کشف مکانیسم عامل از دست دادن حافظه در افراد مسن

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، محققان دانشگاه جانز هاپکینز (JHU) در آزمایش های خود روی موش‌ها، موفق به کشف مکانیسمی در مغز شدند که در از دست دادن حافظه در اثر افزایش سن نقش دارد. این بررسی، عملکرد مغز‌های پیر را نشان می دهد و می تواند درک عمیق‌تری را در مورد بروز بیماری آلزایمر و اختلالات مشابه آن در انسان ارائه دهد.

جیمز کنیریم (James Knierim)، از محققان دانشگاه جانز هاپکینز در این رابطه گفت: ما در حال تلاش برای درک کردن حافظه طبیعی هستیم و این که چرا بخشی از مغز به نام هیپوکامپ برای حافظه طبیعی، بسیار حیاتی است. بسیاری از اختلالات حافظه، با مشکلی در این ناحیه همراه هستند.

دانشمندان حوزه علوم اعصاب می‌دانند که نورون‌های هیپوکامپ، مسئول دو عملکرد مکمل در حافظه به نام جداسازی الگو و تکمیل الگو هستند. این عملکرد‌ها در یک شیب موجود در ناحیه کوچکی از هیپوکامپ به نام "CA۳" انجام می‌شوند.

هنگامی که این عملکرد‌ها از تعادل خارج می‌شوند، حافظه به اختلال دچار می‌شود و علائمی مانند فراموشی یا تکرار را ایجاد می‌کند. پژوهشگران دانشگاه جانز هاپکینز کشف کردند که با افزایش سن مغز، این عدم تعادل ممکن است به دلیل ناپدید شدن شیب CA۳ ایجاد شود.

هیکیونگ لی (Heekyung Lee)، پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: نورون‌هایی که مسئول جداسازی الگو هستند، معمولا بیشتر در ناحیه پروگزیمال CA۳ وجود دارند؛ در حالی که نورون‌های مسئول تکمیل الگو، در ناحیه دیستال شایع هستند. فعالیت عصبی در ناحیه پروگزیمال، بیش از اندازه فعال می‌شود و تعامل بین دو ناحیه غیرطبیعی می‌شود.

در مغز‌های معمولی، جداسازی الگو و تکمیل الگو دست به دست هم می‌دهند تا ادراکات و تجربیات را از ابتدایی‌ترین تا پیچیده‌ترین آن‌ها مرتب کنند و به آن‌ها معنا ببخشند.

اگر با خانواده خود از یک رستوران دیدن کنید و یک ماه بعد با دوستان خود به همان رستوران بروید، باید بتوانید تشخیص دهید که همان رستوران بوده است؛ حتی اگر برخی از جزئیات تغییر کرده باشند. این تکمیل الگو است. همچنین باید به یاد داشته باشید که کدام مکالمه در چه زمانی انجام شده است. این دو تجربه را با هم اشتباه نگیرید؛ زیرا مورد دوم، جداسازی الگو است.

هنگامی که جداسازی الگو از بین می‌رود، تکمیل الگو بر این فرآیند غلبه می‌کند. با تمرکز مغز روی تجربه مشترک رستوران به استثنای جزئیات مربوط به بازدید‌های جداگانه، ممکن است طی یک بازدید، مکالمه‌ای را در مورد سفر به ایتالیا به یاد بیاورید؛ اما در مورد این موضوع اشتباه کنید که چه کسی صحبت کرده است. "کنیریم" اضافه کرد: همه ما مرتکب این اشتباهات می‌شویم، اما این اشتباهات با افزایش سن بدتر می‌شوند.

پژوهشگران در آزمایش‌های خود، موش‌های جوان دارای حافظه ضعیف را با موش‌های مسن‌تر دارای حافظه بدون اختلال و موش‌های مسن‌تر دارای حافظه ضعیف مقایسه کردند.

در حالی که موش‌های مسن‌تر دارای حافظه‌های بدون اختلال و همچنین موش‌های جوان، وظایف خود را انجام می‌دادند، نورون‌ها در نواحی CA۳ هیپوکامپ آن‌ها از پیش به دنبال تکمیل الگو در غیاب جداسازی الگو بودند.

از آنجا که این یافته فیزیولوژیکی در رفتار آن‌ها نشان داده نشده بود، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که عاملی به موش‌ها امکان می‌دهد تا این کمبود را جبران کنند.

پژوهشگران می‌گویند که این یافته در انسان‌هایی که به طور شگفت‌انگیزی تا سال‌های پیری خود تیزبین هستند، تکرار می‌شود. بنابراین، مشخص کردن مکانیسم از دست دادن حافظه می‌تواند زمینه‌ای را برای یادگیری مواردی فراهم کند که از اختلال حافظه در برخی از انسان‌ها جلوگیری می‌کنند و نشان دهد که چگونه می‌توان از بروز زوال شناختی در سالمندان جلوگیری کرد یا آن را به تأخیر انداخت.

کنیریم گفت: اگر بتوانیم بهتر بفهمیم که این مکانیسم‌های جبرانی چیست، شاید بتوانیم به جلوگیری از زوال شناختی مرتبط با افزایش سن کمک کنیم. حتی اگر نتوانیم جلوی آن را بگیریم، شاید بتوانیم قسمت‌های دیگر مغز را تقویت کنیم تا به جبران زیان‌هایی بپردازیم که در حال رخ دادن هستند.

وی افزود: این کار به ما قدرت کنترل بهتری می‌دهد تا بفهمیم که در کجا می‌توانیم نقص‌هایی را که می‌بینیم، هدف قرار دهیم.