نسل Z چه کسانی هستند و چه خصوصیاتی دارند

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، جامعه‌شناسان، متولدین دوره‌های مختلف را بر اساس تغییرات اساسی در سبک زندگی به گروه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌کنند. آن‌ها نام متولدین ۱۹۸۱ – ۱۹۶۴ را «نسل ‌X»، متولدین ۱۹۹۷ – ۱۹۸۲ را «نسل Y» یا هزاره‌ای‌ها، و متولدین ۱۹۹۷ – ۲۰۱۰ را «نسل ‌‌Z» یا نسل اینترنت نام‌گذاری کرده‌اند. بر اساس این تقسیم‌بندی متولدین ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۹ در ایران جزو نسل Z قرار می‌گیرند که به دهه هشتادی مشهور شده‌اند.

ویژگی‌ای که نسل Z را از نسل‌های قبلی خود متمایز کرده است تاثیرپذیری عمیق آن‌ها از فناوری به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات است.نسل Z تمام عمر خود را با اینترنت و گوشی‌های هوشمند و بازی‌های رایانه‌ای گذرانده و بیشتر از نسل‌های قبلی خود با اینترنت و فناوری مشغول شده‌ است. بخش بزرگی از ارتباطات میان اعضای این دیجیتال‌زاده‌ها بر بستر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مجازی شکل گرفته و در جریان است که با خود پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و روانی مختلفی را داشته است. این فضا به آنان امکان می‌دهد تا با دیگرانی که نمی شناسند تعامل برقرار کنند و در این تعاملات هر طور که دلشان می‌خواهد خود را نشان دهند.

طبق آمار مرکز ایسپا در سال ۱۳۹۷ چیزی حدود ۵۵ درصد از نوجوانان و ۸۱ درصد از افراد ۱۸ – ۱۹ سال ایرانی عضو یک شبکه اجتماعی بوده‌اند.

چیزی که برای نسل Z مهم است محبوبیت داشتن میان دایره بزرگی از دوستان و حضور در میان شبکه‌های ارتباطی از افراد مختلف آن هم به صورت آنلاین است. آن‌ها برای جذب فالوئر ودنبال کننده ساعت‌ها زمان می‌گذارند. با دوستان مجازی خود احساس صمیمیت زیادی می‌کنند و بیش از حد اطلاعات شخصی خود را در میان می‌گذارند که می‌تواند برای‌شان اثر منفی و جدی داشته باشد. در واقع آن‌ها بین دوستانی که به‌صورت آنلاین پیدا کرده‌اند و دوستانی که در دنیای فیزیکی دارند، تفاوت قائل نمی‌شوند.

افزون بر آن، دسترسی گسترده به فضای مجازی آن‌ها را با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مردم و جوانان در کشورهای مختلف جهان آشناتر کرده و حس شهروند جهانی بودن را در آنان تقویت کرده است. این آشنایی، دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی آنان را تحت تاثیر قرار داده و خواسته‌های آزادی و عدالت‌خواهی و جهانی‌شدن در آنان را از نسل‌های قبل بیشتر کرده است. این ارتباط جهانی همچنین آن‌ها را در معرض چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، جنگ، فقر، نزاع‌های اتمی، ناامنی آبی و غذایی، حقوق بشر، عدالت جنسیتی، پناهجویان و … قرار داده است.

از نظر محتوای مصرفی، سرگرمی و به ویژه گیم‌های کامپیوتری یکی از پرمصرف‌ترین محتواهای این نسل است. ترکیب بازی رایانه‌ای با شبکه‌های اجتماعی (بازی های آنلاین و گروهی) یکی از جذابترین سرگرمی‌های آنان به شمار می‌رود. 

