اقدام بانک مرکزی جهت مقابله با حساب‌های اجاره‌ای

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما،  برنامه گفتگوی ویژه خبری یکشنبه شب به اقدام بانک مرکزی در مقابله با حساب های اجاره ای پرداخت که آقای دهقان در اینباره گفت: اگر حساب اجاره ای را بخواهیم تحلیل کنیم به نظرم چند مدل حساب به اجاره می رود یک مدلش این است که افراد می آیند کلاً به جای یکی دیگر حساب را خودشان باز می کنند تمام ابزار برداشت در اختیار افراد دیگری است که معمولاً شبکه ای هم است به این شکل، چنین شبکه ای است افرادی از هویت اینها در واقع سوء استفاده می شود.

یک مدل دیگری هست که حالا شاید قسمتی از این حساب در اختیار خود شخص است ولی قسمت دیگر ابزار برداشتش هم در اختیار کلاهبردارها قرار می گیرد یعنی در واقع عملاً هم خود فرد دارد از حساب استفاده می کند و هم کلاهبردارها. حالت سومی هم بعضاً وجود داشته که این در حالت سوم خود فرد کل عملیاتش را خودش دارد انجام می دهد ولی پول ها و وجوه متعلق به خودش نیست یعنی در واقع پول هایی که متعلق به یک شبکه خلافکاری است در حساب ایشان به نوعی شاید بشود گفت که خود آن فرد هم در استخدام اجاره کنندگان قرار گرفته است.

حالا مدل های مختلف همین افراد طومار شکار می کنند هم به صورت حضوری، غیر حضوری، غیرحضوری بعضاً در فضای مجازی حالا با پیشنهادهای اغواء کننده عمدتاً افرادی که کم سواد هستند بعضاً طمع یا حالا بحث های نیازهای مالی وجود دارد در موارد حضوری هم داشتیم مثلاً اول اصلاً بحث حساب اجاره ای مطرح نمی شود شاید استخدام یک شرکت در می آید به عنوان مثلاً یک منشی، استخدام یک شرکت در می آید به عنوان یک کارمند ولی فی الواقع از هویت این فرد دارد سوء استفاده می شود یعنی این استخدامِ پوشش کار است که حقوقی هم تحت عنوان استخدام می گیرد ولی از هویت این سوء استفاده می شود حساب هایی به نامش افتتاح می شود ابزار برداشت حالا کارتش هست چِکش هست اینها در اختیارش قرار می گیرد که در خیلی از پرونده های کلانی که متأسفانه بوده ما شاهد این معضل بودیم.

آقای نوری در خصوص یک سری موضوعات و خلأهایی موجود و ورود بانک مرکزی و مشخص کردن تصمیم گیری ها و سقف تراکنش ها و فعالیت های بانکی گفت: ما یک در واقع می شود گفت یک بخش عظیمی از بسترهای فسادزایی که در حال حاضر وجود دارد می شود گفت همین موجودیت های نیابتی هستند که یکی از مصادیق این همین حساب های اجاره ای است که به واسطه این افراد افتتاح می شود و مورد سوء استفاده قرار می گیرد.

که به نظر من به دو دسته تقسیم می شوند یک بخشی از آن افرادی هستند که اصلاً شاید روحشان هم خبردار نباشد یعنی همین امروز که ما داریم با هم صحبت می کنیم شما می توانیم افتتاح و تأسیس شرکتی را انجام بدهیم به نام افرادی که اصلاً خودشان متوجه نمی شوند یعنی ما در احراز هویت اشخاص حقیقی در مرحله ارائه خدمت و تأسیس شرکت متأسفانه تا به امروز به طور کامل شاهد راه اندازی تصدیق الکترونیک به صورت فراگیر نیستیم و به راحتی می شود هویت هایی را جای هویت های دیگر استفاده کرد که اصلاً خودشان هم خبردار نیستند بعد از چند سال مثل همین مثالی که شما فرمودید مواجه می شوند با یک بدهی مالیاتی گسترده یا ممنوع الخروجی و سوء استفاده ای که بعضاً افراد از آنها کردند و دچار مشکل شدند.

برخی دیگر دسته ای هستند که بعضاً اطلاع دارند منشی شرکت، کارمند یک شرکتی که اصلا ً خودش می داند که این اتفاق ها دارد با این حسابش یا با هویتش رخ می دهد مثلاً شده عضو هیأت مدیره چندین تا شرکت، با علم و اطلاع، ولی از عواقبش شاید بی خبر باشد یعنی عنوانش عنوان خیلی جذابی است من می توانم مثلاً عضو هیأت مدیره چندین تا شرکت باشم و بعضاً شاید یک شأن اجتماعی هم برای خودم متصور باشم غافل از اینکه کلی مسئولیت روی من بار شده منی که وکالت دادم ذی نفع اصلی رفته فعالیت اقتصادی را کرده واردات انجام داده معاملات اقتصادی کرده و در نهایت.

