آفتاب با پوست ما چه می‌کند؟

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان ، پوستِ آفتاب سوخته، قرمز، دردناک، گرم و حساس می‌شود. گاهی هم به مدت یک هفته می‌خارد. معمولاً بعد از آفتاب سوختگی، پوست چند روز پوسته پوسته می‌شود و بعد از چند هفته بهبود می‌یابد.  آفتاب سوختگی خطر ابتلا به سرطان پوست را بالا می‌برد.
با اینکه آفتاب سوختگی اغلب، نوعی آسیب گذرا و خفیف است. اما، مهم است تا حد ممکن از آن دوری کنید. زیرا سلامتتان را به خطر می‌اندازد و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرطان را افزایش می‌دهد. پس، قدر سلامت خود را بدانید و با خواندن مقاله‌ی زیر بیشتر مراقب آن باشید.

اجازه ندهید خورشید به DNA شما آسیب بزند
هیچ کس نمی‌خواهد در تابستان پوستش قرمز و پوسته پوسته شود و درد کند. اما، می‌دانستید حتی هنگامی که این اثرات ناخوشایند از بین می‌روند هم آسیب خورشید بر پوست باقی می‌ماند؟
هر زمان که پوستتان آفتاب سوخته می‌شود، با دو اشعه آسیب می‌بیند یکی فرابنفش (UVA) و دیگری فرابنفش (UVB).
اشعه‌ی فرابنفش UVA کلاژن‌های پوست را می‌شکند. همچنین، سلول‌های پوست را در معرض پیری زودرس قرار می‌دهد. اشعه‌ی فرابنفش UVB به «اشعه‌ی سوزاننده» معروف است. این اشعه‌ها پوستتان را برنزه می‌کنند و به DNA شما آسیب می‌زنند.
مشکل در معرض خورشید قرار گرفتن فقط آفتاب سوختگی نیست. آسیبی که آفتاب به پوست شما وارد می‌کند هرگز از بین نمی‌رود.
یادتان باشد رنگ برنز پوستتان هر سال در زمستان از بین می‌رود. اما، آسیب‌های خورشید به DNA شما باقی خواهد ماند. در آخر، تحمل DNA به آستانه‌اش می‌رسد و نمی‌تواند آسیب بیشتری را بپذیرد. در نتیجه DNA جهش می‌کند. در این مرحله است که سرطان در بدن رشد می‌کند.

اگر آفتاب سوخته شدیم، چه کنیم؟
آفتاب سوختگی آسیب زیادی به پوست می‌زند. با این وجود، راه‌هایی برای تسکین علائمی مثل درد و قرمزی پوست وجود دارد. بعد از آفتاب سوختگی اول باید سریع از زیر آفتاب خارج شوید و به محیطی سربسته یا به زیر سایه بروید. هنگامی که به محیط سربسته رسیدید، کار‌های زیر را انجام دهید:
پوست را با آب سرد، یا گرفتن دوش یا حمام آب سرد، خنک کنید. کمپرس با آب سرد هم مؤثر است.
مقدار زیادی مایعات بخورید تا دمای بدنتان پایین بیاید.
خنک شوید و از بی آب شدن بدنتان جلوگیری کنید.
مرطوب کننده‌ای را که پایه‌ی آب دارد (مثل وازلین) به بدن خود بزنید تا پوستتان خنک و مرطوب بماند.
از مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن (پاراستامول) برای درد خود استفاده کنید. البته یادتان باشد به کودکان زیر ۱۶ سال آسپرین ندهید.
از هرگونه تابش خورشید (حتی نور پشت پنجره) بپرهیزید. همچنین، قسمت‌هایی را که آفتاب سوخته شده‌اند، بپوشانید تا به طور کامل بهبود یابد و ترمیم شود.
بهتر است بدانید، استفاده از یک کرم ضد آفتاب خوب شما را از آفتاب سوختگی و عوارض آن در امان نگه می‌دارد. پس سعی کنید بدون ضد آفتاب در معرض آفتاب قرار نگیرید. اما اگر آفتاب سوخته شدید، نگران نباشید، درمان‌های خانگی به شما کمک می‌کنند تا هرچه سریع‌تر بهبود پیدا کنید. با روش‌های خانگی برای درمان آفتاب سوختگی آشنا شوید.

