آیه مباهله ، سند فضیلت خاندان پیامبر اکرم (ص)

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان ، روایات بی‏‌شماری وجود دارد که نشان می‏‌دهد ائمه معصومین (ع) احتجاجات فراوانی با آیه مباهله درباره فضیلت اهل بیت (ع) دارند و این نشان می‌دهد آیه شریفه مباهله، بزرگ‏‌ترین و مهم‏‌ترین سند افتخار و فضیلت خاندان پیامبر اکرم (ص) است.

توضیحی درباره آیه مباهله

مرضیه محمدزاده، پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به ۲۴ ذی‌الحجه، روز نزول آیه مباهله می گوید: تقریباً همه مورخان و محدثان، وقوع موضوع مباهله را در روز بیست و چهارم ذی‌الحجه سال نهم هجری و بعد از سنة‌الوفود بیان کرده‏‌اند؛ یعنی زمانی ‏که تقریباً اسلام در شبه جزیره شناخته شده بود و بسیاری از مردم شبه جزیره مسلمان شده بودند.

یعقوبی می‏‌نویسد: گروهی از شخصیت‌ها و علمای عیسوی‌مذهب اهل نجران نزد رسول‌الله (ص) آمدند، سرورشان ابوحارثه اسقف بود و عاقب و سید و عبدالمسیح و کوزوقیس و ایهم همراه او بودند، آنان بر رسول‌الله (ص) وارد شدند در حالی‏ که دیبا و صلیب‏‌ها را آشکار ساخته بودند و تمام روز را با رسول‌الله (ص) در موضوعات مختلف بحث کردند. ابوحارثه گفت:

-‌ای محمد! درباره مسیح چه می‌گویی؟

- او بنده خدا و پیامبر اوست.
آنگاه اسلام را بر آن‌ها عرضه کرد. گفتند: ما پیش از تو اسلام آوردیم و قبل از اینکه تو در مورد توحید حرف بزنی، ما قرن‌هاست که مدعی توحید هستیم.
- دروغ می‏‌گویید! سه چیز شما را از اسلام بازداشته است: خوردن گوشت خوک، پرستش صلیب و اینکه عیسی را پسر خدا می‌دانید.

اگر عیسی پسر خدا نیست، پدرش کیست؟
خدای تعالی این آیه را نازل فرمود که: «ذلِکَ نَتْلُوهُ عَلَیکَ مِنَ الایٰاتِ وَ الذِّکْرِ الْحَکیمِ اِنَّ مَثَلَ عیسیٰ عِنْدَ اللهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرٰابِ ثُمَّ قٰالَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ اَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلاٰ تَکُنْ مِنَ الْمُمْتَرینَ» «این‌ها را که بر تو می‏‌خوانیم از نشانه‏‌های حقانیت تو و یادآوری حکیمانه است. به تحقیق مَثَل عیسی نزد خدا مانند آدم است که خدا او را از خاک خلق کرد و سپس فرمان داد: موجود باش و او وجود یافت. حق همه‌اش از ناحیه پروردگار توست، بنابراین از تردید‌کنندگان مباش.»

سرانجام پس از بحث‌های طولانی، درباره آنان آیه مباهله نازل شد: «فَمَنْ حٰاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جائَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ اَبْنٰائَنا وَ اَبْنائَکُمْ وَ نِسٰائَنٰا وَ نِسٰائَکُمْ وَ اَنْفُسَنٰا وَ اَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَل لَعْنَةَ اللهِ عَلَی الْکٰاذِبینَ» «هرگاه بعد از علم و دانشی که (دربارۀ مسیح) به تو رسیده، باز کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آن‌ها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت کنیم شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم شما هم از نفوس خود، آنگاه مباهله کنیم. پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»

آنگاه به مباهله راضی شدند. پیشنهاد مباهله از طرف مسیحیان نجران پذیرفته می‏‌شود، ولی یک شب مهلت می‏‌خواهند.