تمایل کمتر نسل Z، به درس خواندن و دانشگاه رفتن

نسل Z به دانشگاه رفتن نظر کاملا متفاوتی با نسل‌های قبلی خود دارد. اگر زمانی برای کسب درآمد و  پیدا کردن کار، داشتن مدرک دانشگاهی الزامی بود اما نسل Z متوجه شده که امروزه با تغییر فضای کسب‌وکار، رویکرد مدرک‌محوری به مهارت‌محوری تبدیل شده است. اضافه بر این، روش‌های جدیدی برای کسب درآمد بوجود آمده‌اند که که در نسل‌های قبلی میسر نبود مانند اینفلوئنسر شدن یا مدیریت پیج اینستاگرام.

نسل Z ها محاسبه می‌کنند که برای رفتن به دانشگاه و گرفتن یک لیسانس و فوق لیسانس باید شش سال از عمرشان را بگذارند و کلی هزینه کنند تا در آخر هم بدون هیچ توانمندی خاصی صرفا با یک مدرک به دنبال کار بگردند. آن‌ها حساب می‌کنند که آیا این کار می ارزد یا نه؟

این نسل دریافته است که با یادگیری مهارت‌هایی که در بازار مشتری دارد آن هم به صورت خودآموز و بعد از بدست آوردن کمی تجربه می‌تواند شروع به کسب درآمد کند. به باور آنان کسی که این مسیر را پیش می‌گیرد شش سال  جلوتر از کسی است که  به دانشگاه رفته و حالا درسش را تمام کرده است.

جالب است بدانید سخنگوی سازمان سنجش کشور در سال ۱۴۰۰ اشاره کرده بود که در کنکور آن سال از میان یک میلیون و هشتاد و دو هزار داوطلب مجاز به انتخاب رشته، پانصد و سی هزار نفر انتخاب رشته کردند. آمار سال ۹۹ هم چیزی در حدود همان ۵۳ درصد بوده است. این یعنی نیمی از نسل Z هایی که می‌توانستند وارد دانشگاه شوند نمی‌خواهند دانشگاه بروند. این امر باعث شده است که نیمی از ظرفیت دانشگاه‌های کشور خالی بماند.

نسل زد چه خصوصیاتی دارند؟

1- علاقه شدید به ارتباطات مجازی و رسانه های دیجیتال

نسل Z علاقه شدیدی به ارتباطات مجازی و رسانه‌های دیجیتال دارند و دوست دارند که همه کارهای خود را به صورت آنلاین انجام دهند. از این رو است که کسب و کارهای اینترنتی تلاش می‌کنند محصولات و خدماتی عرضه کنند که باب طبع این دسته از افراد باشد. در نسل‌های گذشته خیلی از افراد تجربه خرید فیزیکی را دوست داشتند ولی این افراد چندان اهل چنین خریدهایی نیستند و خیلی راحت از طریق گوشی یا لپ تاپ هر خریدی داشته باشند، انجام می‌دهند. به همین خاطر است که به این افراد بومی‌ها یا شهروندان دیجیتال گفته می‌شود.

2- طرفداری از خلاقیت و نوآوری

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز نسل زد، خلاقیت و نوآوری است. این نسل دوست دارند دست به اختراع بزنند و محصولات نو و جدیدی اختراع کنند تا زندگی بشر را راحت کنند. این افراد تمایل عجیبی به بر هم زدن ساختارها دارند و دوست دارند ابزار و ساختار جدید و منحصر به فرد ارائه دهند که بهتر از ساختارها و مدل‌های پیشین باشد.

3- اظهار نظرها و احساسات شخصی به صورت آزاد (آزادی بیان)

اظهار نظرها و احساسات به صورت آزادانه و رها یکی از خصوصیات مهم نسل زد است. این موضوع را می‌توان در دانشگاه‌ها و سطح جامعه  مشاهده کرد. از طرفی ظهور رسانه‌های اجتماعی باعث شده است که بستر لازم برای آزادی بیان فراهم شود.

