سرای مستوفی، سرای تاریخی فراموش شده تویسرکان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز همدان، سرای مستوفی ۱۵۰ سال قبل در کنار راسته بازار سرپوشیده دوره صوفیه تویسرکان در دو طبقه با زیرزمین‌هایی در چهار سوی آن و یک تیمچه احداث شد؛ در طبقه بالا دفاتر تجارتخانه‌ها و در طبقه پایین انبار و کارگاه‌های تولیدی قرار داشت؛ معاملات عمده تجاری شهر در آن انجام می‌شد. عمده مصالح به کار رفته در سرای مستوفی آجر، ساروج و چوب است.
حوالی سال ۱۳۴۰ در دوره پهلوی، مسولان تصمیم میگیرند خیابان جدیدی با نام رضاشاه احداث کنند که متاسفانه آن را از دل بنای دوطبقه مستوفی مربوط به دوره قاجر گذر دادند و ضلع شمالی و جنوبی این سرا و بخشی از بازار سرپوشیده دوره صفویه را تخریب کردند. کار به اینجا ختم نشد و در دو سوی ضلع‌های باقی مانده هم مغازه‌هایی احداث شد.
هم اکنون طبقه دوم ضلع غربی کاربری انبار دارد، اما بخش عمده آن شامل ۱۶ حجره از طبقه فوقانی و یک تیمچه و زیرزمین بلااستفاده به صورت سرقفلی در اختیار دو مالک است یکی از مالکان با هزینه شخصی بخش داخلی را مرمت و ۵۰ درصد از نمای بیرون را با کمک میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری مرمت کرد، اما هر دو مالک از اداره کل میراث فرهنگی درخواست تامین مصالح، استادبنای ماهر و یا تسهیلات ارزان قیمت دارند، تا بتوانند‌ این سازه را که در بهترین نقطه شهر تویسرکان قرار دارد دوباره زنده کنند. تا با کاربری‌هایی مانند بازارچه سنتی یا اقامتگاه بوم گردی و یا سفره خانه سنتی پذیرای گردشگران و مردم شهرستان باشند. باتلاش ونظارت میراث فرهنگی و صنایع دستی سال گذشته یکی از دیورا‌های در شرف تخریب مرمت شد و در سال‌های قبل نیز برخی حجره‌ها بازسازی شد، اما هنوز تیمچه و برخی از حجره‌ها تخریب شده و حجره‌های موجود و همچنین دیواره ورودی از کوچه باغوار نیاز به مرمت دارند. این محل با همان کاربری تجاری و یا حتی با مجوز تغییر کاربری به صورت غذاخوری سنتی و یا اقامتگاه بومگردی میتواند احیاء شود.
سرا‌ها، سازه درون شهری بوند اغلب در دوطبقه، که معاملات عمده در آن انجام می‌شد. این بنای تاریخی، سال ۱۳۷۵ با شماره ۱۷۳۴ در فهرست میراث ملی ثبت شد.