یعقوبی موضوع را چنین ادامه داده است:.

چون بامداد رسید، ابوحارثه گفت: ببینید چه کسی با او آمده است؟ رسول‌الله (ص) در حالی‏ که دست حسنین علیهم السلام را گرفته و فاطمه (س) پشت سر و علی بن ابی‏طالب (ع) پیش رویش بودند، بیرون آمد. عاقب و سید همراه دو پسر خود که به مروارید و زیور‌ها آراسته بودند، پیرامون ابوحارثه را گرفته ابوحارثه گفت:

اینان که همراه او هستند، چه کسانی‌اند؟
- این داماد و پسر عمویش و این دخترش و این دو پسرانش هستند.
سپس رسول‌الله (ص) روی دو زانوی خود ایستاد و رکوع کرد.

ابوحارثه گفت: به خدا قسم چنان به دو زانو ایستاد که پیامبران برای مباهله ایستند. اگر راستگو باشد، یک سال نگذرد که یک نفر ترسا در دنیا نماند. پس گفت:‌ای ابوالقاسم! با تو مباهله نمی‏‌کنیم، لیکن به تو جزیه می‌دهیم.

در کتاب عیون اخبارالرضا مناظره‏‌ای بین امام رضا (ع) و مأمون در مورد آیه مباهله و حقانیت علی (ع) صورت گرفته که حاوی نکات ظریفی است:

مأمون از امام رضا (ع) پرسید: دلیل شما بر حقانیت جدت علی‌بن ابی‏طالب (ع) چیست؟
- آیه «انفسنا» (منظور این است که خداوند امام علی (ع) را مانند نفس پیامبر اکرم (ص) قرار داده است)

- اگر «نسائنا» نباشد. (منظورش آن است که کلمۀ نسائنا در آیه دلیل است که مراد از انفسنا مرد‌ها می‏‌باشند و در آن صورت فضیلتی برای امام علی (ع) نیست)

- اگر «ابنائنا» نبود. (اگر منظور از انفسنا مرد‌ها بود، دیگر ذکر ابنائنا، جا نداشت، زیرا در آن صورت ابنائنا داخل در انفسنا می‏‌بود).
حضرت علی (ع) در روز شورا بر اعضای آن چنین استدلال کرد که: خدای متعال او را نفس پیامبر اکرم (ص) و فرزندانش را فرزندان او و همسرش را تنها مصداق نسائنا قرارداده است.
امام حسن (ع) در احتجاج با معاویه فرمود: «فَأخْرَجَ رسولُ‌الله (ص) مِنَ الانْفُسِ مَعَهُ أبی وَ مِنَ البَنینِ أنَا وَ أخی وَ مِنَ النِّساءِ فاطمةَ أُمّی مِنَ النَّاسِ جَمیعاً فَنَحْنُ أهلُهُ وَ لَحْمُهُ وَ دَمُهُ وَ نَفسُهُ وَ نَحنُ مِنْهُ وَ هُوَ مِنَّا» رسول خدا (ص) از میان تمامی مردم از انفس، پدرم و از فرزندان، من و برادرم و از زنان، فاطمه مادرم را با خود برد. پس ما اهل بیت او و گوشت و خون او و نفس او هستیم. ما از اوییم و او از ماست.

بیشتر بخوانید : مباهله ، از با شکوه‌ترین وقایع تاریخ اسلام

روایات بی‏‌شماری وجود دارد که نشان می‏‌دهد ائمه معصومین (ع) احتجاجات فراوانی با آیه مباهله درباره فضیلت اهل بیت (ع) دارند. بنابراین، آیه شریفه مباهله، بزرگ‏‌ترین و مهم‏‌ترین سند افتخار و فضیلت خاندان پیامبر اکرم (ص) است که پروردگار عالمیان آنان را از میان امت برگزید و به عنوان شایستگان اسوه‌های بشریت معرفی کرد.