آقای نوری درمورد اینکه آیا بعضاً ممکن است یک عایدی اقتصادی هم به حسابش ریخته بشود.،افزود: بله یک چیز خیلی اندکی که شاید اصلاً قابل قیاس نیست با آن سوء استفاده و مسئولیت هایی که برای این شخص به وجود آمده است.
مجری: آقای برزه گری رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی هم به جمع ما اضافه شدند. حالا تصمیم گیری بانک مرکزی در چه راستایی هست جزئیاتش را برای ما توضیح می دهید.

آقای دهقان گفت: من اجازه می خواهم که یک مقدار با یک مثال شروع کنم چون واقعاً باید مردم یک مقدار بیشتر توجیه بشوند راجع به این موضوع، ریسک هایش را نمی دانند شاید در این بحث حساب اجاره ای، خیلی ها فکر می کنند که خوب حالا من حسابی که در اختیار اشخاصی قرار دادم پول من که در آن نیست اصلاً پولی نیست پس چه ریسکی من دارم؟ در اختیار قرار دادن حساب در واقع قرار دادن قسمتی از هویت یا مثلاً کلید خانه ات را به کسی می دهی؟ خب می تواند در این خانه مواد مخدر یکی بیاورد اینجا و پنهان بکند مسئولیت با این شخص است و واقعاً ندانستن اینجا ندانی تبعاتش چی است این نمی تواند واقعاً رافع مسئولیت باشد مسئولیت را همیشه دارد اتفاقی که قبلاً می افتاد.

متأسفانه ما در خیلی از پرونده ها هم شاهدش بودیم افرادی که واقعاً خلافکارهای اصلی بودند حالا در حوزه های مختلف در حوزه قمار، شرط بندی، اخلال اقتصادی و فرار مالیاتی فرق نمی کند در اکثر حوزه هایی که بود خیلی وقت ها دسترسی به این افراد واقعاً خیلی ساده نبود بعضاً اصلاً افراد اصلی خارج از کشور بودند و ما زمانی مواجه می شدیم با این پرونده که پرونده بحث قضائی پیش می آمد.

حالا قوه قضائیه تمام بحث های پلیسی که خیلی شاید سخت می شد جمع و جور کردن کار، من فکر می کنم در این اقدام اخیری که انجام شده با چند تا دستور من یکی بانک مرکزی در این حوزه داده و بنای بحث رصد سیستمی اش هم واقعاً وجود دارد لایه دفاعی یک مقدار قبل تر می آید یعنی قبل از اینکه جرمی به وقوع بپیوندد شبکه بانکی خودش تا آنجایی که حالا امکانش هست جلوی این را می گیرد یعنی ما نمی گذاریم دیگر پرونده چند هزار میلیاردی اول الزاماً به وجود بیاید حالا بعد بررسی کنیم حساب اجاره بوده به قول کارشناس برنامه اصلاً بعضی وقت ها خود فرد واقعاً مطلع هم نبوده است.

مجری: پس بانک مرکزی با این تصمیم امکان سوء استفاده از حساب های بانکی را به طور کل یا نه، محدود کرده.
آقای دهقان گفت: ببینید حالا خیلی نیاییم بگوییم به طور کل، ببینید بحثی که هستش به هر حال گام به گام باید ببینیم اوضاع را دیگر همیشه نمی شود گفت که حالا دیگر تمام کلاهبرداری ها و خلافکاری ها تمام جلویش گرفته می شود ولی من فکر می کنم گام قطعاً گام بزرگی است بله حداقل ما چهار مرحله خودمان پیش بینی کردیم.
مجری: یکی از نکاتی که هم آقای نوری به آن اشاره کردند و هم مورد تأکید آقای دهقان بود از بانک مرکزی این است که در پس حساب های اجاره ای فرارهای مالیاتی اتفاق می افتاد.

مجری: میزان سوءاستفاده ای که از این حساب های بانکی اتفاق می افتاد و صورت می گرفت چقدر بوده است؟ میزان فرارهای مالیاتی تخمین زدید که چقدر بوده در پس این حساب های اجاره ای؟
آقای محمد برزگری رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: قاعدتاً این حساب ها به صورت مشخص معلوم نیست که چقدر فرار به صورت دقیق دارد ولی قاعدتاً یکی از راهکارهایی که می تواند بحث های فرار مالیاتی را منبعش را ایجاد کند و فضایش را ایجاد کند این است که هر شخصی در قالب هویت شخص دیگری فعالیت تجاری داشته باشد در همین مثالی که امروز هم در اول برنامه پخش شد بحث کارت بازرگانی اتفاق افتاد.

