زندگی با طعم زباله

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، با دیدن هر سطل زباله که کودکانی در حال بررسی محتویات آن هستند احساس بدی به انسان دست می دهد . جالب اینجاست که مافیای زباله در کمال آرامش، این کودکان را در قبال هیچ و پوچ در سرما و گرما در زباله دان ها دنبال کاغذ و پلاستیک و آهن و ... می فرستند .
 این بچه ها بجای درس خواندن مجبور به گشتن در سطل های زباله هستند و با گونی‌های بزرگ سر خود را در سطل‌های زباله فرو می برند  و بدون کوچکترین وسیله محافظتی مانند ماسک و دستکش مشغول جستجو در سطل‌های زباله اند که  بهداشت جامعه نیز در خطر قرار می‌گیرد بخصوص در مواقع شیوع بیماری های عفونی.
متاسفانه به علت بروز مشکلات اقتصادی شاهد افزایش تعداد زباله گردها در شهرها هستیم که به دلایل مختلف از جمله  اعتیاد یا مشکلات خانوادگی حاضر هستند ساعت ها درون زباله ها، مواد قابل بازیافت را جمع کرده و به دلالان به قیمت بسیار اندک بفروشند.

برخی از این افراد بر این باورند که با این نوع جمع آوری زباله به چرخه طبیعت کمک می شود در حالی که نه تنها به چرخه طبیعت کمک  نمی شود  بلکه سبب ریختن زباله های بیشتری در کف خیابان ها می شود که سبب افزایش موجودات موذی در اطراف سطل زباله ها و کوچه ها ست و سلامت جامعه و محیط زیست را به خطر می اندازد.

این افراد که در بین زباله های شهر ساعت ها مشغول جستجو، جمع آوری و فروش زباله ها هستند از خطر ابتلا به بیماری های عفونی از جمله کرونا ، هپاتیت و ایدز بی خبرند چرا که  معتادان  سرنگ های آغشته به این بیماری ها را درون سطل زباله می اندازند و زباله گردها بدون توجه به این آسیب ها به راحتی دست در هر کیسه زباله ای می کنند که جدا از آسیب های اجتماعی ،  بیمار می شوند.

لذا ضروری است مسئولان مربوطه به ویژه شهرداری ها ضمن آموزش این افراد، مکانهای مناسب تفکیک زباله و البسه و تجهیزات مناسب در اختیار آنان قرار دهند تا خطرات این کار کاهش یابد .

بیشترین افراد در معرض زباله گردی معمولا زباله گردها افرادی با مشکلات خانوادگی از جمله اعتیاد پدر و اعضای خانواده، دختران فراری و بد سرپرست  هستند که در مواجه با این نابسامانی ها برای گذران امور خود دست به دامان زباله ها می شوند.

زباله گردی بهترین منبع درآمد برای معتادان است معتادانی که نه بهداشت فردی برایشان اهمیت دارد نه خانواده و نه جامعه و فقط به هزینه مواد مخدر خود فکر می کنند آنها که معمولا از خانواده و جامعه طرد شده بجای اینکه به فکر راهی برای برگشت به زندگی باشند به این شغل روی می آورند.

تعداد کثیری از مهاجران افغان، به علت نداشتن مدارک هویتی و پروانه کار نمی توانند در هر جایی مشغول به کار شوند بنابراین به جمع آوری ضایعات که هیچ شرایط خاصی برای بکار گیری در آن وجود ندارد روی می آورند.

مدیریت این موضوع از سوی ارگان های مربوطه برای جمع آوری و سامان دادن این افراد باید مورد توجه قرار گیرد چرا که اگر به این ناهنجاری ها به موقع پاسخ درستی داده نشود در آینده نزدیک مشکلات جبران ناپذیری در جامعه به وجود می آید.

در این باره با بهروز 32 ساله که می گوید: ده سال مشغول جمع آوری ضایعات است گفتگو می کنم او در پاسخ به اینکه چه چیزی وی را به این کار وادار کرده می گوید: من در یک شرکت مشغول بکار بودم ، شرکت ورشکست شد و نتوانستم در جایی مشغول به کار شوم به ناچار به این شغل روی آوردم.

