به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دیشب مهمان برنامه صف اول شد و در خصوص موضوع ریزگردها، حق آبه تالابها و چرایی عدم اجرای درست قانون هوای پاک گفتگو کرد.
مشروح گفتگوی اقای سلاجقه با برنامه صف اول به شرح ذیل است:
مجری: به خاطر شرایطی که گرد و غبار در کشور ما ایجاد کرده و زندگی همه ما را تحت تأثیر قرار داده و متأسفانه شرایطی رقم خورده که مطلوب نیست به هیچ وجه بعد از تأکید رئیس جمهور و دستوری که ایشان داشتند به عراق و سوریه و کویت سفر کردید و با مقامات این کشورها رایزنی داشتید بفرمایید که دستاورد و رهاورد این سفرها برای محیط زیست ایران و به ویژه در خصوص مسأله گرد و غبار چه بود؟
آقای سلاجقه: امسال مسأله گرد و خاک، کشورمان را با فراوانی و شدت و حدت و غلظت بیشتری تحت تأثیر قرار داد و این برای مردم ما موجب ابزار نگرانی شد.
ریاست محترم جمهور در تمامی ابعاد، یک دستور ویژه به وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست کشور دادند و خواستند که برای این مسأله هرچه سریعتر یک راه حل سریع پیدا شود.
مسأله گرد و خاک و ریزگردها هم منشأ دورنی در داخل کشور و هم مناشا بیرونی از خارج کشور دارد. در این فصل تقریباً بیشتر منشأهای برداشت خارج از کشور و کشورهای همسایه، ما را تحت تأثیر قرار میدهند. ما در پی دستور ایشان ملزم شدیم به کشورهایی که منشأ اصلی هستند سفرهایی داشته باشیم. عربستان سعودی با مساحتی حدود ۹۰ میلیون هکتار بیشترین سطحی است که به عنوان محسوب میشود و کشور ما را تحت تأثیر قرار میدهد. بعد از آن کشور عراق با سطحی حدود ۲۴ میلیون هکتار است و کشور سوریه با سطحی حدود ۴ میلیون هکتار در ردههای بعدی است و کشورهایی مثل یمن، کویت، امارات در ردههای بعدی هستند.
همچنین در منطقه جنوب غرب آسیا تا غرب آسیا و در منطقه آسیای میانه و شرق و شمال شرق کشور هم کشورهایی مثل ترکمنستان هستند که مساحت وسیعی از این کشورها به عنوان منشأ برداشت ما را تحت تأثیر قرار میدهد.
ما در این رابطه سفرهایی به کشورهای عراق، سوریه و کویت داشتیم و خوشبختانه در این سفر هدف نهایی مان این بود که یک همگرایی و یک همسویی اتفاق افتد. همه ما یک درد مشترک داریم و مردم هم دارند از یک درد مشترک، رنج میبرند.
نشستها واقعاً دستاوردهای خیلی خوبی داشت که ان شاءالله خدمت شما عرض خواهم کرد ما همزمان با این نشستها در داخل کشور هم با سفرای کشورهای همسایه جلساتی داشتیم هم به صورت دو جانبه و هم در قالب یک نشست این بحث برگزار شد. چون اولویت دولت سیزدهم ارتباط با کشورهای همسایه و دیپلماسی با کشورهای همسایه است، خوشبختانه در همه زمینهها دارد پاسخ میدهد. در بعد مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و بحثهای محیط زیست هم، چون ما اعتقاد داریم که دیپلماسی محیط زیست میتواند پیش درآمد بسیار مناسبی بر دیپلماسی سیاسی کشور باشد خوشبختانه مسافرتهایی که انجام شد و رایزنیهایی که با این کشورها انجام شد باعث شد که ما نشست سفرا هم داشتیم. سفرهای ۱۵ گانه را در کشورمان داشتیم و خوشبختانه ماحصل همه اینها پیش درآمدی شد بر آنچه که ان شاء الله تحت عنوان اجلاس بیست و یکم تیرماه در کشور خواهیم داشت.
مجری: آقای دکتر بفرمایید که اجلاس ۲۱ تیر که در کشور عزیزمان و در تهران برگزار خواهد شد، با حضور چه کشورهایی اتفاق میافتد و از کم و کیف این اجلاس بفرمایید و بعد جزئیاتش را ان شاء الله باز هم بررسی خواهیم کرد.
آقای سلاجقه: من قبل از اینکه وارد بحث اجلاس بشوم یک مسأله کلی خدمتتان عرض کنم ببینید منطقه خاورمیانه و غرب آسیا در حقیقت شاید دومین منطقهای است که تحت تأثیر شدید فرسایش بادی قرار دارد یعنی بعد از آفریقا کشورهای این منطقه شدیداً تحت تأثیر فرسایش بادی قرار دارند و آنچه که در این منطقه حائز اهمیت است بحث تغییر اقلیم است. یکی از مناطق دنیا را که تغییر اقلیم شدیداً تحت تأثیر قرار داده و جایی که واقعاً میتوانیم شاخصهای تغییر اقلیم را کاملاً درک بکنیم منطقه خاورمیانه و منطقه غرب آسیاست یعنی هم در قالب کاهش میزان بارش یا بحث پراکنش بارش از لحاظ جابجایی زمانی بارش، مکانی بارش و هم افزایش درجه حرارت و تغییر اقلیم که دو عامل اصلی در بحث خشکسالی محسوب میشوند. وقتی این بحث مطرح میشود برای اینکه یک همگرایی در این کشورها اتفاق بیفتد و واقعاً بتوانیم به یک میثاق منطقهای و بین المللی دسترسی پیدا بکنیم حتماً بایستی با این کشورها مراوده و رایزنی بکنیم.