یعنی یک شخصی در قالب یک بازرگان و غیرواقعی و با اسم شخص دیگری واردات را انجام می داد یا مباحث دیگری یا مثلاً گفته شد که برخی اشخاص در قالب نام های اشخاص دیگر می آیند ارز می گیرند در خصوص فرار مالیاتی هم پرونده هایی بوده هم برای بحث کارت های بازرگانی، هم سوء استفاده های دیگری از جمله بحث های مربوط به حساب های اجاره ای، هرچی ما جلوتر می آییم این موارد موارد جدیدتری باشد.

مجری: آقای برزگری عدد و رقم دارید حالا به صورت حدودی چون بعد از اینکه حالا این پرونده ها به صورت قضائی تشکیل می شود حتماً سازمان امور مالیاتی هم رصد می کند و در واقع محاسبه می کند که چه میزان باید مالیات پرداخت می کرده و در پس این موضوع یعنی کارت های اجاره ای، کارت های بازرگانی اجاره ای و حساب های اجاره ای این اتفاق نیفتاده الآن آماری دارید به صورت حدودی که چقدر باید مالیات پرداخت می کردند مجموع پرونده هایی که تا الآن تشکیل شده و این اتفاق نیفتاد تا برویم بعد به سراغ آسیب شناسی ها و راهکارهایی که باید ارائه کرد.

آقای برزگری گفت: رقم دقیقی را الآن من ندارم که خدمت شما عرض کنم که این ارقام باید دقیق باشد تا بتوانیم اعلام کنیم ولی در بحث های کارت بازرگانی الآن ما پرونده های عدیده ای را داریم اما بحث حساب های اجاره ای با هماهنگی با بانک مرکزی داریم تقریباً این یک سالی است داریم پیگیری می کنیم به صورت دقیق تر تا به آن برسیم برای همین بحث تفکیک حساب های بانکی تجاری و شخصی هم در راستای پوشش دادن به همین معضل است.

مجری: یک رصد کلی کردیم آن چیزی که امروز از سوی بانک مرکزی اعلام شده و تصمیم گیری جدید در مقابله با حساب های اجاره ای یک خرده راجع به مصداق ها صحبت کنیم این موضوع چقدر گسترده است در جامعه ما حالا در مورد کارت های اجاره ای در مورد حساب های اجاره ای که بانک مرکزی ورود پیدا کرده و راهکاری را در مقابله با این افراد اتخاذ کرده قبل از اینکه پرونده ای تشکیل بشود و تخلفی اتفاق بیفتد.

آقای محمدمسعود یوسفی کارشناس حقوقی قضائی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: ببینید ما زمانی که راجع به بحث گستردگی می خواهیم صحبت بکنیم عملاً گستردگی را باید در بسترهای مختلف و در مجاری مختلف نگاه بکنیم که ما چندین مجرا داریم دیگر برخی اوقات من صاحب یک حسابی هستند حساب را می آیم در اختیار دیگری می گذاریم گاهی اوقات من هویت خودم را در اختیار دیگری می گذارم و با آن می آید حساب ایجاد می شود گاهی اوقات بدون اینکه من مطلع باشم همین طور که فرمودند حساب ایجاد می شود گاهی اوقات به اسم من شرکتی ایجاد می شود برای به اسم آن شرکت می رود در نهایت حساب ایجاد می شود.

گاهی اوقات باز همان طور که بالاخره می دانید حتی من ممکن است ندانم به دلیل اینکه ما نظام حالا هویت سنجی دقیقی را نداریم هنوز با اینکه بسترهایش فراهم است ما در بحث ثبت نام بورس زمانی که ما در حالا دوران کرونا بودیم و به واسطه شرایط آمدیم و اتفاقاً سیستم شرکت های دانش بنیان ایران توانست خیلی دقیق این موارد را پیگیری بکند من واقعاً خیلی اصرار دارم که سیستم بانکی کشور هم از این تجربه مفید استفاده بکند همچنین ثبت شرکت های کشور. حالا ببینید ما خیلی از اوقات زمانی که با این موارد طرف می شویم یعنی می بینیم که ما اقسام مختلف داریم این نیست که ما بگوییم فقط حالا مثلاً در حساب شخص حقیقی، شخص حقوقی، ما در حالت های مختلف این را می بینیم این در مباحث قضائی چندین حالت را ایجاد می کند.

