کشف اسرار قمر‌های عجیب « زحل »

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، محققان موسسه تحقیقات ساوث‌وست (SwRI) با استفاده از داده‌های ماموریت "کاسینی" ناسا، دهانه‌های بیضوی قمر‌های "تتیس" (Tethys) و "دیون" (Dione) را اندازه‌گیری کردند.

طبق بیانیه محققان، در حالی که دهانه‌های دایره‌ای، وقایعی نسبتاً رایج هستند و در شرایط برخورد‌های اجرام مختلف آسمانی با سیارات و قمر‌ها شکل می‌گیرند، دهانه‌های بیضوی نادر هستند و اعتقاد بر این است که از برخورد‌های آهسته و کم‌عمق تشکیل می‌شوند.

"سیرا فرگوسن" نویسنده ارشد این مطالعه و محقق فوق دکتری در موسسه تحقیقات ساوث‌وست می‌گوید: هدف کار ما پاسخ دادن به این سوال است که این قمر‌ها چند ساله هستند. برای پاسخ به این سوال، من و همکارانم حفره‌های بیضی‌شکل روی سطح این قمر‌ها را نقشه‌برداری کردیم تا اندازه، جهت و موقعیت آن‌ها را تعیین کنیم.

شکل و جهت این دهانه‌های بیضوی نشان دهنده مسیر اجرامی است که ممکن است "تتیس" و "دیون" را تحت تاثیر قرار داده باشند. درک جهتی که تأثیرگذار‌های احتمالی ممکن است از آن جهت آمده باشند، به نوبه خود به محققان اجازه داد تا سن این دو قمر را تخمین بزنند.

محققان در «دیون»  که چهارمین قمر بزرگ زحل است، الگویی را در میان دهانه‌های بیضوی واقع در امتداد استوای آن مشاهده کردند. به نظر می‌رسد این دهانه‌ها در جهت شرق به غرب هستند، در حالی که دهانه‌های نزدیک به قطب‌های این قمر جهت‌گیری‌های تصادفی‌تری را نشان می‌دهند.

محققان دهانه‌های بیضی‌شکل شرقی-غربی مشابهی را در ناحیه استوای "تتیس" که پنجمین قمر بزرگ زحل است، همراه با جمعیت‌های مشخصی از دهانه‌های با عرض جغرافیایی بالا که شبیه دهانه‌های قمر «تریتون» سیاره «نپتون»  هستند، شناسایی کردند که گمان می‌رود توسط اجرام کشیده شده توسط گرانش عظیم این غول یخی ایجاد شده‌اند.

به گفته محققان، بنابراین اجرام مشابه ممکن است باعث ایجاد دهانه‌های با عرض جغرافیایی بالا شده باشند که در « تتیس»  مشاهده شده‌اند.

"فرگوسن" می‌گوید: ما در ابتدا این الگو را به عنوان نماینده دو جمعیت برخوردی مجزا که این دهانه‌ها را ایجاد می‌کنند، تفسیر کردیم. یک گروه مسئول، ایجاد دهانه‌های بیضی‌شکل در استوا بود، در حالی که جمعیت دیگری با تمرکز کمتر ممکن است نماینده‌ جمعیت پس‌زمینه‌ای منظم برخورد‌ها در اطراف زحل باشند.

به گفته محققان، دهانه‌های استوایی ممکن است از دیسک‌های مستقل از زباله‌هایی که به دور هر قمر می‌چرخند یا از یک قرص تکه‌ای که هر دو قمر را تحت تأثیر قرار داده است، تشکیل شده باشند.

این تیم قصد دارد یافته‌های خود در زحل را با سیارات دیگر مانند اورانوس مقایسه کند تا چگونگی شکل‌گیری این دهانه‌ها را تایید کند.

« فرگوسن »  افزود: با استفاده از « تریتون »  به عنوان راهنما،  « تتیس » به طور منطقی می‌تواند میلیارد‌ها سال عمر داشته باشد. این تخمین سنی بستگی به این دارد که چه مقدار ماده برای برخورد به سطح در چه زمانی در دسترس بوده است.

این تیم برای تایید یافته‌ها به داده‌های بیشتری نیاز دارد، اما تحقیقات جدید می‌تواند بینشی از شرایط شکل‌گیری این قمر‌ها ارائه دهد.

فرگوسن می‌گوید: آیا اینجا منظومه‌ای کاملاً آشفته بوده و مواد از هر طرف به این قمر‌ها برخورد می‌کردند یا یک سامانه منظم و مرتب وجود داشته است؟ این اولین گام به سوی دیدگاه جدیدی در تاریخچه دهانه‌های این قمر‌ها و منشاء و تکامل آن‌ها است.

یافته‌های این محققان در مجله Earth and Planetary Science Letters منتشر خواهد شد.