4-  اعتقاد جدی به گفتگو و مذاکره برای بهبود وضعیت

تعامل، یکی از شاخصه‌های مهم نسل Z است. افرادی که در این نسل متولد شده‌اند، اعتقاد جدی به گفتگو و مذاکره دارند و سعی می‌کنند دغدغه‌ها، موانع و مشکلات موجود را از طریق تفاهم و مذاکره حل کنند. البته نمی‌توان گفت که نسل‌های قبلی اهل مذاکره نیستند. آن‌ها هم به گفتگو اعتقاد دارند. ولی رفتار نسل زد به گونه‌ای است که بهترین راه برای رفع مسائل ، گفتگو می‌داند. این دسته از افراد بر این باور هستند که بهترین راه، گفتگو و پذیرش تفاوت‌هاست. آن‌ها این خصوصیت را هم با اعضای خانواده و هم با همکاران و مدیران خود رعایت می‌کنند؛ از این رو جوانان نسل زد، با قومیت‌ها و مذاهب مختلف مهربان هستند و سعی می‌کنند حقوق سایر انسان‌ها را رعایت کنند.

5-  واقع بینی و درک واقعیت

افراد نسل زد به واقعیت و واقع‌بینی علاقه خاصی دارند؛ به همین علت فیلم‌هایی که در حال حاضر ساخته می‌شود، مبتنی بر واقعیت هستند. اگر فیلمی ساخته شود که واقعیت در آن حکم‌فرما نباشد، مورد استقبال این نسل قرار نمی‌گیرد و فروش بالایی را تجربه نخواهد کرد. در دنیای امروز حتی فیلم‌های کمدی و طنز هم سعی می‌کنند واقعیت‌های زمانه را به چالش بکشند و زیر سوال ببرند.

6- تعهد به اصول اخلاقی

اگر می‌خواهید نظر افراد نسل زد را جلب و آن‌ها را با خودتان همراه کنید، باید به اصول اخلاقی و انسانی معتقد باشید. همان طور که گفتیم این افراد، به گفتگو و مذاکره پایبند هستند و واقعیت را خیلی راحت می‌پذیرند، از این رو به صداقت، حقوق بشر، حقوق حیوانات و محیط زیست اهمیت زیادی می‌دهند.

در حال حاضر مسئله تغییرات اقلیمی، ارزش و اهمیت زیادی پیدا کرده و هر روز صحبت‌های بیشتری در مورد آن مطرح می‌شود. جالب است بدانید که این مسئله برای نسل زد اهمیت زیادی دارند؛ چون این افراد می‌دانند که آینده جهان متعلق به آن‌هاست و اگر جهان از سلامت کافی برخوردار نباشد، حیات آن‌ها به خطر میفتد.

از طرفی اگر کسب و کاری دارید که مخاطبان هدف شما، جوانان نسل Z هستند باید به بازاریابی، تبلیغات و فرایند تولید خود دقت داشته باشید و سعی کنید که همه چیز با اصول اخلاقی و انسانی سازگار باشد. هر چه احترام و تعهد بیزینس شما به اخلاق بیشتر باشد، علاقه مخاطبان هم به شما بیشتر خواهد شد.

7-  نیاز به باور و اعتماد

افراد این نسل نیاز دارند که از سوی اطرافیان، والدین و مدیران خود مورد اعتماد قرار بگیرند. در صورتی که این افراد را باور کنید، توانایی‌ها و قابلیت‌های بی‌نظیر آن‌ها را مشاهده خواهید کرد. معمولاً مدیران و کارفرماهایی که نسل زد را باور می‌کنند، در کسب و کار خود به موفقیت‌های چشمگیری می‌رسند.

اگر شما با نسل زد سر و کار دارید؟

در صورتی که شما هم به عنوان یک کارمند، مدیر، پدر یا مادر با نسل زد سر و کار دارید و تمایل دارید که تعامل بهتری با آن‌ها داشته باشید، سعی کنید به اصول و خصوصیات آن‌ها احترام بگذارید و منحصر به فرد بودن آن‌ها را جدی بگیرید. همچنین توجه داشته باشید که این افراد علاقه خاصی به فضای وب و رسانه‌های اجتماعی دارند، از این رو باید در کسب و کار خود از ابزارهای به‌روز و نوین کمک بگیرید تا بتوانید نظر اهالی این نسل را جلب کنید.