پیرو مسائلی که خدمتتان عرض کردم که نشست سفراء برگزار شد و ملاقاتهایی که مستقیماً با چندین کشور داشتیم با همتایان خودمان در کشورهای منطقه غرب آسیا در حقیقت خدمتشان بودیم منجر شد به اینکه اجلاس بیست و یکم تیرماه در تهران برگزار بشود.
خوشبختانه این اجلاس در حقیقت یک پیش درآمد بسیار عالی میتواند باشد برای سایر روابط کشور جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه، بسیار فراتر دقیقاً فراتر از مسائل محیط زیستی است. این اجلاس یک کنفرانس بین المللی بود که قبلا در تراز کارشناسان کشورهای همسایه بود، و بعد کشورهای جهان بود که به صورت بین المللی در سال ۹۶ اتفاق افتاد و شاید حضور وزراء بسیار بسیار کمرنگ بود. ولی در کنفرانس ۲۱ تیر، واقعاً ما در این اجلاسی که ان شاء الله برگزار خواهد شد، شش تا هفت وزیر داریم دو معاون وزیر و هیأت عالیرتبه داریم و دو تا به هر صورت هیأت عالیرتبه دیگر داریم و در مجموع ۱۰ تا هیأت عالیرتبه در تراز وزراء داریم. در این اجلاس چیزی بیش از ۶ تا از سازمانهای بین المللی هستند که ما میزبانشان خواهیم بود.
بعضی از کنوانسیونها مثلاً کنوانسیون راب میک، کنوانسیون کویت است و ما در همین ملاقات اخیر هم خوشبختانه بعد از چندین سال با یک پذیرش بسیاری گرمی روبرو شدیم و ان شاء الله قرار شد در این اجلاس شرکت بکنند.
یعنی دستگاهها و مسئولین کنوانسیونها هم خوشبختانه در این اجلاس هستند، در نتیجه این اجلاس از جنبه محیط زیستی و این همگرایی که دارد اتفاق میافتد برای اولین بار در تاریخ کشورمان واقعاً یک همگرایی بسیار عالی بین کشورها اتفاق افتاده و کشورها احساس میکنند که بایستی در کنار هم قرار بگیرند.
حل مسئله محیط زیست در حد یک کشور و کشور همجوار نیست راه حلی هست، چون بحث محیط زیست فرامرزی است.
مجری: آقای دکتر این نکتهای که میفرمایید همین این خیلی اهمیت ویژهای دارد آیا واقعاً این حس و این اهمیت برای کشورهایی که بالاخره شما ابتدای برنامه اشاره کردید که کانونهای شکل گیری این گرد و غبار را به صورت ویژه هستند مسائل دیگری هم در حوزه محیط زیست وجود دارد که باید همه همکاری کنند همه منطقه ما بالاخره حفظ شرایط زیستی یک چیز بدیهی است که به عهده همه است آیا این اهمیت درک شده شما با توجه به سفرهایی که تشریف بردید به این اجلاسی که ان شاء الله برگزار میشود به خوبی و خوشی و نتیجه بخش هم باشد حالا در این مورد پرسش خاصی دارم، ولی این اهمیت را درک کردند که با درک اهمیت وارد این اجلاس بشوند؟
آقای سلاجقه: من فقط خدمتتان عرض کنم با توجه به نشستهایی که ما سال ۸۹، ۹۰ با توجه به مسئولیتی که بنده داشتم واقعاً با بعضی از کشورها داشتیم، آن موقع مسائلی که مطرح میشد تا الآن کاملاً موضوع متفاوت است یعنی الآن همه پای کار هستند واقعاً وقتی صحبت میکنیم همه بحث گرد و غبار، غلظت بالای گرد و غبار و واقعاً آنچه که مردمشان دارند باز هم رنج میکشند و واقعاً اصلاً شده به عنوان یک در حقیقت میثاق که باید همه کشورها دست به دست هم بدهند.
