چشمان ترکیه به رای کردها

  به گزارش سرویس بین‌الملل خبرگزاری صدا و سیما ، یک سال مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه ، رقابت سیاسی و چالش میان دولت اردوغان و مخالفان او بالا گرفته است.

انتخابات 2023 در ترکیه در راه است و همه احزاب سیاسی، خود را برای رقابت بزرگ مهیا می‌کنند .
تحلیل‌گران ترکیه معتقدند که آفتاب حزب حاکم این کشور، رفته رفته غروب می کند. البته بر اساس نتایج تازه ترین نظرسنجی ها، دولت ائتلافی اردوغان و رفیق اش باغچه لی، با وجود کاهش ملموس آرا و از دست دادن بخشی از پایگاه اجتماعی، هنوز هم شانه به شانه مخالفان، پیش می روند.
اردوغان در تازه ترین سخنرانی عمومی خود ضمن خطاب قرار دادن احزاب مخالفش گفته است، ائتلاف 6 حزب مخالف او، آفتاب سال 2024 میلادی را به چشم نخواهد دید. اما به گفته مخالفان اردوغان، این یکی از ادعاهای همیشگی او برای تضعیف رقیب است. اگر نه شخص اردوغان نیز می‌داند که فقر و تورم بی سابقه، ناکارآمدی تیم اقتصادی او در کنار مشکلات بزرگی همچون انتقاد از نظام ریاستی و برچیده شدن عملی اصل تفکیک قوا، زمینه را برای برای یک شکست تاریخی، مهیا کرده است.
حالا ترکیه، چشم به رای کردها دوخته و منتظر است بداند که تصمیم کردهای مخالف دولت در انتخابات پیش رو، چه خواهد بود. اما دراین میان شش حزب مخالف اردوغان در ترکیه، از ترس متهم شدن به حمایت از تروریسم، جرات ندارند با حزب دموکراتیک خلق‌، پیمان دوستی ببندند و ازطرفی از سبد رای آنها هم نمی‌توانند چشم پوشی کنند.
اهمیت این انتظار در این است که در انتخابات محلی اخیر در ترکیه، رای کردها به مخالفان اردوغان در 3 شهر مهم آنکارا، استانبول و آدانا، موجب آن شد که کلید شهرداری این 3 قلعه مهم و راهبردی از دست یاران اردوغان درآید.
با نگاهی به تجارب چند سال گذشته می‌توان گفت، به محض این که سران پ.ک.ک و نهادهای اقماری آن به سوی میلیون‌ها خانوار کُرد مقیم استان های ترک نشین غرب ترکیه و استان های کردنشین جنوب و جنوب شرقی این کشور اشاره کنند، رای کردها، صحنه بازی را تغییرمی دهد.

 یک جایگزین راهبردی
کردهای مخالف اردوغان، فقط 10 درصد از کل آرای ترکیه را در دست دارند. اما همین رای 10 درصدی، آنان را در موقعیت خاصی قرار داده که می‌تواند در حکم یک وزنه طلایی، تکلیف سنگین شدن یکی از دو کفه ترازو را روشن کند. در حال حاضر، اردوغان و باغچه لی، نزدیک به 40 درصد و 6 حزب هم پیمان مخالف اردوغان نیز نزدیک به 40 درصد از آرای مردم ترکیه را در اختیار دارند. در نتیجه اگر کردها به سمت جبهه مخالفان بروند، آنان به سادگی موفق می شوند که برای همیشه رجب طیب اردوغان و دولت باغچه لی را از صحنه قدرت کنار بزنند. اما مساله به همین سادگی نیست. واقعیت این است که شش حزب مخالف اردوغان، از ترس متهم شدن به حمایت از تروریسم، جرات نزدیک شدن به حزب دموکراتیک خلق و هم پیمانی با آنرا ندارند.
حزب دموکراتیک خلق (ه.د.پ) یکی از احزاب قانونی ترکیه است و از مجموع ششصد پارلمان ترکیه، 60 کرسی را در اختیار دارد. در مقایسه که برآییم می بینیم که حزب قدیمی و اثرگذار سعادت (متعلق به شاگردان نجم الدین اربکان فقید)، در پارلمان ترکیه فقط یک کرسی دارد و از این حیث، نمی توان اهمیت تعداد کرسی های سیاستمداران کُرد مخالف اردوغان را نادیده گرفت.
اما در عین حال، نمی توان از بیان این واقعیت ساده گذشت که این حزب، استقلال سیاسی ندارد و در تمام تصمیمات و اقدامات خود، به طور کامل، تابع دستوراتی است که سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل صادر می کنند.
به همین خاطر با وجود برخورداری از 10 درصد کرسی های پارلمان، در عمل در بایکوت و انزوا قرار گرفته و نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. کار به جایی رسیده که هر وقت نمایندگان این حزب در پارلمان پشت تریبون می روند، ده ها نفر از نمایندگان دیگر احزاب، بر روی میز کوبیده و با تکرار لفظ مرده باد تروریست، مانع از ادامه سخنرانی آنها می شوند.
رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و دولت باغچه لی رهبر حزب حرکت ملی که در شراکت و همراهی با هم، ائتلاف جمهور را تشکیل داده‌اند، به منظور تضعیف جبهه مخالفان خود، همواره به جای نام رسمی «ائتلاف ملت»، از عبارت تند و توهین آمیز «ائتلاف ذلت» استفاده کرده و ادعا می‌کنند که این ائتلاف، با همدستی گروه تروریستی پ.ک.ک و دشمنان داخلی و خارجی ترکیه شکل گرفته و اگر رای بیاورند، ترکیه تجزیه و نابود خواهد شد!
این تکرار همان شعار قبلی اردوغان است که می گفت، بقای ترکیه در خطر است و اگر شهرداری های حساس کشور به دست مخالفان بیفتد، آنان ترکیه را به سمت تجزیه سوق خواهند داد. اگر چه حنای تهدیدها و ادعاهای اردوغان و باغچه لی رنگ باخته و واقعاً بقای ترکیه در معرض تهدید نیست، اما مجموعه‌‌های بزرگ رسانه ای و دستگاه تبلیغاتی تحت امر این دو سیاستمدار، سران احزاب مخالف را به وحشت می‌اندازد و آنان نمی‌توانند به طور آشکار و علنی، امتیازی به کردها داده و با آنها همراه شوند. چرا که می ترسند با این اقدام، بخشی از هواداران خود را نیز از دست دهند.
بنابراین احزاب مخالف اردوغان برای پیروزی در انتخابات پیش رو، با یک چالش و تناقض مهم روبرو هستند: اگر برای جلب رای کردها و تحمیل شکست بر اردوغان و باغچه لی، به سمت کردهای مخالف دولت بروند، به حمایت از تروریسم متهم می شوند. اگر خود را از کردها دور کنند، پیروزی آنها تضمین شده نیست و در بهترین حالت، با یک اختلاف ناچیز و ناپلئونی، قادر به آن خواهند شد که اردوغان را کنار بگذارند.


