نگاه متفاوت به کودتای 28 مرداد از دریچه «رویای نیروی سوم»

به گزارش خبرگزاری صداو سیما به نقل از روابط عمومی شبکه مستند، کاظمی در این باره گفت: از قرن نوزدهم به بعد، ایران صحنه درگیری و تقابل دو قوه استعماری روس‌ها و انگلیس‌ها بوده است. روس‌ها از شمال ایران را تحت فشار می‌گذاشتند و انگلیس‌ها نیز از جنوب وارد ایران می‌شدند. چنین فضایی باعث شده بود تا رضایتی اجتماعی در بین مردم به وجود بیاید و به همین دلیل دنبال «نیروی سومی» بودند که به ایران کمک و تعادلی را برقرار کند.

وی افزود: به دلیل آنکه آمریکایی‌ها فاصله خیلی زیادی با ایران داشتند، ایرانیان فکر می‌کردند که این کشور انگیزه‌های استعماری ندارد. به ویژه آنکه نخستین ایرانیان با آمریکایی‌ها به واسطه افراد مذهبی بود که کار پزشکی و آموزشی می‌کردند و مجموع این عوامل باعث شده بود که پس‌زمینه مثبتی درباره آنان در ذهن مردم ایران ایجاد شود. بنابراین افرادی زیادی در اواخر دوره قاجار تلاش کردند تا پای آمریکایی‌ها را به عنوان نیروی سوم به ایران باز کنند تا آن فضای دوقطبی را بشکنند.

او با اشاره به نقش جدید قوام السلطنه در ماجرای رویای سوم گفت: قوام السلطنه در فیلم ما نقش بسیار مهمی دارد، چرا که بسیاری از افراد او را بنیان‌گذار ایده سیاست نیروی سوم در ایران می‌دانند. او در اواخر دوره قاجار قدرت پیدا می‌کند و با هدف محدود کردن سیطره انگلیسی‌ها در ایران، پای آمریکایی‌ها را به ایران باز می‌کند. البته رویای او خیلی زود رنگ می‌بازد و طی 10 سال و همزمان با کودتای 28 مرداد 1332 سیاست‌های استعماری او مشخص می‌شود.
وی تاکید کرد: در این مستند آرشیوی به  «رویای نیروی سوم» و امیدبستن واهی مردم ایران به آنان پرداخته‌ایم. در این مستند نشان می‌دهیم که برخلاف تصورات عموم مردم، آمریکایی‌ها چگونه در جنگ جهانی دوم وارد ایران می‌شوند و همانند روس و انگلیس سیاست‌های استعماری خود را در پیش می‌گیرند. با استفاده از اسناد بازه زمانی 10 ساله که وقایع مهمی همچون ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد را دربرمی‌گیرد نشان می‌دهیم که آمریکا هم فرقی با آن دو کشور استعماری دیگر ندارد.

«رویای نیروی سوم» در 3 قسمت 30 دقیقه ای آماده شده و روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه (از 26 تا 28 مرداد) ساعت 20:30 از شبکه مستند سیما پخش می‌شود تکرارش روز بعد ساعت 13:30 است.

از عوامل دیگر این مستند می‌توان به پژوهشگر و نویسنده: داود کاظمی و عادل انیسی، تدوین: سامان قیطولی و گرافیک و تیتراژ: ریحانه اقبالی‌نیا اشاره کرد.