مجری: آن قدر که گرد و غبار ما را اذیت میکند همان کشورها را هم درگیر کرده؟
آقای سلاجقه: دقیقاً شما توجه بفرمایید من در همین سفر در هر سفری که رفتم در این چند وقت دقیقاً خودشان مسئولین مربوطه به من وضعیت اقلیمی کشورشان را نشان میدادند شرایط جوی را میگفتند خودتان الآن دارید میبینید که در چه وضعیتی هستیم و این خوشبختانه باعث شده که الآن با همه مشکلات و مسائلی که از بعد سیاسی بعضی از این کشورها دارند از بعد اقتصادی دارند درگیریهای نظامی که دارند با همه این مسائل واقعاً مسأله محیط زیست مخصوصاً بحث گرد و غبار برای شان یک مسأله اولویت دار است که حتماً دست نیاز به سوی ما دراز میکنند که بنشینیم با هم و این کشورهای همسایه بنشینند و یک راه حل منطقهای و بین المللی داشته باشیم برای اینکه مشکل کاهش پیدا بکند. بله ترکیه هم شرکت میکند، یک هیأت عالیرتبه از ترکیه حتماً خدمتشان هستیم.
مجری: اشاره داشتید ما در گذشته، حالا شاید این اجلاس واقعاً تراز خاصی داشته باشد، ولی موارد مشابه داشتیم به نظر میآید که نتیجه بخش نبود، چون ن فعالیتهای سیاسی در این زمینه واقعاً شکل گرفت، اما حالا شما بفرمایید که دلیل اینکه به نتیجه نرسید چه بود. موضوع اثرگذاری مباحث سیاسی بر موضوعات زیست محیطی بود یا پیگیریهایی که لازم بود انجام نشد و چه ضمانت اجرایی وجود دارد برای اجلاس ۲۱ تیر که در تهران برگزار میشود.
آقای سلاجقه: آنچه که کنفرانس مثلاً ۹۶ که به عنوان یک کنفرانس بین المللی در تهران برگزار شد توسط دستگاههای بین المللی مثل مثلاً یو، ان، دی، پی برگزار شد، ولی توسط کشور خود ما نبود و دستگاههای بین المللی آنجا یک سری وظایفی داشتند صرفاً یک نشستی بود که به یک بیانیه کلی منتهی شد که به هر صورت بحث گرد و غبار یکی از مخاطرات جهانی است که کشورها را دارد تحت تأثیر قرار میدهد، ولی نکته متمایز و تمایز کننده این اجلاس با همه اجلاسهایی که تاکنون بوده هم سطح شرکت کنندگان هم تعداد کشورهای شرکت کننده یکی از امتیازات عالی این کنفرانس است از آن طرف ما واقعاً الآن اینجا بحث برنامه اصلی این است که به میدان عمل را ببینیم در حقیقت آن اتفاقاتی که بایستی در میدان عمل اتفاق بیفتد و واقعاً مخصوصاً بحث گرد و غبار کاهش پیدا بکند خوشبختانه در این زمینه الآن همگرایی به نحو مطلوب اتفاق افتاده شما توجه بفرمایید ما خیلی راحت با این کشورها در مسافرت هایمان تفاهمنامه امضاء کردیم این تفاهمنامهها عرض کردم قبلاً هم گفتم صرفاً از اینکه دیگر مردم ما در قالب یک تفاهمنامه بپذیرند نیست.
مجری: یک معاهده غیر الزام آور؟
آقای سلاجقه: دقیقاً، ولی الآن خوشبختانه در اجلاس داریم محتوای اجلاس به سمت و سویی میرود که کاملاً عملیاتی بشود یعنی کشورها من اینجا میخواهم بگویم که ما در بحث بین الملل و دستگاههای بین المللی که وظیفه شان در این قسمت است متأسفانه خوب عمل نکردند با اینکه اگر دقت بفرمایید خیلی از آنچه که سازمانهای بین المللی هم اعلام کرده به نوعی به پیشنهاد کشور جمهوری اسلامی ایران بوده در سالهای قبل و نشستهای مجمع عمومی سازمان ملل و بقیه دستگاهها مصوب شده، ولی هیچکدام از دستگاهها به تکلیف خودشان اینکه بیایند کشورهایی که تحت تأثیر قرار دارند و کشورهایی که مشکل هستند در این طبقه بندی قرار میگیرند در این کلاس بندی قرار میگیرند واقعاً کنار هم قرار میگیرند این یک اتفاق نیفتاد دستگاههای بین المللی واقعاً وظیفه خودشان را انجام ندادند به نحو مطلوب، در این قسمت کشور جمهوری اسلامی ایران الآن ابتکار عمل منطقهای را در دست گرفته و به عنوان یک کشوری که متأثر است از پدیده گرد و غبار و مرتب دارد به هر صورت خودتان هر روز میبینید شهرهای مختلف و حتی پایتخت کشور یا اصلاً شمال شرق کشور. مثلاً دقت بفرمایید خب مثل خراسان شمالی خب واقعاً با همه نقاط کشور تحت تأثیر قرار گرفته این اجلاس امتیاز خاصش هم سطح شرکت کنندگان، تعداد کشورهای خوشبختانه استقبال کردند در حقیقت تراز هیأتهای شرکت کننده است و از آن طرف برنامههای عملیاتی که ان شاء الله حتماً در این بحث خواهیم داشت که به نوعی هم دستگاههای بین المللی که ملزم بشوند در چارچوب تعهدات بین المللی و تعهداتی که به کشورهای منطقه دارند واقعاً دارند در این قسمت حتماً از ظرفیتهای مالی بین المللی و صندوقهای بین المللی ان شاء الله استفاده بشود و این کشورها هم کنار هم قرار بگیرند که کاملاً بحث میدان دیده بشود و راهکارهای عملیاتی برای این بحث دیده بشود.
