این چای را می‌توان به نوعی داروی تمام عیار بیماری‌ها نام برد.

عملکرد مغز و چای سبز:

چای سبز فعالیت سلول‌های مغز به ویژه بخش‌های مربوط به حافظه را تقویت و تحریک می‌کند. از طرفی چای سبز باعث کاهش میزان استیل کولین در سلول‌های مغز شده و با این عمل مانع از تخریب سلول‌های مغز و بروز بیماری آلزایمر می‌شود. از طرفی آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز مانع از تخریب سلول‌های مغز که عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون است، می‌شود. به عبارتی، آنتی اکسیدان‌های چای سبز با به تعویق انداختن قرار گیری سلول‌های مغز در فاز پیری و فرسودگی، مانع از ابتلا به پارکینسون می‌شوند.

آسم و چای سبز:

تئوفیلین موجود در چای سبز در حکم داروی گشادکننده برونش (برونکودیلاتور) است که باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس (بافت‌های آسیب دیده) می‌شود. از این رو نوشیدن چای سبز برای افراد مبتلا به آسم یا افرادی که به دلیل مشاغل ویژه‌ای که دارند (مثل کارگران کارخانه‌های سیمان) یا در مناطق خاصی زندگی می‌کنند (ساکنان مناطق سردسیر)، توصیه می‌شود.

دیگر فواید:

- چای سبز همچنین قادر است کبد را سمزدایی کرده و از تجمع چربی در کبد جلوگیری کند. چای سبز نقص و کمبود استروژن را در دوران یائسگی جبران کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. در نهایت اینکه چای سبز منجر به ایجاد آرامش روح و روان شما می‌شود و در نتیجه، مصرف عصرانه آن برای رفع خستگی توصیه می‌شود.

- از فواید دیگر چای سبز می‌توان به این موارد اشاره کرد: بالا بردن قدرت فکری و تمرکز، پیشگیری از امراضی مثل آلزایمر، درمان التهاب و آماس مفاصل، درمان و پیشگیری از بیماری MS (multiple sclerosis). جالب است بدانید کاتچین موجود در چای سبز باعث از بین بردن باکتری‌های مولد مسمومیت غذایی یا سم تولیدشده توسط این باکتری‌ها شده و بدین ترتیب در مسمومیت‌های غذایی هم به عنوان دارویی مفید استفاده می‌شود.

- ویتامین C موجود در چای سبز با تقویت سیستم ایمنی بدن، بدن را در مقابل بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا در زمستان، اسهال و استفراغ در تابستان و حساسیت‌های فصل پاییز مقاوم می‌کند. در چین باستان برای افرادی که دائما بیمار بودند چای سبز تجویز می‌کردند.

- نوشیدن چای سبز نه تنها گوش را در برابر عفونت و تورم محافظت می‌کند بلکه در صورت بروز این مشکل، نمدار کردن پارچه تمیزی با چای سبز و سپس تمیز کردن گوش با آن می‌تواند تا حدی از تورم و عفونت بکاهد.

- تبخال مشکلی است که عامل ویروسی دارد، اما با چای سبز می‌توان بهبود آن را تسریع کرد؛ به این ترتیب که اگر محل مورد نظر را با چای سبز مرطوب کرده و صبر کنیم تا خشک شود و این عمل را سه بار در روز تکرار کنیم، روند بهبودی و رفع محل زخم تسریع می‌شود.


نحوه استفاده:

برای هر نفر یک قاشق مرباخوری چای سبز را در قوری ریخته و به ازای هر یک قاشق، یک لیوان آب داغ با دمای ۸۰ تا ۸۵ درجه به آن اضافه کرده و درب قوری را به مدت هفت تا هشت دقیقه بگذارید سپس آن را بنوشید. یادآوری این نکته ضروری است که چای سبز مانند چای سیاه لزومی به دم کردن ندارد. چای سیاه و چای سبز هر دو از گیاه واحدی به دست می‌آیند. تفاوت در این است که برای تهیه چای سبز برگ‌ها را بخار داده، گرد (پودر) می‌کنند و سپس آنرا خشک می‌کنند، ولی برای تهیه چای سیاه ابتدا برگ‌ها خشک و سپس تخمیر می‌شوند و در برخی اوقات مواد و رنگ‌های شیمیایی به آن اضافه شده و در انتها برشته می‌شود، یعنی فرآیند بیشتری روی چای صورت می‌گیرد.

میزان مصرف روزانه:

چای سبز به عنوان جایگزینی مناسب برای چای سیاه و قهوه توصیه می‌شود. نوشیدن روزانه سه لیوان چای سبز (حاوی سه گرم مواد حل شدنی) یا روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم عصاره استاندارد چای سبز (عصاره‌ها باید حاوی ۸۰ درصد پلی فنل‌ها و ۵۵ درصد اپی گالوکزچین) مفید است. انواع فرآورده‌های کپسولی و مایع چای سبز نیز قابل دسترسی اند.

روش نگهداری:

برای تازه و معطر ماندن چای سبز بهتر است آن را در ظرفی تیره و در محلی تاریک و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.