علائم سردرد ناشی از کم آبی بدن؛ راه‌های پیشگیری و درمان آن

به گزارش  خبرگزاری صدا و سيما، مغز انسان درون مایعی شفاف و بی رنگ به نام مایع مغزی – نخاعی (CSF) شناور است؛ این مایع از یک سو به عنوان محافظ و ضربه گیر از مغز محافظت می‌کند و از سوی دیگر موجب کاهش فشار وزن مغز بر روی نخاع می‌شود؛ در حالی که مغز انسان به طور متوسط ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ گرم وزن دارد، فشار وارده بر نخاع از طرف مغز پس از شناور شدن در مایع مغزی – نخاعی به حدود ۵۰ گرم کاهش می‌یابد.

در صورتی که به علت کم آبی، تولید مایع مغزی – نخاعی کاهش یابد، این سیستم دچار اختلال می‌شود و خاصیت ضربه گیری و کاهش وزن مغز توسط مایع مغزی – نخاعی کم خواهد شد و پرده‌های پوشاننده مغز (meninges) دچار کشش و استرس می‌شوند. بر اثر مجموع این اختلالات، سردرد ایجاد می‌شود.

سردرد ناشی از کم آبی، سردردی متوسط تا شدید (بسته به میزان کم آبی) است که در همه‌ی نقاط سر ممکن است حس شود، مهمترین مشخصه این نوع سردرد، تشدید آن با حرکت سرد و فعالیت بدنی است.

خم شدن به جلو و یا خم شدن برای برداشتن اشیاء معمولا موجب افزایش درد می‌شود. ورزش کردن، دویدن، بالا رفتن از پله و حتی پیاده روی ممکن است باعث تشدید سردرد شود.

علائم دیگر سردرد ناشی از کم آبی، خشکی دهان، تشنگی، افزایش ضربان قلب، کاهش میزان ادرار یا تیره شدن رنگ آن، احساس سرگیجه و یا حالت تهوع است.

هر عاملی که باعث کاهش تولید مایع مغزی- نخاعی شود، می‌تواند آغازگر سردرد باشد؛ عوامل عمده ایجاد کننده سردرد ناشی از کم آبی، تعریق زیاد (در اثر گرما، فعالیت بدنی و یا ورزش)، غذا نخوردن و ننوشیدن مایعات به مدت طولانی، اسهال و استفراغ، نوشیدن قهوه زیاد و زیاده روی در مصرف الکل است.

برای پیشگیری باید به میزان کافی آب بنوشید؛ میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند کاهو و خیار دارای مقادیر زیادی آب هستند و در صورت مصرف می‌توانند از وقوع کم آبی جلوگیری کنند، در فصول گرم آب و مایعات بیشتری بنوشید و از نوشیدن قهوه و الکل زیاد اجتناب کنید. از ورزش سنگین در هوای گرم (با اهدافی نظیر کاهش وزن) خودداری و در صورت تعریق زیاد، به سرعت عمل جایگزینی مایعات را آغاز کنید.

درمان قطعی سردرد ناشی از کم آبی، جایگزینی مایعات بدن (به صورت آب و الکترولیت) است. نوشیدن آب به تنهایی مفید است، اما برای تسریع در جذب بهتر است از آب میوه‌ها و یا نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت‌ها استفاده کنید.