مجری: نکته بسیار مهمی است که اشاره میفرمایید اصل و اساس این است که محتوا را از پیش، پس برنامه ریزی دارید برای آن که ان شاء الله در این اجلاس دیگر به تصمیم برسد و به مثابه یک دبیرخانهای که پیگیری خواهد کرد چنین ساز و کاری هم ایجاد بشود.
آقای سلاجقه: آقای رئیس جمهور محترم فرمودند که حتماً برای این بحث این منطقه واقعاً ما به یک در حقیقت همان سازمان منطقهای ایجاد بکنیم در این قسمت که حالا در دستور کار بیانیه پایانی چند تا مسأله مهم ان شاء الله در دستور کار هست، چون در کنار این اجلاس وزراء چند تا در حقیقت اتاق فکرها و نشستهای جانبی دارد انجام میشود که آنها هم در تراز معاونین وزراء، کارشناسان و در حقیقت نیروهای کارگروههای تخصصی دارند که در آن قسمتها دقیقاً مسائل مطرح میشود از بعد کارشناسی و ان شاء الله آنها هم آن بیانیه نهایی را که از قبل تهیه شده تا حدودی در تفاهم نامه هم به نوعی به آن اشاره شده آن به یک بیانیه نهایی تبدیل میشود که حتماً از لحاظ میدان عمل تقسیم کار کشورها به نحو مطلوب انجام بشود و هر کشوری بتواند واقعاً جایگاه خودش را هم از لحاظ نقشی که در عملیات کاهش گرد و غبار خواهد داشت هم از لحاظ مسائل مالی و هم بازه زمانی ان شاء الله به نحو مطلوب.
مجری: نشست با اهمیتی است مورد انتظار همه مردم هم بود که واقعاً رایزنیهای دیپلماتیک که منجر به یک نشست جمعی به ویژه در خصوص کشورهای منطقه بشود که الحمدلله این در ایران عزیز اسلامی ما و در تهران پایتخت ایران برگزار خواهد شد امیدواریم که نتایجی که حاصل میشود و اخباری که بعد از اجلاس منتشر میشود امیدوار کننده باشد و هرچه زودتر عملیاتی بشود، اما در اندازه بحث اجلاس اگر اجازه بفرمایید به همین اندازه بسنده بکنیم و برویم سراغ موضوعات دیگر، در خصوص خود ترکیه شما پیشتر با مقامات ترکیه با توجه به این سدسازی گفتگویی داشتید موضعشان چگونه است وقتی وارد اجلاس تهران میخواهند بشوند.
آقای سلاجقه: در حقیقت گفتگوی بیشتر در قالب همان نشست سفراء بود که سفیر محترم کشور دوست و برادر ترکیه هم شرکت داشتند. آنجا بیشتر بحثهای کارشناسی شد. شاید ما عدم حضورمان در بعضی از نشستهای بین المللی باعث شده که به گفتمان بین المللی و مرجعیتی که از لحاظ علمی دارند میدهند در جهان استناد کنند. به دادههایی که بقیه کشورها ارائه میدهند از جمله ترکیه، اگر ما در خیلی از این اجلاسها به نحو مطلوب شرکت میکردیم و میتوانستیم واقعاً بحث دادههای خودمان که خوشبختانه دادههای خیلی خوبی است یعنی ما حتماً در این بحث دو تا در حقیقت برنامه عمل زیرمنطقهای برای غرب آسیا و ان شاء الله برای آسیای میانه ارائه خواهیم کرد که کشورها بپذیرند حتماً، چون خوشبختانه در دیدارهای دو جانبه هم که انجام شده تقدیمشان شده است مطلب، کشورهای ترکیه هم در این چارچوب.
به هر صورت امیدوارم که این همگرایی اتفاق بیفتد که اول درد، درد مشترک است و بعدش همه مان باید به این مسأله بپردازیم و هر کشوری واقعاً یعنی این نیست که من در کشور خودم من بعد هر کاری بخواهم انجام بدهم سایر کشورها حتماً مواظب من هستند، چون آنچه که من در کشور خودم و سرزمین خودم انجام میدهم حتماً سایر کشورها را تحت تأثیر قرار خواهد داد، چون مسائل در حقیقت محیط زیست مسائلی پویا هستند مسائلی کاملاً متحرک هستند و این مسائل حتماً هر جایی که اتفاق بیفتد برای نقاط دنیا هم تحت تأثیر قرار میدهد خوشبختانه این رویکرد منطقهای و همکاری دارد ایجاد میشود ان شاء الله.