خیلی از اوقات پرونده دچار یک سردرگمی زیادی می شود دچار اطاله زیادی می شود چون که واقعاً فرد ممکن است مدت ها ماه ها یا حتی سال ها نداند که طرف مقابلش کی است و به واسطه این که نظام رسیدگی یک نظام تشریفات محور است نمی تواند خیلی از اوقات خواهان و خوانده پرونده به درستی مشخص بشوند و این عملاً اشکالات زیادی را در حوزه قضائی در روابط بین خود افراد حالا جاهایی که تازه حاکمیت می آید وسط مثل سازمان امور مالیاتی، مثل بخش های مربوط به پولشویی اصلاً آن تازه مجزاست یعنی ما حتی در سطح کف جامعه هم که نگاه می کنیم متأسفانه در روابط بین افراد با توجه به اینکه سند واریز، فیش واریز، مثلاً تراکنش بانکی اینها یکی از ادله اثبات است ما خیلی از اوقات در یک پرونده طرفین را نمی توانیم بشناسیم ادله اثبات دعوا قدرت خودش را از دست می دهد حالا همین موضوع می آید در سطوح بالاتر قرار می گیرد وقتی که بله خود کشور وقتی که می خواهد بیاید سیستم مالیاتی خودش را بر اساس یک زنجیره گردش مالی دقیق ثبت بکند به مشکلاتی می خورد که عملاً عقیم می ماند این حرکت و از آن طرف هم کشف بسیاری از جرایم غیر ممکن می شود و بسترهایی را هم فراهم می کند این موضوع برای فعالیت های غیرقانونی.

مجری: آقای یوسفی یک نکته ای را گفتید که حتماً بعد از اینکه آقای دهقان راجع به تصمیم بانک مرکزی صحبت کردند و اقدام جدید بانک مرکزی به آن اشاره می کنیم راجع به آن صحبت می کنیم بحث نظام هویت بخشی و آن بانک اطلاعات کاملی که در اختیار بانک مرکزی باشد تا بتواند به درستی و با تضمین اجرایی کامل این موضوع را عملیاتی بکند آن چیزی که امروز ابلاغ شده به بانک ها، تعیین سقف تراکنش ها و فعالیت های بانکی را بیشتر توضیح می دهید.

آقای دهقان گفت: ببینید الآن بحثی که است من فکر می کنم مبارزه با پولشویی ما شفافیت نگاه کنیم ترجمه کنیم ارائه خدمات به اشخاص مطابق با نیازشان یعنی خدمتی که به شخص داده می شود نیازش هر چقدر که هست باید رفع بشود نیاز واقعی فرد با توجه به اسنادی که می دهد حالا شغلی که دارد فردی که هستش ما حالا نمی خواهم خیلی وارد خیلی از مصادیق ریز بشویم متأسفانه خیلی زیاد شاهد بودیم. این اتفاق می افتاد بعداً که مبالغ خیلی کلانی در این حساب جابجا می شد بعداً حالا می آمدند بررسی می کردند که داستان چی است حالا حساب اجاره است. اولین اتفاقی که افتاد ما چهار بخش کردیم بحث تعیین سطح فعالیت را برای اینکه بتوانیم اجرایی بکنیم در اولین دستورالعملی که بانک مرکزی ارائه کرد حدود ارائه خدمات به افراد مهجور مشخص شد در آن، عمدتاً اشخاص مهجور را ما اشخاص زیر 18 سال حالا مجانین و غیره هم هستند بیشتر با این نگاه، که فرد زیر 18 سال که نمی تواند خودش قاعدتاً به ذی نفع خیلی مبالغ داشته باشد این محدودیت هم به این معنا نیست که به هیچ وجه نمی تواند نه وقتی اسنادی ارائه بشود که به ذی نفعی این فرزند مثلاً چند ساله هر اتفاقی بیفتد باز هم مشکلی نیست.

ولی واقعیتش این است که نباید پدری برای فرزند چند ساله اش حسابی باز کند با این حساب تراکنش های شرکتش، کارخانه اش، بازرگانی اش را با آن حساب انجام بدهد نه باید با حساب خودش این کار را انجام بدهد. که حالا با سازمان امور مالیاتی هم باید ارتباط داشته باشد با همه بحث هایی که هستش. پس اولین گام ما بخشنامه ای بود که فکر می کنم کمتر از یک ماه پیش بانک مرکزی ابلاغ کرد به شبکه بانکی حدود ارائه خدمات به اشخاص مهجور، در گام دوم حالا ما اشخاصی را داریم که این اشخاص فاقد شغل حالا نامیده می شوند یعنی اشخاص حقوقی حالا غیر فعال، فاقد شغل هم سه دسته ما می کنیم اشخاص فاقد شغل را اشخاصی که اصلاً بیکار هستند حالا یک خانمی هست خانه دار است حالا منظور از بیکار منظور حالا شغلی که درآمد ندارد.

