قاچاقچیان تاغ مشغول کارند ...

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان ، تاغ گیاهی است به صورت درختچه از تیرهٔ تاج‌خروسان (Amaranthaceae)، زیرتیرهٔ اسفناجیان (chenopodiaceae)، با مقاومت زیاد در برابر خشکی و گرما و دارای سیستم ریشه‌ای گسترده که برای جلوگیری از گسترش کویر از آن استفاده می‌شود.
از ۹.۷ میلیون هکتار وسعت استان سمنان، ۵۵ درصد را نواحی بیابانی و خشک، ۳۸.۵ درصد را مراتع، ۲ درصد را اراضی کشاورزی و ۳.۶ درصد را هم جنگل تشکیل می‌دهد.
این آمار نشان می‌دهد بخش زیادی از استان سمنان بیابانی است و برای پیشگیری از پیشروی بیابان و فرسایش خاک اجرای طرح‌های توسعه پوشش گیاهی ضروری است.
یکی از پوشش‌های گیاهی مناسب برای جلوگیری از بیابان زایی تاغ است؛ تاغزار‌ها برای قاچاقچیان چوب ثروتی نهفته برای تهیه زغال هستند.

زغال فقط زغال تاغ!
تاغ در حاشیه شهر‌های کویری نقش غیرقابل انکاری در مهار شن‌های روان و جلوگیری از فرسایش خاک و ایجاد گرد و غبار دارد، اما در چند سال گذشته برخی سودجویان با قطع این درختچه مفید آن را به زغال تبدیل می کنند و در بازار‌ها به فروش می‌رسانند.
اگر چه زغال را از درختان دیگر هم می‌توان تهیه کرد، اما گروهی براساس یک باور نادرست، زغال تاغ را برای چاق کردن قلیان و یا درست کردن کباب ترجیح می‌دهند، غافل از اینکه هر کدام از درختچه‌هایی که اکنون چند متر سر از خاک برآورده‌اند، نتیجه دهه‌ها گذر زمان است
در سال‌های اخیر قاچاق گونه گیاهی تاغ یکی از دلایل اصلی پدیده بیابانزایی و بلای جان عرصه‌های طبیعی استان سمنان شده و اینکه در هفته حداقل یک خبر از دستگیری قاچاقچیان تاغ منتشر می‌شود نشان دهنده این است که قاچاق تاغ به کسب و کاری سودآور تبدیل شده است.
آخرین خبر‌ها از قاچاق تاغ کشف محموله یک تن و ۷۰۰ کیلوگرم زغال تاغ در جاده مشهد – تهران بود. 
به گفته محمدرضا کشاورزیان رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود، این محموله از استان خراسان رضوی به مقصد تهران در حال حمل بود که در ایستگاه بازرسی شهید نوری شاهرود کشف و ضبط شد.
جریمه حمل قاچاق این میزان زغال تاغ ۱۶۵ میلیون تومان است
شاید تامل برانگیزترین خبر این هفته درباره قاچاق تاغ، دستگیری راننده وانتی بود که در عرض ۳ روز، ۲ بار به علت حمل محموله قاچاق تاغ دستگیر شد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود می‌گوید: این راننده برای بار نخست دستگیر و پس از پرداخت جریمه آزاد شد، ولی ۳ روز بعد دوباره به همراه ۲ نفر دیگر حین تاغ زنی و بارگیری چوب‌ها در تاغزار‌های شاهرود دستگیر شد.
کشاورزیان میزان جریمه پرداختی در این ۲ مرحله را بیش از ۵۰۰ میلیون ریال عنوان کرد و گفت: این افراد در چند روز قبل هم در شاهرود و دامغان بیش از ۷۰۰ کیلوگرم شامل ۳۰ اصله تاغ ۳۰ساله را قطع کرده بودند.

رونق تجارت سیاه در سایه قوانین غیر الزام آور
در حالیکه هر هکتار تاغ زار علاوه بر هزینه میلیونی برای کاشت، دو سال زمان را می‌طلبد تا به بازده بیابانزدایی خود برسد، قاچاقچیان تاغ با پرداخت جریمه نقدی آزاد شده و به تجارت سیاه خود باز می‌گردند و این نشان می‌دهد قوانین کنونی برای کاهش قاچاق این پوشش گیاهی بیابانی، کارایی ندارد.
با اینکه مجموعه دستگاه قضا، نیروی انتظامی و منابع طبیعی همکاری خوبی در زمینه پیشگیری از قاچاق تاغ در استان سمنان دارند، ولی در نبود قوانین محکم و الزام آور، قاچاق تاغ ریشه کن نمی‌شود.
سرهنگ علیرضا ابوطالبی فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان می‌گوید: از ابتدای امسال تاکنون ۲۱ هزار و ۷۰۰ کیلوگرم زغال تاغ قاچاق در این استان کشف شده است.
به گفته وی، در این رابطه ۴۳ نفر دستگیر و ۳۷ خودرو توقیف شده و پرونده آن‌ها در مراجع قضایی در دست پیگیری است.
وی، با اشاره به تشدید برخورد قانونی با سودجویان ادامه داد: جریمه سنگین مالی، مصادره خودروها، بازداشت متخلفان، حبس از ۶ ماه تا یک سال، اطلاع‌رسانی در رسانه‌ها و همکاری مردم محلی ازجمله مواردی است که در کاهش قاچاق چوب موثر است ولی کافی نیست.

