پخش زنده
امروز: -
همان طور که ساختن آپارتمان یا برج، بدون تیرآهن، ممکن نیست، استخوانها نیز بدون وجود کلسیم رشد نمیکنند؛ بنابراین مصرف روزانه کلسیم برای رشد قدی کودکان ضروری است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ کلسیم در شیر، ماست، کشک، گردو، بادام، تخمه آفتابگردان، کلم، کنجد وجود دارد. با این حال لبنیات مهمترین منبع کلسیم محسوب میشود، به شرطی که از نوع کم چرب باشد، زیرا هر چه میزان چربی کمتر باشد، جذب کلسیم بیشتر خواهد شد.
البته باید به این نکته توجه داشت که مصرف بیش از حد لبنیات در طول روز یا استفاده سر خود از مکمل کلسیم سبب بلند قد شدن کودک نمیشود، بلکه باعث بسته شدن زودرس صفحات استخوانی خواهد شد و عارضه چاقی را که از عوامل کوتاه قدی است، در پی دارد.
«روی»، یکی دیگر از این مغذیهای مهمی است که در غده هیپوفیز و در گرانولهای مترشحه هورمون رشد وجود دارد و کمبود آن نه فقط سیستم عصبی مرکزی و ایمنی را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه سیستم عضلانی-اسکلتی را مختل میکند و سبب کاهش رشد و کوتاه قدی میشود؛ نتیجه مطالعهای که در سال ۱۳۹۰ در ایران انجام شد حاکی از آن است که سطح سرمی روی در مناطقی از کشور که کمبود این عنصر معدنی در آن شایع نیست، با میزان رشد قدی کودکان زیر ۱۵ سال ارتباط دارد.
بسیاری از پدر و مادرهای امروزی با مراجعه به مطب متخصصان اطفال، تغذیه و غدد، برای افزایش قد فرزندشان، تقاضای مکمل روی میکنند و به افزایش این عنصر در رژیم غذایی کودک توجه نمیکنند، در حالی که این ریز مغذی در انواع مواد غذایی مانند ماهیها و غذاهای دریایی، جوانه ها، عدس، لبنیات، نخود فرنگی، گوشت قرمز و غلات کامل به وفور یافت میشود.
ویتامین D
ویتامین D از مهمترین ویتامینهای مورد نیاز بدن است که جذب و استفاده سلولهای بدن از کلسیم به شدت به آن وابسته است. ماهی آزاد یا تن، جگر، پنیر و تخم مرغ از منابع خوب این ویتامینی محسوب میشوند، اما نور آفتاب حرف اول را در تامین ویتامین D مورد نیاز بدن میزند.
منیزیم
کلسیم، برای فعالیت، به ویتامین D نیاز دارد و عملکرد ویتامین D نیز در نبود منیزیم، مختل میشود. منیزیم، یکی از اجزای اصلی استخوان سازی است. آرد کامل گندم، برنج سبوس دار، تخمه آفتابگردان و مغز دانهها از منابع مهم منیزیم هستند. متاسفانه مصرف بالای نمک و سدیم که در رژیم غذایی کودکان امروزی بسیار شایع است باعث دفع منیزیم از بدن میشود.
ویتامین A
این ویتامین نه فقط در فرایند بینایی و عملکرد صحیح سیستم ایمنی، بلکه در رشد و ترمیم استخوانها نیز دخالت دارد. البته مصرف مکمل این ویتامین بدون دستور پزشک نه فقط کمکی به رفع کوتاهی قد نمیکند بلکه ممکن است باعث مسمومیت کودک شود.
این نکته مهم را نیز به یاد داشته باشید که بهترین سن برای مراجعه به متخصصان تغذیه برای افزایش قد حدود ۸ سالگی در دختران و حدود ۱۲ سالگی در پسران است.
هورمون رشد و نقش آن در افزایش قد
اگرچه در اکثر موارد، کوتاه قدی ناشی از عوامل فیزیولوژیک مثل کوتاه قدی سرشتی و کوتاه قدی فامیلیال است، اما کمبود هورمون رشد نیز ممکن است یکی از علل مطرح در این زمینه باشد. کمبود این هورمون از مهمترین علل اندوکرین کوتاه قدی است که اگر به موقع درمان نشود باعث کوتاه قدی شدید در دوران بزرگسالی خواهد شد. این اختلال به دوصورت مادرزادی و اکتسابی ایجاد میشود، مثلا نوع اکتسابی آن ناشی از بدخیمی، تروما، مننژیت، پرتودرمانی و ... است.
اکنون مهمترین سوال این است که آیا استفاده از این هورمون میتواند همه کوتاه قدها را به آرزویشان که چند سانتی متر قد کشیدن است، برساند؟ جواب این سوال به طور قطع، «خیر» است. استفاده از هورمون رشد برای افزایش رشد قدی فقط در مواردی موثر و نتیجه بخش است که کودک به هر علتی با کمبود این هورمون در بدنش مواجه باشد. البته در این صورت نیز باید هورمون درمانی از سنین پایین مثلا از حدود ۴، ۵ سالگی آغاز شود تا بهترین نتیجه را در بر داشته باشد، زیرا هورمون درمانی در دختران پس از آغاز عادت ماهانه، دیگر نمیتواند آنقدرها موثر واقع و باعث افزایش قد شود.