یا فرض کنید دانش آموزی هست یا خود شخصی می آید اظهار می دارد من کار خاصی ندارم پس یک دسته این افراد هستند دسته دوم افرادی هستند که مستمری بگیر بعضی از نهادها و سازمان های حمایتی مثل کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشور یعنی حمایت دارد می شود از اینها با مستمری ای که به آنان پرداخت می شود و واریزی هایی که آن سازمان ها دارند و مشخص است و معمولاً هم واریزی های خیلی کلانی نیست. دسته سوم هم اشخاصی هستند که اینها بازنشسته هستند حالا بازنشسته های مختلف هست و کسانی هستند که حالا به عنوان مستمری بگیر بازنشسته ای فوت کرده باشد مستمری بگیری هم شامل اینها می شود منظور ما از این سه دسته اشخاصی هستش که صرفاً همین شغل را دارند کسی که می گوییم بازنشسته، بازنشسته هستش، کار دیگری شغل دیگری ندارد یعنی شغل دیگری داشته باشد علاوه بر بازنشستگی مشمول این دستورالعمل نمی شود.

انتظار ما بر این است که این افراد حدود سطح فعالیت و گردشی که حسابشان دارد گردش خیلی زیادی به صورت کلی نباشد البته موارد موردی یا درآمدهای مستمر خوشبختانه در این دستورالعمل دیده شده است.
مجری: آقای دهقان یک فرصت دو ماه دادید به صاحبان حساب ها در تمام بانک ها بعد از این اگر اتفاقی بیفتد و تراکنش های خارج از عرف و سقف پرداختی و بانکی اتفاق بیفتد بانک مرکزی چه خواهد کرد و رویه کار به چه صورتی است؟

آقای دهقان گفت: اول به نظرم آستانه را با هم مرور کنیم بد نیست آستانه ای که تعیین شده سال مالی را دربر می گیرد یعنی تراکنش هایی که در یک سال مالی این فرد می تواند انجام بدهد یک حداکثر آستانه ای را بانک مرکزی تعیین کرده یعنی می تواند از این کمتر هم توسط شبکه بانکی تعیین بشود.
وی افزود: در تمام حسابهایش در یک بانک خاص یعنی هر مؤسسه اعتباری خودش مجزا این کار را می کند ولی حداکثر آستانه ای که می تواند مؤسسه اعتباری تعیین کند آستانه ای که بانک مرکزی مشخص کرده یعنی از این بالاتر قاعدتاً نمی شود حالا مگر اینکه مستندات حالا توضیحاتی است که خدمتتان خواهم گفت. من فکر می کنم که اول باید به مردم عزیز اعتماد کنیم واقعاً اصلی ترین بحث خود اظهاری خود مردم هست مردم بیایند مشاغلش را بگویند وقتی در نظام مبارزه با پولشویی صحبت می کنیم در اسناد و مستندات سه گام را باز نگاه می کنیم گام اول خوداظهاری که خود فرد دارد گام دوم مستنداتی که می دهد گام سوم هم بحث استعلام از سامانه هاست که آن دیگر دقیق تر و کامل تر هست.

مجری: یک بخشی را راجع به اجرا صحبت کردند مباحثی حالا از سوی کارشناسان پولی و بانکی مطرح می شود آنها چه هستند؟
آقای نوری گفت: یک نکته بسیار مهمی که به نظر بنده وجود دارد یک فاز قبل از خوداظهاری است فرض کنید ما الآن در باب تفکیک حساب شخصی و تجاری یا ساماندهی پوزها یک بخش بسیار زیادی از مردم معلوم است که همین الآن دارند شفاف کار می کنند پرونده مالیاتی دارند حقوق بگیرند لیست بیمه برای شان رد می شود در مؤسسات بیمه، سؤالی که به وجود می آید این است که آیا این یکپارچگی دیتا و داده اتفاق افتاده که اگر بنده یک جا رکورد شده که به عنوان مثال بنده حقوق بگیر هستم شاغل هستم یا اصلاً صاحب شغل هستم پرونده مالیاتی دارم دوباره از من نیاز نباشد که بروم خودم را اثبات بکنم که شغل دارم و بعداً حالا چون مکانیزم احراز هم خودش مهم است که اصلاً مکانیزم احراز چه طوری است یک عامل انسانی الزام هم بایستی احراز کند و متقاعد بشود که بنده شغل دارم یا نه مثلاً فرآیند سیستمی هم طراحی شده که اگر من رفتم آنجا یک مجوزی که از درگاه ملی مجوزها کسب کردم یا پروانه بهره برداری گرفتم یا پروانه مالیاتی فعال دارم وقتی آن را اعمال کردم دیگر اصلاً بحث بعدی مطرح نباشد و خیلی سریع به صورت سامانه ای احراز بشود که بنده صاحب شغلم و دیگر نیاز نباشد چند باره در هر بانک من خودم را بخواهم اثبات بکنم.