مجری:، اما آقای دکتر سلاجقه ما در کنار آن وظایف بین المللی که به عهده همه کشورهاست و فعالیتی که وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست و دستگاه سیاست خارجی ماست که پیگیری میشود و الحمدلله دارد به نتایج روشن تری هم میرسد وظایف داخلی هم داریم مجلس محترم قانونگذاری کرده قانون هوای پاک را داریم و در این زمینه دستگاههای مختلف و متعدد برای شان نقش آفرینی خاصی در نظر گرفته شده در این بخش از برنامه میخواهیم راجع به این موضوع صحبت بکنیم و چگونگی اجرای قانون هوای پاک و از چند و، چون آن مطلع بشویم.
اول درباره قانون هوای پاک من پرسش را خدمت شما طرح کنم. چون اخیراً نشستی داشتید با رئیس محترم سازمان بازرسی کل کشور درباره اجرای قانون هوای پاک قرار شد که به نوعی سازمان بازرسی کل کشور به صراحت بر اجرای این قانون تأکید داشت و قرار شد ظرف دو هفته سازمانهایی که در اجرای این قانون کوتاهی کردند به قوه قضائیه معرفی بشوند خب سازمان محیط زیست هم که نقش نظارتی در این زمینه دارد بفرمایید مشکل اصلی در اجرا نشدن دقیق این قانون از نظر شما چیست و چه سازمانهایی دارند کوتاه میکنند؟ اگر قابل بیان است امشب مطرح بفرمایید.
آقای سلاجقه: در بحث قانون هوای پاک تقریباً ما ۱۱ دستگاه اجراییه کشور بایستی تکالیف خودشان را انجام بدهند و سازمان محیط زیست هم تقریباً یکی از قوانینی که صد درصد حتماً سازمان محیط زیست باید در تمامی ابعاد آن نظارت و حاکمیت خودش را اعمال بکند تا الآن واقعاً قصور بوده یعنی از سال ۹۶ که این قانون در حقیقت ابلاغ میشود و تا الآن واقعاً در این زمینه اجرای این قانون قصورهای خیلی متعددی داشتیم دستگاهها به وظایف خودشان عمل نکردند ما از دولت سیزدهم وقتی شروع به کار شد نشستهای خیلی مفصلی داشتیم با دستگاههای اجرایی خوشبختانه آقای معاون اول محترم ریاست جمهور به عنوان رئیس در حقیقت کارگروه ملی قانون هوای پاک این بحث را به وزیر محترم کشور سپردند و آنجا کاملاً با دستگاههای مختلف از سازمان محیط زیست جلسات مرتب برگزار شد هم آنجا بحث تکالیف دستگاهها کاملاً توسط سازمان محیط زیست احصاء شد میزان عملکرد دستگاهها از لحاظ درصد کاملاً رصد و ارائه شد کدام دستگاه چند درصد در بحث قانون هوای وظایف خودشان را انجام دادند و نهایتاً برای اینکه واقعاَ برنامه عملیاتی بشود.
در این قسمت یک برنامه خیلی خوبی مدون شد در قالب ۶۲ تا حکمی که در حقیقت گرفت و این ۶۲ تا حکمی که تقریباً نوع عملیات مشخص است دستگاه مجری مشخص است. یعنی احکامی که در رابطه با فرض میکنیم بحث صنایع متحرک یعنی آلایندههای متحرک مثلاً بحث گازسوز کردن موتورسیکلت ها, بحث تاکسیهای فرسوده، بحث مواردی که مربوط به کلاً وسایل حمل و نقل است یا در بحث صنایع آلایندههای صنایع، در بحث موارد متعددی که دستگاههای مختلف تکلیف دارند در قالب این ۶۲ تا حکمی که در حقیقت احصاء شد با این نشستهای متعدد دستگاهها دقیقاً مشخص شدند کدام دستگاه مجری چه بخشی است در این قسمت مثلاَ وزارت کشور یا شهرداریها در بحث موتورسیکلتها و آنچه که در حقیقت وزارت نفت در بحث فرض میکنیم بنزین با یوروی مناسبی که بایستی از لحاظ قانونی اتفاق بیفتد در همه اینها تامین کننده بنزین مناسب باشد سوخت مناسب با کیفیت مناسب باشد بقیه دستگاهها کاملاً دستگاه مشخص است بازه زمانی مشخص شده تا چه بازه زمانی باید اتفاق بیفتد میزان اعتبار مشخص است و محل تامین اعتبار هم مشخص است این یک برنامه کاملاً عملیاتی برای اولین بار در کشور تدوین شد و در جلسه کارگروه ملی سیاست ستاد هوای پاک کشور این مصوب شد خوشبختانه، اعلام شد به دستگاهها که ما من بعد این را به نحو مطلوب پایش میکنیم، چون آن چیزی قوه قضائیه هم مطرح فرمودند به عنوان مدعی العموم کاملاً ما بایستی تکلیفمان را انجام بدهیم از آن ور هم ما هم دستگاه نظارت هستیم بایستی بقیه دستگاهها را نظارت بکنیم که این اتفاق بیفتد در نشست با ریاست محترم بازرسی کل کشور هم خوشبختانه مسائلی بود واقعا به حق بود که ما بایستی هرچه سریعتر دغدغه مردم را کاهش بدهیم دستگاههایی که بیشتر بحثهای مالی تا الآن مطرح شده یعنی واقعا بحث اعتبار مطرح شده مشکل اساسی که نتوانستند دستگاهها تکالیف خودشان را انجام بدهند.