چه زمانی درمان پزشکی لازم است؟
هرگاه احساس ناخوشایندی داشتید یا نگران پوست آفتاب سوخته‌ی خود شدید، به پزشک مراجعه کنید. به ویژه، اگر قسمت زیادی از بدنتان آفتاب سوخته شده باشد. پوست کودکان در برابر آفتاب خیلی حساس و آسیب پذیر است. پس، اگر نوزاد یا کودکی دارید که پوستش آفتاب سوخته شده، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

آفتاب سوختگی شدید این نشانه‌ها را دارد:
تاول یا التهاب و ورم همراه با قرمزی پوست (اِدم)
لرز
تب ۳۸ درجه سانتی گراد یا بیشتر در بزرگسالان
تب ۵/۳۷ درجه سانتی گراد یا بیشتر در کودکان زیر ۵ سال
سرگیجه، سر درد، حالت تهوع
اگر یکی از نشانه‌های بالا را دیدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالاً توصیه می‌کند تا چند روز از کرم هیدرو کورتیزون استفاده کنید. این دارو التهاب پوست را کاهش می‌دهد. کرم هیدرو کورتیزون را می‌توانید بدون نسخه نیز از داروخانه‌ها تهیه کنید.
در آفتاب سوختگی شدید ممکن است به کرم‌های ضد آفتاب یا پوشش‌های ضد آفتاب خاصی نیاز باشد که پزشک یا پرستار توضیحات لازم را درباره‌ی آن به شما خواهد گفت. به ندرت، ممکن است به درمان در بیمارستان نیاز داشته باشید.

چه کسانی آفتاب سوخته می‌شوند؟
هر کسی که در معرض تابش اشعه‌ی فرابنفش (UV) باشد، ممکن است پوستش آفتاب سوخته شود. با این وجود، بعضی افراد نسبت به آفتاب سوختگی حساس‌تر هستند.
اگر ویژگی‌های زیر را دارید، وقتی در معرض خورشید قرار می‌گیرید باید بسیار مراقب باشید:
پوستتان سفید یا قهوه‌ای روشن است.
کک و مک دارید یا موهایتان قرمز یا روشن است.
پوستتان در آفتاب به جای برنزه شدن، می‌سوزد.
خال‌های زیادی دارید.
به علت یک بیماری زمینه‌ای، مشکلات پوستی برایتان ایجاد شده است و فقط بعضی مواقع در معرض تابش خورشید قرار می‌گیرید، مثلاً فقط تعطیلات.
در محیطی با آب و هوای خیلی گرم زندگی می‌کنید؛ جایی که خورشید همیشه شدید می‌تابد.
سابقه‌ی خانوادگی سرطان پوست دارید.
افرادی که زمان زیادی (برای کار یا بازی) در معرض نور خورشید هستند. اگر کار‌های حیاتی و هشدار‌های لازم را به درستی انجام ندهند در معرض ابتلا به انواع سرطان پوست هستند.
باید این نکته را هم اضافه کنیم که برف، شن، بتن و آب، نور خورشید را به پوست شما منعکس می‌کنند. همچنین، نور خورشید در ارتفاعات شدیدتر است.

خطرات اشعه‌ی فرابنفش (UV)
آفتاب سوختگی و آلرژی (حساسیت) به خورشید، خطر کوتاه مدت اشعه‌ی فرابنفش است. اما، خطرات طولانی مدت (بیش از ۱۰ سال) اشعه‌ی فرابنفش شامل موارد زیر است:
کراتوز اکتینیک خورشیدی: لکه‌های پیش سرطانی سفت و پوسته پوسته روی پوست.
سرطان پوست: شامل سرطان ملانومایی و غیر ملانومایی پوست.
مشکلات بینایی مثل آب مروارید و برف کوری (فوتوکراتیت).
پیری زودرس پوست و ایجاد چین و چروک.

چگونه از آفتاب سوختگی جلوگیری کنیم؟
باید با پوشیدن لباس مناسب، پیدا کردن سایه بان و استفاده از کرم ضد آفتاب از پوست خود در برابر خورشید محافظت کنید. لباس مناسب:وقتی بیرون از خانه و در معرض مستقیم نور خورشید هستید، لباس مناسب بپوشید، یعنی از پوشش‌های زیر استفاده کنید:
لباس مناسب بپوشید
کلاه لبه داری که روی صورت، گردن و گوشتان سایه بیندازد.
لباس آستین بلند.
شلوار یا دامن بلند با بافت فشرده طوری که نور خورشید را عبور ندهد. (توری نباشد)
عینک آفتابی با عدسی‌های بزرگ که تمام گوشه و کنار‌های چشمتان و اطرافش را بپوشاند.
از کرم ضد آفتاب استفاده کنید
هنگامی که کرم ضد آفتاب خوب برای پوستتان می‌خرید، دقت کنید که پوست شما را از هر دو اشعه‌ی فرابنفش UVA و UVB محافظت کند.

