یادداشت؛
ظرفیت بالای تولید و مزیت های تنظیم بازار میوه عید
ایران مقام هفتم را در میان کشورهای تولید کننده مرکبات کسب کرده است و استان مازندران بیشترین سهم را در تولید و صادرات مرکبات دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، استانهایی مانند فارس، کرمان و هرمزگان از دیگر تولید کنندگان مهم مرکبات هستند.
همگرایی تنوع محصول های باغی با مزیت های نسبی سرزمینی و آمایش سرزمین سبب شده است ایران از انباشت تاریخی دانش و علوم باغداری و تولید میوه های متنوع و مرکبات برخودار شود.
ایران در تولید میوه جایگاه بسیار مناسبی در جهان دارد و همچنان قطب مهم و پایدار تولید مرکبات در منطقه است.
مُرَکَّبات یکی از مهمترین سرده میوههای نیمهگرمسیری به شمار می رود و خاستگاه اصلی آن ایران، هند، چین، ژاپن و برخی از کشورهای آسیای جنوب شرقی هستند.
از مهمترین مرکبات میتوان به پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیموشیرین، گریپ فروت، بطاوی، نارنج، ترنج، بکرایی، بالنگ و کام کوات اشاره کرد.
مرکبات یک غذای کامل برای داشتن پوستی سالم است و به داشتن استخوان های سالم ، محافط قلب،
توانایی هضم ، حفظ بینایی و پیشگیری و درمان بیماریها کمک می کند.
ایران در سال 2019 حدود 22 میلیون تن میوه و مرکبات برداشت می شود و ایران بر اساس آمار فائو ، در تولید ۶۸ محصول کشاورزی جایگاه نخست تا پانزدهم دنیا را دارد و این مزیت ها و ظرفیت ها همچنان بیشتر و قابل افزایش هم است.
۲,۵ میلیون هکتار باغ میوه در ایران وجود دارد که ۱.۵ میلیون هکتار به صورت سنتی و یک میلیون هکتار به صورت مکانیزه است.
ایران در تولید انار جزو سه کشور برتر جهان و در تولید کیوی، انجیر و مرکبات در مجموع جزو 7 کشور برتر تولیدکننده در دنیاست.
۱۲۱ میلیون تن مرکبات در سطح دنیا تولید می شود که بیش از پنج میلیون تن مربوط به ایران است.
ایران در تولید کیوی جایگاه چهارم ، در تولید انار جایگاه سوم و در تولید پرتقال رتبه هفتم تولید را دارد و در تولید انجیر بر اساس آمار فائو در جایگاه پنجم است.
مرکبات ایران در استان های گیلان، مازندران ، گلستان ، کرمان، فارس، هرمزگان ، خوزستان ، سیستان و بلوچستان، بوشهر، کهکیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، ایلام، یزد و لرستان تولید می شود و در چند استان دیگر هم تولید مرکبات وجود دارد.
لیمو ترش در بین مرکبات جایگاه ویژه ای دارد و از ۵ میلیون تن مرکبات تولیدی ایران ۱,۲ میلیون تن لیمو شیرین و لیمو ترش است.
لیمو ترش با ویتامین ث و آنتی اکسیدان بالا به عنوان دارو هم در طب سنتی و هم در طب نوین استفاده می شود و به سبب معطر بودن در صنایع بهداشتی کاربرد فراوانی دارد.
مرغوب ترین کیوی های دنیا در حاشیه دریای خزر تولید می شود، این محصول از بازار صادراتی بسیاری خوبی نیز بر خوردار است. این محصول با کمترین سموم و آفت کش ها در ایران تولید می شود.
میزان تولید محصول پرتقال در شمال ایران هم افزون بر دو میلیون تن در سال است.
ایران در برخی سال ها بیش از سه میلیارد دلار محصولات باغی صادر می کردد که بخش قابل توجهی از ان سهم مرکبات است.
سالانه بخش عمده ای از محصولات باغی ایران اعم از پسته، سیب، کیوی، کشمش، خرما و مرکبات به کشورهای منطقه ، اروپا ، روسیه و آسیا صادر می شود و بنیاد صنایع تبدیلی را هم تشکیل می دهد.
معمولا تولید محصولات باغی و مرکبات مانند پرتقال، انار، کیوی و دیگر میوه ها مازاد بر نیاز مصرف داخلی است و به واردات هم نیاز ندارد.
ایران در تولید 19 میوه رتبه تک رقمی دارد و با توجه به بیش از 11 اقلیم متنوع و متمایز برای تامین امنیت غذایی و صادرات محصولات کشاورزی ، جمهوری اسلامی ایران در تولید بیشتر محصولات باغی و زراعی رتبه های تک رقمی را دارد و می تواند همچنان جایگاه خود را ارتقا دهد.
این ظرفیت ها و مزیت ها، امکان خوبی برای تنظیم بازار فراهم کرده است و امید می رود در نوروز 1401 شاهد تنظیم مطلوب بازار میوه شب عید باشیم و البته به شبکه توزیع کارآمد هم نیاز دارد و اگر توزیع هوشمند نیز توسعه یابد در کنترل قیمت ها نیز موثر خواهد بود و کیفیت محصول را هم فراموش نکنیم.
اگر هزینه واسطه های غیر اقتصادی و پرهزینه هم حذف و ساماندهی شود طرح های تنظیم بازار با اثربخشی و موفقیت بیشتر همراه خواهد بود.
اسماعیل محمدی
خبرگزاری صدا و سیما.