مجری: نظرتان راجع به مبانی اجرا و آن چیزی که بانک مرکزی در مورد این چهار گروه اتخاذ کرده:
آقای محمدمسعود یوسفی کارشناس حقوقی قضائی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: خود اصل سیاست، سیاست خیلی دقیق و کاملی است ولی نکته ای که هست این تکمیل زنجیره اطلاعاتی و همین طور که فرمودند بحث مربوط به این موارد وقتی که ما به احراز می رسیم به صداقت سنجی می رسیم و امثالهم اگر ما زنجیره اطلاعاتی کاملی را داشته باشیم و مجموعه این زنجیره بتواند به درستی عمل بکند بر اساس استانداردهای مشخص موضوع به نتیجه منطقی می تواند برسد در غیر این صورت طبیعتاً ممکن است که بتواند یک سکته ای را باعث بشود در خیلی از فعالیت ها و همین طور که حالا باز فرمودند برای جلوگیری از این سکته روند اعتماد به اظهارات خود افراد هست و افراد هستند که باید خودشان پیشگام بشوند بابت اینکه زمانی این محدودیت ها در سیستم مالی شرکت ها یا فعالیت های اقتصادی سالم و واقعیشان روند نادرستی را ایجاد نکند بزرگترین بحث این است که ما این زنجیره اطلاعاتی کامل را داشته باشیم.

آقای دهقان گفت: من فکر می کنم بد نیست سند کلی مبارزه با پولشویی را با هم مرور کنیم من سعی می کنم خیلی کوتاه بگویم چون فرصت کم است در نگاه مبارزه با پولشویی بحث وقتی راجع به فرد صحبت می کنیم هویت فرد است اطلاعات هویتی، اطلاعات اقتصادی و ذی نفعی که حالا ذینفع واقعی کی هستش. در بحث هویتی حالا اگر فرصتی بشود من کامل توضیح می دهم که بانک مرکزی کاملاً به صورت نظام مند، هوشمند، سامانه ای دارد رصد می کند و دیگر اصلاً به خود افراد را سیستمی فکر می کنم گام های خیلی مؤثری در سامانه نهاب در بانک مرکزی برداشته شده خیلی قابل اتکاء است که تقریباً در بحث هویت خیلی دیگر آن حساب هایی که اشخاص فاقد هویت، کد ملی های فوت شده، تمام اینها تقریباً به صورت جدی جلویش گرفته شده دیگر خیلی مصداقی را نداریم حالا آن فردی که آگاهانه می آید حسابش را اجاره می دهد حالا فرمودند که آن یک مقدار فرق می کند مدلش، در بحث اطلاعات اقتصادیِ افراد هم این را باز ما بخش بندی کردیم همه رو واقعاً باید گام به گام پیش برد.

عرض کردم یک بحث مهجورین، یک بحث بحث موضوع فاقد شغل، حساب های تجاری و شخصی تفکیکش هستش که تعامل خیلی خوبی با سازمان امور مالیاتی انجام شده فکر می کنم خیلی راهگشا باشد و گام آخرمان هم بحث افرادی هست که شغل دارند در آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی این پیش بینی شده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی این را واقعاً تکلیف دارد و کارهای بسیار خوبی انجام شده برای شغل افراد جدای از این الآن اطلاعات خیلی خوبی در کشور وجود دارد در بحث هایی که الآن هستش بانک مرکزی تمام بنایش بر این است که از تمام سامانه هایی که وجود دارد حداکثر استفاده را بکند و کمتر سراغ مردم برویم یعنی هر آن چیزی که در کشور است ما از طریق سامانه حالا فرمودند که آن چیزی که هست دیگر نیاز به مراجعه نباشد و هر چیزی حتی ما سندی هم می خواهیم اگر سندش واقعاً مابه ازایش موجود است سند را از طریق سیستمی بگیریم و تمام بنای ما به صورت سیستمی هستش نه خوداظهاری.

