کاهش مشکلات رفتاری کودکان با «بازی‌درمانی خانوادگی»

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مشکلات رفتاری حاوی مشکلات بیرونی(مانند بیش‌فعالی، قانون‌شکنی و پرخاشگری) و مشکلات درونی(مانند اضطراب، کناره‌گیری و افسردگی) از شایع‌ترین مسائل مربوط به سلامت روان در دوران کودکی هستند.

بازی‌درمانی از روش‌هایی است که به لحاظ تربیتی، درمانی، آموزشی و به‌ویژه کاهش مشکلات رفتاری و ارتباط دنیای درونی و بیرونی کودک ارزش زیادی دارد.

جوهره اصلی در رویکرد خانواده محور این روش، آن است که خانواده را در تصمیم گیری دخیل کرده و ارتباط دوطرفه بین خانواده و درمانگر ایجاد کند.

به اعتقاد متخصصان، بازی‌درمانی خانواده محور، با تکیه بر مسائل ارتباطی مثل لذت مشترک، ارتباط دوطرفه، صمیمی بودن، ایجاد حلقه‌های ارتباطی بین والد و فرزند و گسترش آن و همچنین مشاهده آن در رابطه والد و فرزند و اصلاح آن، می‌تواند باعث بروز پیامد‌های مثبتی مانند کاهش مشکلات رفتاری شود.

همچنین این روش می‌تواند باعث توجه والدین به تفاوت‌های فردی کودک شود و زمینه را برای تحریک متناسب با نیاز کودک فراهم آورد. درنتیجه بازی‌درمانی خانواده محور از طریق مکانیسم‌های توضیح داده‌شده می‌توانند باعث کاهش مشکلات عاطفی- رفتاری شود.

در رابطه با این روش درمانی و به منظور آزمایش آن بر کودکان کشور، محققانی از دانشگاه اردکان و موسسه آموزش عالی نبی اکرم (ص) تبریز، پژوهشی را انجام داده‌اند.

این پژوهش روی ۳۰ نفر از کودکان مبتلابه مشکلات رفتاری در دامنه سنی ۷ تا ۱۱ سال که در شهرستان اردکان مشغول به تحصیل بودند، انجام شده است.

برای کودکان گروه آزمایش در این تحقیق، برنامه بازی‌درمانی خانواده محور در طی نه جلسه اجرا شد و سپس نتایج به دست آمده آن‌ها با گروه شاهد به صورت علمی مقایسه گردید.

یافته‌های این پژوهش نشان داد که بازی‌درمانی خانواده محور می‌تواند روش کارآمدی در بهبود مشکلات رفتاری در کودکان باشد.

عذرا محمد پناه اردکان، پژوهشگر گروه روانشناسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه اردکان و سه همکار دیگرش در این تحقیق می‌گویند: «نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که برنامه آموزش بازی‌درمانی خانواده محور باعث بهبود مشکلات رفتاری کودکان، پرخاشگری، قانون‌شکنی، گوشه‌گیری، اضطراب و افسردگی می‌شود. از نتایج حاصله چنین استنباط می‌شود که درمانگران کودک می‌توانند در فرایند درمان مشکلات رفتاری کودکان از بازی‌درمانی خانواده محور به‌عنوان یکی از روش‌های مؤثر در کاهش نشانه‌ها استفاده کنند».

آن‌ها افزوده‌اند: «در رویکرد خانواده محور با استفاده از بازی، تغییرات عمده‌ای در رفتار‌های سازگارانه‌تر کودک ایجاد می‌شود و همچنین آگاهی خانواده از چگونگی برخورد با کودک افزایش می‌یابد و این امکان را به کودک می‌دهد تا نسبت به مشکلاتش همراه با خانواده، حل مسئله را به‌عنوان جز لاینفک درمان بیاموزد و برگزیند و به کمک درمانگر دریچه‌ای تازه از امکانات و ظرفیت‌های شناختی، عاطفی و رفتاری پیش روی کودک و خانواده قرار می‌گیرد».

محققان فوق پیشنهاد کرده‌اند که این رویکرد در مورد سایر اختلالات دوران کودکی نیز استفاده شود تا اثربخشی آن مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.

این یافته‌ها که در «مجله پزشکی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز منتشر شده‌اند، می‌توانند نقش موثری در کاهش مشکلات رفتاری کودکان داشته باشند.