آیین علم بندان در جاجرم

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای خراسان شمالی برپایی محافل و مجالس عزای امام حسین علیه‌السلام که بزرگترین مصیبت عالم هستی است، سابقه‌ای به قدمت شهادت آن حضرت دارد که البته در گذار تاریخ با توجه به شرایط زمان و مکان، شکل و شیوه‌های مختلف به خود گرفته است و لذا در مناطق مختلف اقلیمی و بافت‌های مختلف جمعیتی، تفاوت‌هایی در برنامه‌های عزاداری به چشم می‌خورد اما آنچه که در همه‌ی آنها مشترک است، ابراز محبت و علاقه‌ به ساحت مقدس حسینی و سوز و گداز مؤمنان در رثای آن امام همام است که جاودانه شده است.

در این مسیر یکی از برنامه‌هایی که در مناطق گوناگون سنت شده و هر ساله در آستانه‌ی نزدیک شدن ایام محرم اجرا می‌شود، آیین استقبال از ایام سوگواری سیدالشهدا علیه‌السلام است که عموماً به «آیین علم‌بندان» مشهور شده است.

شهر کهن و تاریخی جاجرم نیز یکی از بلادی است که در زمینه‌ی برگزاری آیین‌های محرم از دیر باز خوش درخشیده است؛ تا جایی که امروزه به لطف انعکاس وسیع برنامه‌ها از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی، زبانزد عموم مردمی است که با این برنامه‌ها آشنایی پیدا کرده‌اند.

 حداقل قدمت آن را در این منطقه می‌توان به دوران صفویه که تشیع در ایران نضج گرفت و آیین‌های عاشورایی با شکوه و عظمت برگزار شد، نسبت داد.

آنچه که طبق تحقیقات و بررسی‌های انجام شده‌ی میدانی و گفتگو با معمرین و دست اندرکاران برنامه‌های محرم به دست آمده است، حکایت از این دارد که طبق سنت دیرینه در جاجرم، هر سال سه روز مانده به محرم، علم‌ها و بیرق‌هایی که همواره نماد عزای حسینی بوده و نصب آنها در تکایای قدیمی جاجرم و حسینیه‌ی بزرگ کنونی بیانگر آغاز محرم و عزای اباعبدالله علیه‌السلام است، با آداب خاصی به مسجد جامع جاجرم که خود قدیمی‌ترین مسجد و بنای مذهبی خراسان شمالی است انتقال داده می‌شود.

در مسجد جامع جاجرم با انجام مراسم معنوی و پر شوری که با قرائت زیارت شریفه‌ی عاشورا و روضه‌خوانی آغاز می‌شود، علم‌ها به وسیله‌ی پارچه‌ها و روسری‌های اهدایی مؤمنان، توسط جمعیت حاضر در محفل آذین می‌شود و همزمان نیز سوگواری ادامه می‌یابد و در پایان این مراسم نیز علم‌های آماده شده، در محیط داخلی مسجد، بر دوش حاضران گردانده می‌شود و سپس با استقرار در مسجد جامع جاجرم، اعلام می‌شود که در صبحگاه اول محرم با مراسم خاص دیگری این علم‌ها برای نصب در حسینیه‌ی بزرگ جاجرم به آن مکان شریف انتقال می‌یابد تا آغاز ایام عزای حسینی علیه‌السلام و برنامه‌های سوگواری اعلام شود.