مجری: این نکته خیلی مهم است ببینید شما از منظر نظارتی که قانون برایش تعریف کرده بفرمایید که دستگاهها به لحاظ اعتباری خب مثلاً کمبود اعتبارات سبب شده یا اینکه عزم جدی و جزم وجود ندارد که ما برویم برای اجرای قانون تلاش کنیم همان نکتهای که بارها راجع به آن اشاره شده که اولویت نیست پرداختن به مسائل محیط زیست.
آقای سلاجقه: خیلی سپاسگزارم واقعاً مقام معظم رهبری در سال ۸۹ یا ۹۰ فرمودند مسأله محیط زیست یک مسأله درجه دو نیست یک مسأله درجه یک است ما وقتی که همه دستگاهها یعنی هم قوه مجریه هم قوه مقننه هم قوه قضائیه به این میثاق ملی پایبند باشند که مسأله محیط زیست یک مسأله درجه یک است آن موقع همه سعی میکنیم واقعاً کارمان را به نحوه مطلوب انجام بدهیم اینکه حضرتعالی فرمودید خیلی از دستگاههای اجرایی کشور شاید واقعاً الآن اولویت هایشان مأموریتهای ذاتی دستگاهها بوده، ولی من میخواهم همین جا این را از لحاظ قانونی بحث بکنم که پیوست محیط زیستی جزء اولویتهای اصلی دستگاهها باید قرار بگیرد که خوشبختانه در این دولت سیزدهم واقعاً این اتفاق دارد میافتد عرض کردم برای اولین بار یک همچنین برنامههای ۶۲ گانه احکامی که واقعاً قابلیت عملیاتی دارند و کاملاً جزئیات کار در قالب یک جدول ارائه شده و دستگاههای مربوطه اعلام شده ما الآن دیگر بحث نظارتی مان به نحو مطلوب انجام میدهیم و دولت هستیم سعی میکنیم در چارچوب دولت واقعاً مسائل مرتفع بشود دستگاههای اجرایی تکلیفشان را انجام بدهند، ولی به آنجا برسیم واقعاً دستگاهی تکالیف خودش را انجام ندهد به هر دلیلی آن موقع دیگر حتماً بایستی به قوه محترم قضائیه موضوع را اعلام بکنیم که ان شاء الله از بحثهای دستگاه قضاء موضوع پیگیری بشود و دستگاه مکلف بشوند تکالیفشان را انجام بدهند.
مجری: امیدواریم به آن مرحله نرسد یک واقعیت است که استفاده از هوای پاک یک ضرورت است و همه باید از آن بهرهمند بشوند پس اجرای قانون هوای پاک هم خب اگر اشکالی دارد آن جنبه غیرعملیاتی دارد که الآن یک دستگاهی نمیتواند به آن تکلیف قانونی عمل بکند خب باید برود در مباحث کارشناسی در اتاقهای کارشناسی به آن پرداخته بشود جلسات بین بخشی برگزار بشود و نتیجه گیری بشود نمیشود قانون اجرا نشود و بالاخره دلیلی هم برای آن مطرح نشود، اما تا از این بستر دور نشدیم، طبق قانون وزارت نیرو باید حقآبه تالابها را اختصاص بدهد این کار ظاهراً صورت نمیگیرد، اما سازمان محیط زیست چه اقدامی را باید انجام بدهد و انجام داده برای تخصیص حقآبه تالاب ها؟
آقای سلاجقه: باز هم سازمان محیط زیست به عنوان یک دستگاه نظارتی و حاکمیتی بحث این بوده که حقآبه تالابها را تعیین بکند یعنی در حقیقت جریانی که دارد عبور میکند به عنوان شریان حیاتی کشور شبکه هیتروگرافی و شبکه رودخانههای کشور که واقعاً تخلیه کننده اصلی جریان هستند و نهایتاً تالابها زهکش اصلی این جریان هستند سازمان محیط زیست تکلیف اساسی اش این است که بیاید حقآبهها را تعیین بکند برای رودخانهها و تالابهای کشور که این کار انجام شد یعنی این کار در قالب یک کار کاملاً علمی برای کشور بر اساس میانگین بارش دریافتی کشور و میزان آب تولیدی در سطوح کشور خوشبختانه این کار انجام شد بارها عرض کردیم که در سه تا در حقیقت سطح شرایط کم آبی، میان آبی و پرآبی تعیین شده یعنی اگر به هر نسبت بده یک آبی یک رودخانه کاهش پیدا میکند به همان نسبت هم در حقیقت حقآبه محیطی زیستی اش کاهش پیدا میکند، ولی اینجا یک اصلی که بایستی وزارت نیرو واقعاً به آن اعتقاد پیدا بکند و عرض کردم همه کشور باید به این اعتقاد پیدا بکنیم که بعد از حقآبه شرب، حقآبه محیط زیست باید باشد یعنی، چون دیگه ارکان حیات دارد تحت تأثیر قرار میگیرد دارای تمام جانوران، گیاهان، در حقیقت بحث خود زندگی انسان به نوعی دارد تحت الشعاع قرار میگیرد.
