منشاء طوفان‌های گرد و خاک در یزد چیست؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، رئیس گروه توسعه هواشناسی کاربردی اداره کل هواشناسی استان یزد گفت: از منظر هواشناسی، طوفان‌های گرد و خاک در استان یزد به سبب استقرار سامانه کم فشار در سطح زمین همزمان با عبور سامانه‌های چرخندی در تراز‌های بالایی جو و ریزش هوای سرد از عرض‌های شمالی به سمت منطقه به بوجود می‌آید.

شیرغلامی افزود: بنابراین گرادیان فشاری شدید ایجاد شده باعث ناپایداری و وزش باد‌های شدید در منطقه می‌شود که با توجه به مساعد بودن شرایط همرفت و عدم وجود رطوبت در منطقه، خیزش گرد و خاک و رخداد پدیده طوفان گرد و خاک را در استان سبب می‌شود. مطالعه طوفان‌های گرد و خاک در استان یزد نشان می‌دهد که اکثر طوفان‌های استان در فصول زمستان و بهار اتفاق می افتد و جهت وزش باد در بیشتر این طوفان‌ها غربی و شمال غربی است.

وی اظهار داشت: بنابراین مناطق کویری و خشک شمال و شمال غربی استان و قسمت­های خشک شده باتلاق گاوخونی می‌تواند به عنوان کانون­ها و چشمه‌های این طوفان­ها محسوب شود. بررسی آماری ایستگاه­های هواشناسی استان هم نشان می‌دهد که مناطق شمالی و مرکزی استان یعنی شهرستان‌های میبد، اردکان، اشکذر و یزد بیشترین فراوانی طوفان گرد و خاک را ثبت کرده‌اند.

شیرغلامی تصریح کرد: وزش باد‌های شدید با سرعت بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت در ماه‌های اسفند تا خرداد شدت می‌یابد که گاهی به صورت طوفان‌های سیاه یا سرخ در منطقه خودنمایی می­ کند. عامل این طوفان‌ها، وجود ماسه‌های روان در منطقه است که تا شعاع نسبتا وسیعی از اطراف خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث کاهش دید افقی، خسارات فراوان به بخش­های کشاورزی، حمل و نقل و زیرساخت‌های استان شده و مشکلات تنفسی و بهداشتی فراوانی را برای مردم منطقه به وجود می ­آورد.

رئیس گروه توسعه هواشناسی کاربردی اداره کل هواشناسی استان ادامه داد: در سال‌های اخیر کم بارشی، خشکسالی‌های متوالی، از بین رفتن پوشش گیاهی و همچنین فعالیت‌های بشری مانند برداشت بی­رویه آب‌های زیرزمینی و به ویژه سد سازی‌هایی که در کشور‌های خاورمیانه از جمله ایران اتفاق افتاده و باعث خشک شدن رودخانه ­ها، دریاچه‌ها و تالاب‌های مختلف شده، بر شدت این پدیده افزوده است.

وی درباره راهکار‌های مقابله با پدیده گرد و خاک گفت: از آنجا که منبع اصلی پدیده گرد و غبار در استان یزد، چشمه ­های داخلی است، پیشنهاد می­ شود این منابع و کانون­ها به صورت دقیق شناسایی شده و برای جلوگیری از خیزش گرد و غبار با اتخاد روش­های مناسب از قبیل کاشت گیاهان مناسب اقلیم منطقه، مالچ پاشی، مقابله با بیابان‌زایی، ایجاد کمربند فضای سبز اطراف شهرها، حفظ و گسترش فضای سبز درون‌شهری، کنترل فعالیت‌های عمرانی و منابع ساکن تولید گرد و غبار و مدیریت صحیح منابع آب و خاک، اقدام به تثبیت خاک در مناطق مورد نظر شود.

شیرغلامی خاطرنشان ساخت: با توجه به اینکه تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، پیش بینی می‌شود بر شدت و فراوانی پدیده‌های فرین جوی مثل تغییر الگو‌های بارندگی، خشکسالی و طوفان‌های گرد و خاک افزوده شود، توجه هر چه بیشتر به این راهکار‌ها ضرروی می‌باشد.

وی تأکید کرد که همچنین تعاملات بین المللی و منطقه‌ای جهت شناسایی و کنترل کانون‌های گرد و غبار فرامرزی و کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی آن، بسیار کارگشا و الزامی است.