تحول در صنعت خودروسازی با به‌کارگیری ظرفیت‌های بومی فناوری نانو

به گزارش خبرگزاري صداوسيما، فناوری نانو یکی از معدود فناوری‌هایی است که در دوران پیش از انقلاب اسلامی، حتی در سطح دنیا هم مطرح نبود؛ امّا اکنون با وجود اینکه زمان زیادی از ظهور این فناوری در دنیا نمی‌گذرد و در شرایطی که بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های اقتصادی تاریخ ایران بر کشور گذشته، جمهوری اسلامی ایران با علم فناوری نانو همراه شده و بواسطه این فناوری توانسته در عرصه‌های مختلف صنعت اعلام حضور کند. در راستای تکمیل فرآیند تجاری سازی این فناوری، در صنعت خودروسازی نیز محصولات مختلفی به چشم می‌خورد که موادی با خواص نانویی در آنها استفاده شده است.

صنعت خودرو به دنبال نوآوری بوده و فناوری‌های جدید باعث شده است که خودروهای مدرن سریع‌تر، سبک‌تر، راحت‌تر و کارآمدتر شوند. بسیاری از فناوری‌ها روی این صنعت تأثیر شگرفی گذاشته‌اند و فناوری نانو یکی از جدیدترین و تأثیرگذارترین‌ها است.

گفتني است یکی از کاربردهای مهم فناوری نانو در در بخش چراغ خودرو است که از حدود ۴۰ قطعه مختلف شامل لنز، رفلکتور، بزل، هاوزینگ، ماژول تأمین روشنایی، دسته سیم‌ها و سوکت‌ها، انواع اتصالات، انواع پوشش‌های پیشرفته و ...تشکیل شده است. تست نور و نفوذ آب نیز از مهمترین تست‌هایی است که برای این محصول در داخل خط تولید قطعه انجام می‌شود.

در حال حاضر بیش از ۱۵ شرکت ایرانی روی تولید محصولات نانو کاربردی در صنعت خودرو فعالیت می‌کنند که ۸۰ درصد این شرکت‌ها دانش بنیان هستند. حتی شرکت‌های صنعتی به واسطه دانش شرکت‌های دانش بنیان توانسته‌اند محصولات کاربردی نانویی را در صنعت خودرو تولید کنند. فیلترهای خودروی نانویی (خودروی سبک و سنگین)، روغن موتورهای نانویی، افزودنی‌های سوخت، کامپاندهای پلیمری پیشرفته، سره‌های جوش نانوکامپوزیتی، قطعات خودرو با پوشش فوق سخت، کاتالیست‌های نانویی، رنگ‌های پیشرفته، پوشش‌های پیشرنگ، عایق‌های نانویی، فناوری مدارهای چاپی منعطف، آینه‌های پیشرفته نانو، هیتر تشعشعی قابل استفاده در خط رنگ، خطوط پلاسما و کرونا جهت افزایش چسبندگی، پوشش‌های ضدخش از جمله محصولات فناورانه‌ای هستند که برخی به تولید انبوه رسیده‌اند و برخی هم در حال باز کردن راه خود در صنعت خودرو هستند.

دستگاه‌های PVD به عنوان یک فناوری مهم و کاربردی در صنعت در ایران توليد و بومی‌سازی شد.
علی فرشیدفر، قائم مقام توسعه این شرکت دانش‌بنیان از بومی سازی یک دستگاه مهم صنعتی خبر داد و گفت: با استفاده از فرایند لایه نشانی فیزیکی بخار می‌توان پوشش‌های در مقیاس نانومتری را روی انواع قطعات به منظور زیباسازی آنها و مقاوم سازی سطح آنها اعمال کرد. این شرکت موفق به تولید دستگاه‌های پوش دهی در خلاء در ایران شده و بومی سازی این دستگاه را بر اساس تکنولوژی روز دنیا انجام داده‌ایم. این مجموعه دانش بنیان قادر است که انواع چراغ‌های خودرو در رنگ‌های متنوع را با خواص مکانیکی و حرارتی مناسب تولید کند.

وی با اشاره به نحوه فعالیت این گروه صنعتی گفت: در این گروه محصولات متنوعی برای کاربرد در صنایع مختلف از جمله خودرو، بسته بندی، الکتریکال، خانگی، پلیمری و شیمیایی و... تولید و از انواع فرایندهای تولید قطعات پلیمری، فلزی، شیشه و سرامیک بهره گرفته می‌شود. یکی از بخش‌های مهمی که در آن فعالیت گسترده انجام می‌شود، صنعت روشنایی است و خوشبختانه ایران در این بخش پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. اگر قرار باشد به عقبه صنعت قطعه سازی در ایران اشاره کنیم، ابتدا همه شرکت‌ها وارد کننده بودند و پس از گذشت چند سال رو به مونتاژ قطعات وارداتی آوردند؛ یعنی اجزاء قطعات را از خارج از کشور می‌خریدند و آنها را در داخل کشور مونتاژ می‌کردند. در حال حاضر بخش عمده‌ای از قطعه سازان در صنعت خودرو، به تولید کننده تبدیل شده‌اند و قطعات را خودشان تولید می‌کنند. گروه پژوهش صنعت مدرن با تکیه بر دانش و تجربه سرمایه‌های انسانی خود یک مرحله از این روند جلوتر است و حتی طراحی و تولید عمده ماشین آلات، خطوط تولید و محصولات را در داخل شرکت انجام می‌دهد.