مجری: مگر الآن وزارت نیرو به این قائل نیست؟
آقای سلاجقه: شاید تا الآن بحث این بود که اول بحث آب شرب باشد بعد آب کشاورزی باشد بعد صنعت باشد بعد نهایتاً محیط زیست باشد، ولی واقعاً این خوشبختانه الآن این باور پیدا شده که بعد از شرب مسأله حقآبه محیط زیستی باشد، چون شرایط بارش کشور الآن در شرایط میانگین نیست و در شرایط خشکسالی هستیم در نتیجه تغییر اقلیمی که اتفاق افتاده الآن بحث بیشتر به این سمت و سو است، ولی ما باز هم همینجا از وزارت محترم نیرو میخواهیم که خوشبختانه همکاریهای خیلی خوبی واقعاً وجود دارد میخواهم که رو بحث تأمین حقآبهها به طور جد واقعاً وارد بحث بشوند، چون الآن بعضی اوقات اولویتهایی قرار میگیرد و از مردم شریف هم میخواهیم کمک بکنند یعنی ببینید ما نمیخواهیم تمام استانها نباید خودشان را در تراز یک کشور ببینند هر استانی از لحاظ شرایط اقلیمی از شرایط سرزمینی یک مزیتهای نسبی دارد که صرفاً بایستی روی مزیتهای نسبی استان سرمایه گذاری بشود و مولد باشند، کارآفرین باشند، اشتغالزا باشند و درآمدزا باشند، ولی متأسفانه در کشور، منِ استاندار فکر میکنم که استانی که بنده هستم باید تمام ایران کوچک توی این استان جای داده بشود چه از لحاظ صنعت، چه از لحاظ معدن، چه از لحاظ زیرساختهای ریلی و زیرساختهای ترابری هرچی هست وقتی این بحث مطرح میشود متأسفانه آن مزیتهای نسبی تحت الشعاع خیلی از مسائل دیگر قرار میگیرند یعنی ما باید حتماً مراودهای بین استانهای متعدد کشور وجود داشته باشد که خیلی از نیازهای ما در استان دیگر تأمین میشوند استان بنده خیلی از نیازهایش در استانهای دیگر تأمین میشوند، ولی متأسفانه این دیدگاه وجود دارد حالا در نمایندگان معظم مردم در مجلس محترم شورای اسلامی و هم در مجریان و نمایندگان عالی دولت در استانها که ما باید حتماً همه چیز را در یکجا داشته باشیم نه این اتفاق نمیتواند بیفتد اگر مزیتهای سرزمینی را مبتنی بر نقشه آمایش سرزمینی کشور مبنی قرار بدهیم ببینید خوشبختانه برای اولین بار امسال در کشور نقشه آمایش سرزمینی کشور مبنای بودجه ریزی در کشور قرار گرفت یعنی در دولت سیزدهم و این یک گام بسیار عالی و رو به جلو بود هر چند حالا این نقشه آمایش سرزمینی کشور از جنبههای فنی مشکلات متعددی دارد برشهای استانی خوشبختانه خورده اگر این مبنا قرار بگیرد ما واقعاً در بحث حقآبه هایمان مسائلی که مطرح میشود میتوانیم کشور را حتی در شرایط خشکسالی مدیریت بکنیم.
موضوع آب یک موضوع فرابخشی است یک دستگاه و دو دستگاه واقعاً نیست، ولی اگر بحث تخصیص آب یک موقعی به سازمان محیط زیست کشور تعلق بگیرد تخصیص اول، چون ببینید ما تالابها را ارزشگذاری اقتصادی میکنیم یک تالاب ارزشگذاری اقتصادی اش میکنیم از لحاظ آنچه که هم در بحث اشتغال در بحث کارآفرینی، در بحث حیات وحشی که آنجا وجود دارد به صورت چه آبزیان چه به صورت پرندگان چه به صورت حیات وحشی که در قالب گونههای مختلف جانوری است گونههای مختلف گیاهی که آنجا است بعد ظرفیتهای تولیدی که یک تالاب واقعاً دارد بیاییم ارزش گذاری اقتصادی اش بکنیم با سایر کارهایی که در طبیعت داریم انجام میدهیم بیاییم قیاس بکنیم یکی از در حقیقت دستور کارهای اصلی سازمان محیط زیست در دولت سیزدهم ارزشگذاری منابع محیط زیستمان است در کشور که اگر این اتفاق بیفتد آن موقع هر گونه دستگاهی، چون ما بحث آب وقتی مطرح میشود واقعیت امر این است که بیشترین میزان آب در بخش کشاورزی دارد مصرف میشود بیاییم بسنجیم که ما در این شرایط مردم شریفمان باید خودشان حافظان اصلی محیط زیست اند.