اینجا تاغزار است یا چراگاه؟
این فقط قاچاقچیان نیستند که برای از بین بردن تاغ‌ها نقشه کشیدند؛ شتر‌ها هم در وانفسای خشکسالی و کمبود علوفه، برای سیر کردن شکم خود، خوراکی خوشمزه تری از تاغ‌ها نیافته اند.
جعفر مرادی حقیقی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان، از شتر‌های سرگردان و بی ساربان و سایر دام سبک به‌عنوان یکی از عوامل تهدید تاغزار‌های این استان نام می‌برد و می‌گوید: گله‌های شتر در این‌گونه مناطق با تعلیف از پوشش گیاهی و خصوصاً از تاغ‌زار‌های دست‌کاشت فشار مضاعفی بر این مناطق بیابانی وارد می‌کنند.
پدیده تعلیف گله‌های شتر سرگردان و بی ساربان در مناطق بیابانی در جنوب شهرستان‌های سمنان، گرمسار و سرخه، مشکلات جدی را برای تاغزار‌ها ایجاد کرده است چرا که آنچه شتر می‌خورد تاغ‌های دست‌کاشتتی است که عمر آن‌ها به بیش از ۵۰ سال می‌رسد.
مرادی حقیقی بر ضرورت دور نگه‌داشتن گله‌های شتر از این تاغ‌زار‌ها تاکید دارد و می‌افزاید: بر اساس قانون حفاظت و بهره برداری مالک به ازای هر راس دامی که به تاغزار‌ها وارد شود جریمه می‌شود و جریمه آسیب رسیدن به تاغ‌ها هم به ازای هر درختچه بیش از ۱۰۰ هزار تومان است.

تاغ‌هایی که پیر می‌شوند
علاوه بر عوامل محیطی، پیرسالی تاغزار‌ها هم عاملی است که این سد‌های طبیعی در برابر شن‌های روان را از بین می‌برد.
سعید حمیدیان کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: تاغ‌زار‌های پس از مدتی به پدیده پیرسالی و دیرزیستی دچار می‌شوند و این رویداد خطر تشدید بیابان‌زایی را در پی دارد.
وی سن دیر زیستی تاغ‌ها را حدود۲۰ تا ۲۵ سال بیان می‌کند و هرس تاغ زار‌ها را برای رفع این مشکل ضروری می‌داند.
او می‌گوید: هرس تاغزار‌ها برای جوان‌سازی و جلوگیری از آفت‌زدگی تاغ ضروری است چرا که با اینکه تاغ گیاهی بسیار کم آب بر است، ولی بخاطر شرایط بسیار ناوطلوب بارندگی و تغییرات اقلیمی و خشک‌سالی‌های پیاپی، تاغ‌زار‌ها هم به سمت نابودی کامل پیش می‌روند.

تاغ‌های مظلوم نیازمند مراقبت
سمنان سومین استان بیابانی کشور است بنابراین با اینکه قاچاقچیان و دام‌های غیر مجاز دست از تخریب تاغزار‌ها نمیکشند، طرح کشت تاغ برای پیشگیری از بیابان زایی همچنان اجرا می‌شود.
با شعار روز بیابان زدایی که "احیای سرزمین، بازسازی بهتر و سرزمینی بدون تخریب" بود؛ تاکنون ۱۱۳ هزار هکتار از اراضی استان سمنان تاغ کاری شده است.
از طرفی یک ماهی است پویش سراسری کاشت بذر و نهال هم در این استان رونق گرفته و قرار است تا پایان اسفند ۱۰ هزار هکتار از اراضی استان بذرکاری شده و به یاد ۳ هزار شهید استان سمنان، ۳ هزار اصله نهال هم در این پویش غرس شود.
حفاظت از این عرصه‌های گیاهی تازه کاشت نه تنها عزم مسئولان بلکه فرهنگ سازی عمومی و همراهی مردم را می‌طلبد چرا بیشترین عامل تخریب مراتع و تاغزار‌ها عوامل انسانی است و که اگر می‌خواهیم پوشش گیاهی احیا و سامان‌دهی شود باید از نگاه دولتی حذر کرده و به‌سوی جلب مشارکت مردمی متمرکز شویم.
از سوی دیگر نه تنها محافظت از تاغزار‌ها مهم است بلکه باید مساله فروش زغال تاغ در فروشگاه‌ها هم باید جدی گرفته شود.
بر اساس آنچه در چارچوب قانون وجود دارد ؛ یگان حفاظت از منابع طبیعی عهده دار برخورد با سودجویان در سطح عرصه و در جنگل‌ها و مراتع است و مسئول شناسایی و دستگیری فرد یا افرادی است در حال قطع درخت، حمل غیر مجاز آن و یا تبدیل آن به زغال باشند و اجازه برخورد با فروش زغال در فروشگاه‌ها را ندارند.
این خلاء قانونی نیز باید با گشت‌های منظم دستگاه‌های متولی رفع شود تا تاغ‌های زغال شده به راحتی به فروش نرسد.
از مردم، همیاران طبیعت، بهره‌برداران و جوامع محلی هم بار‌ها خواسته شده در صورت مشاهده هرگونه تخریب، تصرف و آتش‌سوزی‌های احتمالی مراتب را به سرعت از طریق شماره تلفن‌های ۱۵۰۴، ۱۳۹و ۱۵۴۰ به یگان‌های حفاظت اطلاع دهند.

نویسنده : آرزو کاشی