در تامین بودجه زیرساخت‌های پژوهشی با مشکل مواجهیم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما. دکتر بهاره یزدی‌زاده در مورد ردیف بودجه تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌ها، گفت: در بودجه‌ای که از منابع عمومی تامین می‌شود، مبلغ عمده‌ای برای تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌ها وجود ندارد و باید از سایر منابع برای تامین مالی این بخش استفاده کرد که البته همین موضوع هم محدودیت‌های زیادی ایجاد می‌کند. اگر قرار شود منابع مالی فعلی برای آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های پژوهش صرف شود، بودجه برای انجام پژوهش نخواهیم داشت.

مدیر امور تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: البته همین موضوع هم محدودیت‌های زیادی ایجاد می‌کند. اگر قرار شود منابع مالی فعلی برای آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های پژوهش صرف شود، بودجه برای انجام پژوهش نخواهیم داشت.

به گفته وی؛ میزان بودجه دانشگاه‌ها در کتاب قانون بودجه هر سال در دسترس است. اما دانشگاه‌ها محل‌های دیگری نیز به غیر از بودجه دولتی برای اجرای پروژه‌های پژوهشی دارند. برای مثال طرح‌هایی که توسط سازمان‌های خارج از دانشگاه (صنعت، وزارت‌خانه‌ها، شهرداری و ...) سفارش داده شده و تامین اعتبار می‌شوند.

وی با بیان این‌که بودجه پژوهشی سال ۱۴۰۰ به طور کامل به دانشگاه علوم پزشکی تهران تخصیص یافته است، ادامه داد: به دلیل این‌که در دانشگاه علوم پزشکی تهران طرح‌های سفارش‌محور زیادی انجام می‌شود، این دانشگاه مشکل جدی بودجه برای انجام پژوهش نداشته است، ولی برای تهیه زیرساخت‌های پژوهشی مشکلاتی وجود دارد.

مدیر امور تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران، توضیح داد: رشته‌های علوم پایه عملاً نیاز به زیرساخت‌های آزمایشگاهی پیشرفته دارند و ما برای آن‌ها، مشکل تامین بودجه داریم و بعضاً نمی‌توانیم آن‌ها را تامین کنیم.

وی ادامه داد: در برخی موارد، در مطالعاتی که به آزمایشگاه و تجهیزات نیاز است، می‌بینیم که صنعت از ما جلوتر است و کارفرما ترجیح می‌دهد که به جای دانشگاه، به شرکت‌ها سفارش بدهد؛ چون آن‌ها تجهیزات پیشرفته‌تری دارند. البته در همه بخش‌ها به این صورت نیست و در مورد همه آزمایشگاه‌ها صدق نمی‌کند. مثلاً دستگاه NGS این دانشگاه، یکی از چند دستگاهی است که در کل کشور کار می‌کند. ولی در برخی بخش‌ها، تجهیزات شرکت‌ها و کارخانه‌ها و صنعت، پیشرفته‌تر از دانشگاه است.

یزدی‌زاده در مورد ردیف بودجه تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌ها گفت: در بودجه‌ای که از منابع عمومی تامین می‌شود، مبلغ عمده‌ای برای تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌ها وجود ندارد و باید از سایر منابع برای تامین مالی این بخش استفاده کرد که البته همین موضوع هم محدودیت‌های زیادی ایجاد می‌کند. اگر قرار شود منابع مالی فعلی برای آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های پژوهش صرف شود، بودجه برای انجام پژوهش نخواهیم داشت.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، عنوان کرد: واقعیت این است که حجم بودجه پژوهشی ما نسبت به میزانی که در اسناد بالادستی پیش‌بینی شده است، کم‌تر است؛ ولی همین بودجه کم هم به دلیل مشکلات فرآیندی موجود، نمی‌تواند به راحتی صرف تجهیزات آزمایشگاه شود و باید حتماً پروژه‌ای برای آن تعریف شود. اگر دو مورد از این پروژه‌ها را بخواهیم در دانشگاه انجام دهیم، کل بودجه ما مصرف می‌شود و نمی‌توانیم بقیه پژوهش‌ها را حمایت کنیم.

وی تاکید کرد: این جمله که حجم بودجه کم است، کاملاً درست است، ولی با همین بودجه کم هم فرآیند‌های تخصیص منابع ما بهینه نیست.

مدیر امور تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان این‌که میزان بودجه پژوهشی این دانشگاه، در سال‌های اخیر تفاوت خاصی نکرده است، گفت: بودجه پژوهشی ما افزایش پیدا نکرده است و هر چالشی که داشتیم، همچنان داریم! در کشور علاوه بر منابع ذکر شده در قانون بودجه، نهاد‌های متعدد تامین کننده بودجه پژوهشی مانند مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی (نیماد)، صندوق حمایت از پژوهشگران‌وفناوران (بنیاد علم ایران)، بنیاد ملی نخبگان و ... را داریم و برخی دانشگاه‌ها، فرآیند طرح‌های کارفرمایی‌شان را تسهیل کردند و از این طریق درآمد خود را افزایش دادند و بعضی این کار را نکردند. این موضوع خیلی به دانشگاه مربوط است.

یزدی‌زاده در مورد تعداد پژوهش‌های کاربردی و طرح‌های کارفرمایی انجام شده در این دانشگاه، توضیح داد: در مورد این سوال، موضوع مهم این است که منظور از کاربرد مشخص باشد. همه پژوهش‌ها می‌توانند بالقوه کاربردی باشند. حتی در حوزه علوم پایه هم اگر پژوهش اکتشافی انجام شود و در مراحل بعدی مثلاً در ساخت کیت تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد، پژوهشی کاربردی به حساب می‌آید؛ بنابراین تمام مطالعات به طور بالقوه می‌توانند کاربرد داشته باشند.

وی با بیان این‌که «کاربرد پژوهش‌ها، با توجه به تفکیک گروه مخاطب آن، می‌تواند متفاوت باشد»، گفت: نتایج یک پژوهش ممکن است برای سیاست‌گذار کاربرد مستقیم داشته باشد، ولی برای ارائه‌دهنده خدمت کاربرد مستقیم نداشته باشد.

یزدی‌زاده با بیان این‌که مقایسه میزان طرح‌های کارفرمایی در دانشگاه‌های مختلف، اشتباه است، اضافه کرد: تعاریف متفاوت برای طرح کارفرمایی در دانشگاه‌های مختلف، چنین مقایسه‌ای را سخت می‌کند؛ به عنوان مثال ممکن است در یک دانشگاه اگر طرحی ۵۰ درصد بودجه‌اش را از خارج دانشگاه تامین کند، پژوهش کارفرمایی (ارتباط با صنعت) محسوب می‌شود. در دانشگاه دیگر، اگر حتی یک درصد از بودجه را هم از خارج دانشگاه باشد، ارتباط با صنعت است و دانشگاه دیگری هم باشد که اطلاق ارتباط با صنعت را به طرح‌هایی محدود کند که کل اعتبار آن‌ها از خارج دانشگاه وارد شده باشد.