آقاي فرشیدفر درباره روش کار و اجرای طرح‌های این شرکت دانش بنیان گفت: در حال حاضر ما به شرکت‌های خودروسازی پیشنهاد می‌دهیم اگر پروژه خودروی جدید دارند، بخش روشنایی را به صورت کامل به ما بسپارند و ما از صفر تا صد طراحی تا تولید چراغ خودرو را انجام می‌دهیم.

در گروه خودروسازی ایران‌خودرو پروژه طراحی و تولید چراغ خودروهای ملی همچون دنا، دنا پلاس، تارا و ری را که محصول جدید این گروه است از مرحله طراحی مفهومی تا طراحی جزئیات، تهیه نمونه پروتوتایپ و ... تا تولید محصول انبوه همگی در داخل کشور و با همکاری نزدیک گروه‌های طراحی خودروساز و همکاران ما در مدیریت طراحی و مهندسی انجام‌شده است. نمونه بارز توانمندی در طراحی این مجموعه را می‌توان در طراحی استایل‌های متنوع چراغ تارا برای جوانان مشاهده کرد که به‌زودی در مقیاس انبوه وارد بازار می‌شوند. ضمن اینکه علاوه بر پوشش‌های نانومتری دکوراتیو، پوشش‌های نانومتری ضد خش و اشعه UV نیز بر روی لنز تمام انواع چراغ‌های تولیدی این شرکت اعمال می‌شود.

به گفته قائم‌مقام این شرکت دانش‌بنیان، در یکی از سایت‌های این گروه تولیدی، کامپاندهای پلیمری پیشرفته‌ای تولید می‌شود که پیش‌ازاین، فرمول تهیه آن‌ها در انحصار چند شرکت خاص در دنیا بوده است و این مواد که دارای تاریخ انقضاء معمولاً کوتاهی هستند، با فرایندی بسیار پیچیده وارد کشور می‌شدند. حال با پیشرفت‌های حاصل‌شده متخصصان این شرکت با تکیه‌ بر دانش و توانایی خود و همکاری با دانشگاه‌های معتبر کشور، به خودکفایی کامل در طراحی فرمولاسیون و خواص این مواد پلیمری دست‌یافته‌اند.

فرشیدفر تأکید کرد: افتخار ما این است که یک زنجیره تأمین کامل در صنعت روشنایی خودرو با کمترین میزان وابستگی به خارج کشور ایجاد کرده‌ایم و نه‌تنها جلوی خروج میلیون‌ها دلار ارز را از کشور گرفته‌ایم، بلکه با اشتغال‌زایی و تولید دانش‌بنیان توانسته‌ایم یک زنجیره ارزش توانمند داخلی از تولید مواد اولیه تا بسته‌بندی نهایی محصولات را مدیریت کنیم و همه این‌ها با بهره‌مندی از دانش و توانایی نخبگان داخلی حاصل‌شده است.

حمید اسدی، کارشناس فناوری نانو در بحث صنعت خودرو نیز با اشاره به اینکه فناوری نانو به‌صورت بالقوه کمک می‌کند تا یک سری از توانمندی‌ها، امکانات و فضاهای تکنولوژی را به دست آوریم که در حالت عادی یا در قالب‌های دیگر این را نداریم، گفت: به کمک فناوری نانو می‌توانیم موادی را تولید کنیم که نسبت به مواد قبلی مستحکم‌تر هستند یا از جهت فرآیند، بتوانند راحت‌تر تولید شوند. با کمک این فناوری نوظهور می‌توان تولید چراغ خودرو را افزایش داد و از طرف دیگر می‌توان به آن قابلیت‌های ویژه عطا کرد. به‌عنوان‌مثال یک بخش از قسمت‌های داخلی چراغ خودرو مانند رفلکتور در حالت عادی و در فناوری‌های قدیمی حتماً باید یک قطعه فلزی داشته باشیم تا بتوانیم تا داخل آن سطح بازتاب‌کننده نور تولید کنیم و در قسمت‌های مختلف چراغ قرار دهیم، قطعه، قطعه فلزی است، هزینه تولید را افزایش می‌دهد، فرایند و کار کردن با آن طولانی می‌شود و وزن نهایی نیز افزایش می‌یابد و حتی خود شکل‌دهی و تولید اولیه فرم قطعه فلزی نیز سختی‌های خاص خودش را دارد.

وی افزود: به‌طورکلی قطعه‌های فلزی محدودیت‌های خاص خود رادارند اما به کمک فناوری نانو می‌توان این قطعه فلزی را به پلاستیک تبدیل کرد و به‌جای روش‌های متداول مانند آبکاری این قطعه را به کمک روش پی وی دی تولید کرد که بدین‌صورت چند نتیجه مثبت در پی آن رخ می‌دهد که عبارتند از: سرعت کف تولید افزایش پیدا می‌کند، ضایعات مواد کمتر می‌شود، قطعه سبک‌تر تولید می‌شود، می‌تواند یک بخش از هزینه تولید چراغ خودرو را کاهش دهد و این کاهش را برای افزایش کیفیت در قطعات دیگر هزینه کرد.

محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره این موضوع با بیان اینکه فناوری نانو در رنگ پوشش خودرو، رنگ روکش برخی از قطعات خودرو و بخش‌های زیادی از صنعت خودرو کاربرد دارد، گفت: پیشرفت ایران در این فناوری باعث شده تا همه صنایع از آن بهره ببرند و محدودیتی برای کاربرد آن وجود ندارد. ضمن اینکه یکی از فناوری‌های جدیدی است که با توجه به گستردگی دامنه نفوذ آن ازنظر کاربردی می‌تواند در صورت سرمایه‌گذاری بر روی آن، ده‌ها میلیارد دلار برای کشور دستاورد و عرضه داشته باشد که کار بزرگی است.