مجری: اگر بخواهیم ما درصدی بگوییم الآن چند درصد سیستمی است و چند درصدی انسانی است؟
آقای دهقان افزود: آن چیزی که در شبکه بانکی است فکر می کنم این آمادگی سیستمی کاملاً سامانه ای وجود داشته باشد حداقل در خود بانک مرکزی.
مجری: آمادگی یا نه قابلیت اجرا؟
آقای دهقان گفت: قابلیت اجرا خیلی هایش برمی گردد به سامانه هایی که در بیرون از شبکه بانکی است مثل سامانه ماده 26 قانون مبارزه با پولشویی ما از آن آیین نامه اجرایی ما از آن نام می بریم که سامانه مشاغلی است که وزارت تعاون دارد کار می کند و هر وقت این به بلوغ برسد قطعاً خیلی وضعیت بهتر از این می شود ولی نمی توانیم ما معطل حقیقت بمانیم که همه چیز کامل انجام بشود بعد شروع بکنیم.

مجری: یک بخشی را اشاره کردید تعامل هایی که با سازمان امور مالیاتی داریم.
مجری: آقای برزگری در این گزارش گفته شد کارتخوان ها وصل هستند و حالا تراکنش ها هم در رصد اما در بعضی از موارد هم می بینیم که حالا در اصناف مختلف از کارتخوان استفاده نمی کنند و این فرار مالیاتی یا به زعم حالا دیگران این موضوع اتفاق می افتد تعاملاتی که با بانک مرکزی اجرا شده برای اینکه جلوی این فرار مالیاتی گرفته بشود و این حساب های اجاره ای هم تعدادش کاهش پیدا بکند یا به صفر برسد.

آقای محمد برزگری رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: من یک نکته راجع به توضیح بدهم بعضی رفتارها متأسفانه در جامعه دارد رخ می دهد این رفتارها از نظر بحث
اقتصادی و بعضاً متعاقب آن در بحث مالیاتی رفتار های پرخطری است شاید هم یکی از نکات اصلی اش این باشد که سطح آگاهی که برخی اشخاص می روند سراغ این رفتارها سطح آگاهی مناسبی نیست در سال گذشته که بحث ساماندهی دستگاه های کارتخوان شروع شد یک مطالبه عمومی بود برای اینکه ساماندهی انجام می شود خدا را شکر تا پایان تقریباً فروردین و اواسط اردیبهشت ماه این ساماندهی نهایی شد همان موقع از همین صدا و سیما مکرراً اعلام شد که عزیزان و اشخاصی که فعالیت اقتصادی دارند تغییر ندهند انتقال ندهند مسیر را از بحث استفاده از دستگاه کارتخوان به کارت به کارت ولی متأسفانه در جامعه شنیدیم و نگاهشان هم همین بود که سازمان مالیاتی نمی تواند این امر را رصد کند.

متناوباً گفته شد که گام بعدی که بعد از بحث ساماندهی دستگاه کارتخوان و حالا درگاه الکترونیکی پرداخت انجام خواهد شد بحث ساماندهی حساب های شخصی و تجاری است از همان سال گذشته در بهمن و اسفند خب مذاکرات گسترده و فشرده ای با بانک مرکزی داشتیم و خدا را شکر تقریباً کار نهایی شده فقط منتظر یک سری از موارد قانونی بودیم که تقریباً انجام شده ما از خردادماه همین امسال که داریم اظهارنامه صاحبان مشاغل را می گیریم از صاحبان مشاغل و اشخاصی که دارای شغل هستند درخواست کردیم که حساب های بانکی مربوط به شغلشان را به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند.
مجری: یعنی الآن مثلاً من در صنف کفش فروش ها اگر از مشتریانم می خواهم که کارت به کارت بکنند و از دستگاه کارتخوان استفاده نمی کنم حالا به دلایل مختلفی که ما داریم بحثش را می کنیم آن تفکیک حساب شخصی و تجاری این هم در رصد الآن سازمان امور مالیاتی هستش و هم بانک مرکزی؟
آقای برزگری افزود: قاعدتاً حساب ها در اختیار بانک مرکزی است یکسری الگوریتم تعریف می شود بانک مرکزی بر اساس این الگوریتم ها دستورالعمل ها می رسد به حساب هایی که مشکوک به تجاری هستند یک سری از حساب ها و اشخاص قبلش مراجعه کردند به ما اعلام می کنند که تجاری است و به این پرچم تجاری حساب از طریق سازمان مالیاتی بانک ملی اعلام و نصب می شود و فعال اقتصادی و تجاری هست کارش را ادامه می دهد اما اگر برخی از حساب هایی هستند که رفتاری که دارد در ورودی و خروجی آن حساب انجام می شود مشکوک باشد به فعالیت تجاری، بانک مرکزی این موارد را رصد می کند به سازمان امور مالیاتی اعلام می کند و سازمان امور مالیاتی این فرد را می خواهد توضیح خواهد خواست ازش که حسابش مشکوک به فعالیت تجاری است و متعاقب آن هم اقداماتی که در قالب قانون دیده شده برای اینگونه رفتارها انجام خواهد شد و مالیاتش مطالبه می شود این نکته را هم بگویم که این نیست که ما بگوییم این به تعویق می افتد از تقریباً چند ماه پیش شروع شده یعنی این نگاه را شهروندان داشته باشند که این اقدام دارد در فضای سازمان امور مالیاتی کشور الآن اجرایی و عملیاتی می شود با همکاری بانک مرکزی.