در ابتدا که خیلی آشنا به این کار نبودم حاصل دست رنجم را به قیمت بسیار اندک دلالان  می خریدند ولی بعدها رفته رفته که با تجربه شدم اوضاع مالی ام بهتر شد .

او می افزاید: من و بسیاری از افراد که مانند من هستند بی سرپناه هستیم، روزها به جمع آوری زباله مشغولیم و شبها در محل فروش زباله ها و پارک ها ، شب را  به روز می رسانیم .

یک کارشناس جامعه شناسی می گوید: زباله گردی نه تنها به خود آنها ضربه می زند بلکه جامعه را دچار تشویش می کند.

حسین محمدی می افزاید: این پدیده علاوه بر زشتی بصری که دارد پدیده‌ای ست که با مشاهده آن، به هر شهروندی احساس ناخوشایندی دست می دهد .

محمدی معتقد است: متأسفانه به علت مشکلات اقتصادی، درآمد ثابتی که این شغل دارد باعث شده افراد بیشتری به تفکیک زباله گرایش پیدا کنند که این امر آسیب‌های اجتماعی بسیاری را در بعد فردی و اجتماعی به بار می‌آورد.

او اضافه می کند: افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند امکان دارد به علت ارتباط با زباله‌ها دچار بیمارهای عفونی شوند و این بیماری ها را به سایر افراد جامعه انتقال دهند.

محمدی می گوید: این افراد به علت اینکه در بسیاری از موارد از سوی جامعه طرد می شوند و برخی شهروندان رفتارهای مناسبی با آنان ندارند، احساس درستی نسبت به جامعه ندارند و در نتیجه روحیه خشم و سرخوردگی در آنها تقویت می شود و در مواردی هم ممکن است دست به رفتارهای ضد اجتماعی بزنند.

در روزهایی که هراس ابتلا به «کرونا» به نوعی  شرایط را سخت کرده است  متاسفانه  افرادی بی‌توجه به این ویروس و به ناچار ، اندک روزی خود را لابه‌لای زباله‌ها جستجو می‌کنند.

با یکی دیگر از زباله گردها هم کلام می شوم او با کرونا و اینکه این ویروس تا چه اندازه خطرساز است آشنایی دارد اما به قول خودش صاحبخانه اجاره می‌خواهد، می‌گوید: می‌توانیم چند روز نان نخوریم ولی نمی‌توانیم با دست خالی صاجب‌خانه را راضی کنیم.

هر چند این اقدام پرخطر برای عده ای نان آوری می‌کند، اما مشکلات و پیامدهایی را به دنبال دارد که اگر به آن توجه نشود، سلامت جامعه در خطری جدی قرار می‌گیرد. بنابراین این سوال مطرح است که چرا اقدامات دستگاه ها نه تنها مشکلی را رفع نمی‌کند بلکه بر تعداد زباله گردها افزوده می شود و بعضا نیز برای جمع آوری طلای کثیف به رقابت می‌پردازند.

اگر چه اقداماتی مانند طرح تفکیک زباله در مبدا برای حذف زباله گردها در حال اجرا است اما می‌توان با صراحت بیان کرد که اجرای این طرح موفق نبوده چرا که نتوانسته به هدف خود برسد.

لذا باید برای حذف این آسیب در جامعه راهکاری اساسی اندیشیده شود و ایجاد شغل پایدار بهترین راه حل برون رفت از مشکلات زباله گردی است .

این مهم مسئولیت اجتماعی است که در مرحله نخست وظیفه مسئولان و در مرحله بعدی نیازمند عزم همگانی است ، همگانی از آن جهت که شهروندان موظفند هم در تفکیک زباله و  همچنین در برخورد با این افراد مسئولانه تر  عمل کنند .

نگارنده : علی  صفری الموتی