خشک شدن تالاب‌های عراق، تهدیدی چند بعدی

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی در گزارشی ضمن تحلیل معضل تنش آبی در جنوب عراق، درباره خشک شدن تالاب‌های عراق و پیامد‌های زیست محیطی و اقتصادی آن هشدار داد.

کشاورزان عراقی گفت: به علت نبود آب مجبور شده اند، زمین‌هایشان را بفروشند و به شهر‌ها مهاجرت کنند. دمای بالای هوا و کاهش بارندگی‌ها بر تالاب‌های معروف این کشور در جنوب عراق تاثیرگذار بوده است. علی هاشم از جنوب شرق عراق گزارش می‌دهد.

هر چه پهپاد‌ها در ارتفاع بالاتری پرواز کنند به همان نسبت، پهنای بیشتری از بیابان‌ها را می‌توانند ببینند. زمانی در گذشته، تالاب‌های معروف و تاریخی عراق این مناطق را پوشش می‌دادند، اما دیگر اینطور نیست. از درختان خرما و مرکبات و بسیاری از درختان میوه دیگر مرزعه چهارصد هکتاری این کشاورز، فقط همین (زمین خشک) باقی مانده است.

ابواحمد یک کشاورز در این باره گفت: به علت کمبود آب، به تدریج درختان ما خشک شد. ابتدا درختان پرتغال و خرما خشک شدند. افراد زیادی از این منطقه رفته اند. من نیز به فکر مهاجرت هستم، اما سوال مطرح این است که کجا باید بروم. می‌توانیم زمینمان را بفروشیم. اما بعد از آن چه می‌شود؟ هیچکس از آینده خبر ندارد. فقط خدا از آینده خبر دارد.

کشوری که قبلاً بزرگترین منطقه تولیدکننده میوه در خاورمیانه بود، حالا نمی‌تواند میوه مورد نیاز خودش را نیز تامین کند. در طول بیش از هزاران سال، دو رودخانه بزرگ عراق یعنی دجله و فرات، بیابان‌های اطراف خود را به مراتعی سبز تبدیل کرده بودند، اما در حال حاضر، هفتاد درصد آبی که زمانی در این دو رود بود، خشک شده است.

قیمار دیب از کارشناسان برنامه توسعه سازمان ملل متحد گفت: سطح آب و میزان تامین آب در کشور بسیار کم است. شاهد تاثیرات این مسئله در زندگی مردمان محلی بویژه کشاورزان و کسانی هستیم که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند یعنی همان افرادی که بقایشان به دام‌ها و کشاورزی متکی است. آن‌ها در گذشته از آب برای همه جنبه‌های زندگی خود استفاده می‌کردند.

این وضعیت از مناطق شمالی عراق تا تالاب‌های منطقه میان رودان (بین النهرین) در جنوب عراق گسترده شده است. خشکسالی سبب شده است این تالاب‌های معروف عراق به مناطق خشک تبدیل شود. این وضعیت به زندگی مردم، حیات وحش و زیست بوم منطقه آسیب می‌رساند. سطح پایین آب یکی از حیوان‌های معروف این منطقه یعنی گاومیش‌ها را تهدید می‌کند. این پستانداران برای پایین آوردن دمای بدنشان و تولید شیر بهتر، به آب نیاز دارند. حالا گله داران مجبور هستند برای زنده نگاه داشتن گاومیش‌های خود، آب نوشیدنی خریداری کنند. بحران زیست محیطی آن‌ها را وادار می‌کند تا دام‌های خود را به قیمت پایین بفروشند و در تلاش برای یافتن فرصت‌هایی بهتر، از این مناطق مهاجرت کنند.

یک گله دار عراقی گفت: اگر سطح آب همچنین پایین برود، میزان شوری آب افزایش می‌یابد و آب بسیار تلخ می‌شود. دام‌ها نمی‌توانند این آب را بخورند. این آب آن‌ها را می‌کشد. این وضعیت برای ما بسیار پرهزینه است. به علت نبود آب و علوفه، حیوانات ما می‌افتند و می‌میرند. بسیاری از افراد اینجا، دام‌های زیادی را از دست داده اند.

همه در اطراف این تالابها، عمر الشیخلی را می‌شناسند. او تقریبا دو دهه است که در این منطقه تحقیق می‌کند، اما هرگز این منطقه را تا این اندازه خشک ندیده است.

عمر الشیخلی گفت: مقامات عراق در حال مذاکره با مقامات ترکیه و ایران هستند تا درباره سهم آبی به توافق برسند که عراق برای احیای نواحی دچار وضع وخیم از قبیل تالاب‌ها به آن نیاز دارد. استمرار پایین آمدن سطح آب در تالاب‌های عراق سبب خواهد شد تالاب‌های عراق به نواحی خشک و لم یزرع تبدیل شود. تالاب‌ها و باغ عدن، به بیابان تبدیل خواهد شد. 
در ماه مه (پنج ماه پیش)، ​الجزیره این تصاویر را از تالاب‌های عراق گرفت. در آن زمان، ​آب بسیار بیشتری در اینجا بود. در حال حاضر، سطح آب در این تالاب‌ها پایین آمده است که این وضعیت، این موجودات (گاومیشها) را به خطر می‌اندازد و کشاورزان و دامداران را به رفتن وادار می‌کند.