کرم ضد آفتابی را بخرید که روی برچسبش اطلاعات زیر را داشته باشد:
کلمه‌ی UVA در یک دایره قرار داشته باشد و حداقل ۴ ستاره برای محافظت در برابر آن باشد.
برای محافظت در برابر UVB حداقل SPF ۱۵ باشد.
بیشتر افراد از کرم ضد آفتاب به مقدار کافی استفاده نمی‌کنند. افراد بزرگسال حدود ۳۵ میلی لیتر یا ۸ قاشق چای خوری از این کرم را برای پوشش همه‌ی بدنشان لازم دارند.
هرچه لایه‌ی کرم روی پوستتان کمتر و نازکتر باشد، محافظت آن از پوستتان کمتر خواهد شد.
با توجه به منطقه جغرافیایی ایران باید دست کم از ضد آفتابی با SPF ۳۰ استفاده کنید. اگر نگرانید که SPF ۳۰ برای حفاظت پوستتان کافی نباشد، می‌توانید از کرمی با SPF بالاتر استفاده کنید.

چه مقدار ضد آفتاب بزنیم؟
تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر افراد فقط ۲۵ تا ۵۰ درصد از مقدار توصیه شده‌ی ضد آفتاب را استفاده می‌کنند. به عبارتی، بیشتر افراد بسیار کمتر از مقدار لازم از ضد آفتاب استفاده می‌کنند.
قانون ساده‌ای برای مصرف صحیح ضد آفتاب وجود دارد که از سال ۲۰۰۲ به قانون قاشق چای خوری معروف است. طبق این قانون هر سانتیمتر مربع پوست، با ۲ میلی گرم ضد آفتاب پوشیده شده است. همانطور که در تصویر می‌بینید، مقدار ضد آفتاب لازم برای هر یک از اعضای بدن به ترتیب زیر است:

• صورت و گردن، ۱ قاشق چای خوری (۵ میلی لیتر)
• هر یک از دست‌ها (از بازو تا نوک انگشتان دست) ۱ قاشق چای خوری
• هر یک از پا‌ها (از ران تا نوک انگشتان) ۲ قاشق چای خوری
• تنه پشت و جلو ۲ قاشق چای خوری

چه زمان‌هایی باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنیم؟
اگر قرار است مدتی طولانی در محیط رو باز و در معرض خورشید باشید، لازم است که کرم ضد آفتاب را دو بار استفاده کنید تا احتمال آفتاب سوختگی کمتر شود. به این ترتیب که یک بار ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن و یک بار هنگام بیرون رفتن از خانه، ضد آفتاب بزنید.

کرم را باید به تمام مناطقی از پوستتان که بدون پوشش است، بزنید. مثل صورت، گردن، گوش‌ها. اگر مو‌های سرتان نازک یا کم پشت است یا بی مو هستید، به پوست سرتان نیز کرم بزنید. اما، استفاده از یک کلاه با لبه‌های پهن بهتر است.
اینکه چقدر طول می‌کشد تا پوست بسوزد و قرمز شود در هر شخص متفاوت است. اگر عرق می‌ریزید یا احتمال دارد در آب باشید از کرم ضد آفتاب مقاوم به آب استفاده کنید.
کرم ضد آفتاب مناسب پوست خود را آزادانه، مرتب و طبق دستور العملی که روی آن نوشته شده، استفاده کنید. این یعنی حتی اگر تازه از آب بیرون آمده‌اید و کرمتان مقاوم به آب بوده است، بعد از خشک کردن بدن خود باید دوباره کرم بزنید.
بعد از عرق کردن نیز، پوست خود را تمیز کنید و دوباره ضد آفتاب بزنید.

از کودکان و نوزادان چگونه مراقبت کنیم؟
در این مقاله متخصصان توصیه می‌کنند از ضد آفتاب برای کودکان زیر ۶ ماه استفاده نکنید و آن‌ها را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
بین ماه فروردین تا آبان باید بیشتر مراقب کودکتان باشید یعنی باید:
به آن‌ها لباس مناسب بپوشانید.
در سایه از آن‌ها نگهداری کنید (به ویژه بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر)
برای کودکان بالای ۶ ماه از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. (حداقل SPF ۳۰)
برای اینکه مطمئن شوید، ویتامین D کافی به کودک شما می‌رسد، از مکمل استفاده کنید؛ کودکان زیر ۵ سال باید از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنند حتی اگر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند.