پخش زنده
امروز: -
عمر خیام یکی از بزرگ ترین مردان تاریخ کشورمان ایران است. شخصیت برجسته ای که نه تنها در ادبیات جایگاه ویژه ای داشته، بلکه یک حکیم، ریاضی دان، فیلسوف و اخترشناس هم بوده است و تاثیر بسیار عمیقی بر جهان علم گذاشته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز سیستان و بلوچستان، ابوالفتح عمر ابن ابراهيم خيام، مشهور به حکيم عمر خيام، فيلسوف، رياضی دان، ستاره شناس و شاعر قرن پنجم هجری قمري/ قرن دوازدهم ميلادی است.
ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضیدان، منجم، پزشک، شاعر و نویسنده بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی میکرده است.
ولادتش در حدود سالهای 417 الی 440 قمری در نیشابور اتفاق افتاد.
روز 28 اردیبهشت که در واقع زادروز عمر خیام بوده را به نام بزرگداشت عمر خیام انتخاب کرده اند.
حکیم عمر خیام فیلسوف، ریاضیدان، ستارهشناس و رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است.
گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش «حجةالحق» بودهاست؛ ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد.
افزون بر آنکه رباعیات خیام را به اغلب زبانهای زنده ترجمه نمودهاند، ادوارد فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کردهاست که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغربزمین شده است.
حکیم عمر خیام به دلیل تبحر و دانش عظیمی که در این دو علم بدست آورده بود ، ملکشاه سلجوقی او را به سوی در بار فراخواند و وی را در صدر نشاند .
خیام در نزد ملکشاه دست به انجام کارهای علمی بسیاری زد که از میان آنها می توان به نگارش تقویم جلالی اشاره کرد.
حکیم عمر خیام بنا به در خواست ملکشاه رصدخانه ملکشاهی را ساخت و در صدد اصلاح تقویم موجود بر آمد . تقویم جلالی او که امروزه در میان ایرانیان رواج دارد از چنان اعتباری بر خوردار است که تا کنون کمتر به آن ایراد وارد شده است.
خیام از شخصیتهای تاریخی است که در باب او داستانهای مجعول بسیاری ساخته اند و همین افسانه سازی سبب شده است که در باب احوال و اقوال او اتفاق نظری بین پژوهندگان وی نباشد.
شهرت خیام در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، لیکن امروز او را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش میشناسند. این رباعیها بسیار ساده و دور از تصنع و تکلفند و با این حال مقرون به کمال فصاحت و بلاغت و شامل معانی عالی در الفاظ موجز و استوار است.
خیام در ریاضیات چند اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است. همچنین او مأمور اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانه ای را تأسیس کرد.
آثار حکیم عمر خیام شامل:
1_ميزان الحكمه(در فيزيك)
2_لوازم الامكنه(در هواشناسي)
3_رساله في براهين علي مسائل الجبر و المقابله(در معادلات درجه سوم)
4_القول علي اجناس التي بالاربعا( نقش رياضي در موسيقي)
5_رساله كون و تكليف(حكمت خالق در خاق عالم)
6_رساله اي در بيان زيج ماكشاهي
7_رساله في شرح ما اشكل من مصادرات كتاب اقليدس(در خطوط موازي و نظريه ي نسبت ها)
8_رباعيات خيام است .
وفات خیام را در حدود سال 515 الی 525 ق گفته اند.
آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور در جوار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه ادب دوستان و علاقمندان زبان و ادبیات پارسی است.