مواضع متفاوت از ائتلاف ملت !
خانم مرال آکشنر رهبر "حزب خوب" که به عنوان یک سیاستمدار مقتدر مخالف اردوغان، محبوبیت فراوانی کسب کرده است، دو روز پیش در جریان یک سخنرانی خیابانی، یک بار دیگر مورد اعتراض هواداران اردوغان قرار گرفت. دریکی از تجمعات یک نفر از هواداران اردوغان، با داد و فریاد به سوی آکشنر رفته و گفت: چرا با "ه.د.پ" همکاری می کنید؟ مگر نمی دانید آنها تروریست هستند؟ چگونه می توانید با تروریست ها همدست و همکار شوید؟ آکشنرهم در پاسخ گفت: یکبار برای همیشه می گویم: ما هیچ ارتباطی با ه.د.پ نداریم. ما با آنها همراه و همکار نیستیم.

سخنان رهبر حزب خوب در حالی بیان شده که دیروز علی باباجان که همراه با آکشنر به عنوان یکی از 6 رهبر ائتلاف مخالف اردوغان (ائتلاف ملت) شناخته شده، در مراسم افطار در شهر کردنشین دیاربکر، حرفهایی بر زبان آورد که در نقطه مقابل سخنان آکشنر بود.
علی باباجان رهبر "حزب جهش و دموکراسی" در دیاربکر گفت: «ما شعار خشک و خالی برادری سر نمی دهیم. ما با خطوط پر رنگ، بر حقوق همسان شهروندی، تاکید می کنیم. ما با هم، یک نظم واقعی دموکراتیک را برقرار خواهیم کرد. ما با هم ترکیه ای آزاد، ثروتمند و قوی خواهیم ساخت.
باباجان با بیان اینکه ترکیه با دموکراسی و حکومت داری خوب می تواند بر همه مشکلات فائق آید، گفت:« در گذشته بسیار نزدیک، روزهایی را تجربه کردیم که سلاح‌ها ساکت بودند و مردم با امیدهای فراوان به صلح ایمان داشتند و منتظر صلح بودند. ما باید از گذشته عبرت بگیریم. وقتی به گذشته نگاه
می‌کنیم، می بینیم که اشتباهاتی صورت گرفته است. در مورد حقوق، قوانین و آزادی ها نباید چانه زنی کرد و حق را باید داد. حق همانطور که هست به رسمیت شناخته شود. ما به خوبی می دانیم که برای پایان دادن درگیری چه باید کرد.»
با نگاه به این کشمکش های سیاسی باید گفت : چند و چون تصمیم گیری کردهای مخالف اردوغان در انتخابات آتی، یکی از متغیرهای بسیار مهم در رقابت سیاسی سال 2023 میلادی است.

اگر کردها در آخرین روزهای مانده به برگزاری انتخابات پیش رو، بر اساس خواست و فرمان سران پ.ک.ک، به مخالفان اردوغان رای دهند، شکست حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی قطعی است.

حالا باید منتظر ماند و دید اتاق فکر حزب عدالت و توسعه و سرویس اطلاعاتی آن "میت"، برای جلوگیری از شکست بزرگ آک پارتی، چه تدابیری می اندیشد.

نویسنده : دکتر محمد صابری

کارشناس مسائل ترکیه