مجری: چه اقدامی برای مقابله با گرد و غبار انجام داده اید؟
آقای سلاجقه: از خاک پوشها استفاده میکنیم که در اصطلاح مرسوم مالچ گفته میشود، تا به الان در کشور که نفت خیز هستیم سعی میکردیم از مواد نفتی استفاده کنیم و از مالچها سالهای متمادی استفاده کرده ایم و در حال حاضر به این نتیجه رسیده ایم که مالچهای نفتی میتواند از لحاظ محیط زیستی مشکل ساز باشد.
خوشبختانه شرتکهای دانش بنیان فراخوانی که داده شد با استقبال زیادی مواجه شد و خاک پوشهای دوستدار محیط زیست تولید کردند که هم به عنوان یک کود حاصل خیز به خاک داده شود و هم میتواند ذرات خاک را در کنار هم قرار دهد و کاملا تجمیع کند و مشکل انتقال را کاهش دهد و هم میتواند از نفوذ آب را به نحو مطلوب داشته باشد و از تبخیر آب جلوگیری میکند.
این رقابتی که در قالب شرکتهای دانش بنیان قرار گرفت تقریبا به سه مواد دسترسی پیدا کردیم که هم در محیط آزمایشگاه و صحنه عمل امتحان پس دادند، جایی که پوشش گیاهی را به نحو مطلوب بر روی خود استقرار دهند و به عنوان منشا مطرح نشوند و در منطقهای کاملا تثبیت شده باشند که سه خاک پوش اساسی انتخاب شد که در مرحله رقابت هستند.
یک مالچ پوش طبیعی در کشور که دستاورد بزرگ برای کشور است هر چند که از لحاظ اقتصادی قیمت بالایی دارد، اما در بقیه موارد کاملا ارزنده و قابل استفاده است، منابع بایوچار و منابع بایوچار در استان کرمان، شهرستان زرند منطقهای که یک منطقه بسیار وسیع که اخیرا این معدن کشف شده به نوعی پوشش گیاهی بوده که در سالیان متمادی جنگلهای انبوهی که در زیر سیلابها قرار گرفته اند و آتش سوزیهایی که اتفاق افتاده که باعث شده که یک سوخت ناقصی در آنجا اتفاق بیفتد.
این منابع عظیم که شرکتهای دانش بنیان بر روی آنها کار کردند و به دستاوردهای فوق العادهای رسیدند که تمام گواهینامه بین المللی و داخلی را دریافت کردند، اینها میتوانند به عنوان موادی که مصرف آب را بسیار کاهش دهند، در مسائل مربوط به ریزگردها تثبیت کننده واقعا نتایجش متحیر کننده است.
برای نگهداشت آب بسیار عالی است و به عنوان کود هم میتوان استفاده کرد مخصوصا از جنبههای دارویی قابل استفاده است به عنوان یک گنجینه گرانبهایی است که در بحث محیط زیست مورد استفاده قرار میگیرد، دو خاک پوش خیلی مناسب خوشبختانه در مرحله رقابت نهایی هستند که کم کم اعلام خواهیم کرد.
یکی از درخواستهای کشورها خاک پوش بود که به آنها معرفی کنیم و به عنوان یک دستاورد در سال دانش بنیان است.
مجری: موضوع تفکیک زباله از مبدا را چه برنامهای برای آن دارید؟
آقای سلاجقه: باید کاملا میدانی و عملیاتی فکر کنیم، ایکاش به این سمت و سو برویم که اصلا پسماندی تولید نمیشود، خوشبختانه انسانها خودشان وقتی منافع و مضر خود را تشخیص میدهند به این سمت و سو میروند، در بحث تفکیک از مبدا یکی از مسائلی است که میتوانیم، خوشبختانه ما سمنهای خیلی عالی در بحث محیط زیست کشور داریم که این سازمان بازوهای اصلی سازمان محیط زیست کشور هستند.
میهمان: با توجه به شعاری که امسال برای محیط زیست کشور در کنف حکم سال که سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین بود ما هم شعار محیط زیست مردم پایه، هوشمند و فناورانه را انتخاب کردیم، خوشبختانه کارهای خوبی در حال انجام است.
مجری: در بحث سراوان و گیلان چه تصمیمی گرفته شد؟
آقای سلاجقه: ما دستگاه ناظر هستیم و دستگاه اصلی در بحث پسماندهای عادی وزارت کشور و شهرداریها هستند، یک مجموع پسماندی سراوان یک عمری بیش از ۵۰ سال دارد، انباشد انبوهی از زبالههایی که کاملا زبالههای درهم هستند، باعث شده که مسائل متعددی اتفاق بیففتند، منابع آب و خاک از بین برود، شیرانهها بوی ناخوشایند دارند، در این قسمت هم خود مردم به صحنه آمدند و همینطور رئیس جمهور تاکید کردند و در سفرهای استانی مستقیما بازدید کردند، هر هفته کاگروه ملی پسماند کشور در سازمان محیط زیست کشور با حضور دستگاههای ذیربط تشکیل میشود.