مجری: کی اجرایی می شود الآن این تفکیک حسابِ شده است؟
آقای برزگری افزود: بله از نگاه سازمانی خدمتتان عرض کردم الآن ما در کارنامه کاروان مشاغل داریم حساب های تجاری را می گیریم رصد حساب ها هم از سال 95 با یک حد آستانه ای انجام شد الآن بحث تفکیک حساب های شخصی و تجاری دارد انجام می شود و مورد رصد است اما نگاهی که در سازمان امور مالیاتی است و طبق قانون رسیدگی هایمان پسینی است بنابراین شاید شهروندان با یک فاصله ای گرفتند به این اقداماتی که در سازمان مالیاتی دارد انجام می شود.

آقای نوری گفت: یک مسأله ای که وجود دارد این است که ما اگر می خواهیم متخلفین را باهاشون برخورد کنیم نباید عموم مردم دچار مشکل بشوند یک مصداقی که عرض کنم خدمت شما ما در اجرای دستورات شفاف سازی تراکنش های بانکی به موجب قانون بودجه سال 1398، آن موقع یک مقرراتی ابلاغ کرد بانک مرکزی که نفسش به نظر من اقدام رو به جلویی بود منتها یک موضوع ابلاغ بخشنامه است و چیزی که از سمت بانک مرکزی می رود یک صحنه، صحنه اجراست می خواهم توجه بدهم به اینکه این بحث اجرا بسیار مهم است این جور نشود که ما برای اینکه چهار تا متخلف را بخواهیم بگیریم.

کل مردم و فعالان اقتصادی را دچار مشکل کنیم به عنوان مثال در راهنمای چگونگی اجرای دستورالعمل شفاف سازی تراکنش ها تأکید شده که به عنوان مثال صدور چک و وصولش منوط نیست به ارائه مستندات اما شما خیلی از شعب را تشریف ببریم بخواهیم چک صادر کنید، چک تضمین شده دریافت بکنید یا وصول کنید از شما مستندات می خواهند در صورتی که هنوز معامله انجام نشده است.
مجری: اجرای این قانون برای فعالان اقتصادی که حالا شفاف هستند مشکلی را ایجاد نمی کند؟

آقای دهقان افزود: علی القاعده انتظار ما این است که این اتفاق نیفتد چون ببینید تمام پیش بینی ها انجام شده و حالا من نمی توانم قطعاً بگویم حالا هر موردی هم باشد قطعاً قابل بررسی هست ولی نگاه طوری است که هر فردی که بتواند به صورت شفاف کار اقتصادی انجام بدهد هیچ مشکلی نداشته باشد.
مجری: آقای برزگری کافی است این ابلاغیه و آنچه این تصمیم بانک مرکزی و یا نه باید زمینه دیگری هم برای جلوگیری از فرار مالیاتی اتفاق بیفتد؟

آقای برزگری گفت: قطعاً برای بلوغ قانون و مبارزه جدی با فرار مالیاتی خیلی از اقدامات لازم است ولی حتماً یک مقدماتی که دارد، داریم پیش می بریمش.
آقای دهقان در پایان افزود: من می خواهم یک اِنظار بدهم به بعضی از خلافکارها و واقعاً حالا به مردمی که شاید مورد سوء استفاده قرار گرفتند و از حساب هایشان واقعاً یک نوید بدهم که حالا ته بانک مرکزی بر این است که تا حد امکان مردم دچار مشکل نشوند این را بدانند بعضی از خلافکارها بانک مرکزی حالا علاوه بر ابلاغ بخشنامه ها به صورت سامانه ای با الگوریتم های هوشمند تمام بحث حساب ها را تراکنش ها را رصد می کند و شبکه های تخلف را به درستی دارد شناسایی می کند.