پخش زنده
امروز: -
شدیدترین و سنگین‌ترین نبرد تاریخ دفاع مقدس
عملیات کربلای پنج سنگین‌ترین و شدیدترین عملیات دوران دفاع مقدس بود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان؛ به دی ماه که می‌رسیم، حال هوای بچه‌های رزمنده‌ای که در دو عملیات بزرگ کربلای چهار و پنج بودند عوض می‌شود. مگر می‌شود در کربلای چهار و پنج بود و آنرا فراموش کرد. دو عملیات بزرگ تاریخ دفاع مقدس که یکی در اوایل دی ماه و دیگری در ۱۹ دی ماه رخ داد.
آری همه رزمندگان حاضر در این دو عملیات بزرگ می‌دانند، آرامش، امنیت و سکوتی که هم اکنون در مرز‌های جنوب غرب خوزستان حاکم است حاصل چه جانفشانی‌ها و چه ایثارگری‌هایی است.
ویژگی‌های عملیات کربلای پنج
عملیات کربلای پنج در منطقه عمومی شلمچه اجرا شد. این منطقه زمینی مسطح و کاملا وسیع و بدون عوارض طبیعی است و همین امر انجام یک عملیات نظامی را بسیار دشوار می‌کند.
به همین دلیل وقتی که در مورد عملیات بزرگ کربلای پنج مطالعه و آنرا با سایر جنگ‌های بزرگ کلاسیک جهان مقایسه می‌کنیم به عظمت و بزرگی کار رزمندگان ایران در این عملیات بیشتر پی می‌بریم و وِیژگی‌هایی در این عملیات می‌یابیم که در تاریخ جنگ‌های کلاسیک جهان بی سابقه است.
ویژگی اول اینکه عملیات کربلای پنج، پر تراکمترین نبرد تاریخ جنگ‌های کلاسیک از لحاظ ادوات زرهی بکار رفته در آن بود.
نیرو‌های ارتش حزب بعث عراق در حمله به ایران در شهریور ۱۳۵۹ از تاکتیک نظامی خاصی استفاده کردند. این تاکتیک نظامی خاص استفاده از نیروی زرهی انبوه در عملیات‌های نظامی بود.
این تاکتیک نظامی نخستین بار توسط ژنرال گودریان از فرماندهان ارتش آلمان نازی ارائه شد. ژنرال گودریان استفاده از نیروی زرهی انبوه در عملیات‌های نظامی را در کتابی تحت عنوان "آماده باش پانزر " در سال ۱۹۳۶ مطرح کرد. در این تئوری نظامی تانک‌های پانزر آلمانی، بر خلاف جنگ جهانی اول، از حالت پشتیبانی برای نیرو‌های پیاده خارج می‌شدند و در جلوی نیرو‌های پیاده بصورت انبوه و با حمایت نیروی هوایی به خطوط دفاعی دشمن حمله ور می‌شوند.
ژنرال گودریان بصورت کاملا مفصل درمورد این نوع تاکتیک نظامی در کتاب خود توضیح میدهد و لذا این شیوه نظامی سرلوحه ژنرال‌های آلمان نازی در همه عملیات‌های نظامی قرار می‌گیرد. در واقع رمز حملات برق آسای ارتش آلمان و پیروزی‌های سریع آن‌ها را باید در استفاده از این تاکتیک بسیار کارآمد نظامی جستجو کرد.
(مهری، سجاد، ژنرال‌های آلمان نازی، پی دی اف، https://ketabnak.com/book/۴۳۲۲۸/)
جالب اینکه همین شیوه نظامی نیز در جنگ جهانی دوم از طرف متفقین برای حمله به آلمان استفاده می‌شود و آلمان را شکست می‌دهند.
این تاکتیک نظامی به عنوان یه تاکتیک نظامی کارآمد در همه آکادمی‌های های نظامی جهان تدریس می‌شود. حتی آمریکا در حمله به عراق نیز از همین شیوه نظامی استفاده کرد.
این شیوه نظامی همان تاکتیکی بود که ژنرال‌های بعثی برای حمله به ایران از آن بهره بردند و در عملیات‌های خود ضد نیرو‌های ایرانی از همین شیوه نظامی استفاده می‌کردند.
سرهنگ عقیلی از فرماندهان دوران دفاع مقدس در این زمینه گفت: خط دفاعی نیرو‌های بعثی در عملیات کربلای پنج پر تراکمترین خط دفاعی زرهی جهان بود، زیرا عراق در طول عملیات کربلای پنج بیش از ۵۵۰۰ تانک و نفربر را برای مقابله با رزمندگان پر توان کشورمان بکار برد که در طول جنگ‌های کلاسیک جهان بی سابقه است.
جالب است بدانیم که تا پیش از این، بزرگترین نبرد زرهی جهان در جنگ جهانی دوم در نبرد کورسک در روسیه بود که در آن آلمان و روسیه هر کدام ۲۵۰۰ تانک و نفربر را استفاده کردند که مجموعا پنج هزار تانک در این نبرد استفاده شد. اما نیرو‌های بعثی به تنهایی در خطوط دفاعی در منطقه عملیاتی کربلای پنج، از هشت لشکر و هفده تیپ زرهی و مکانیزه استفاده کردند که شمار تانک‌ها و نفربر‌های آنان را در این نبرد به ۵۵۰۰ دستگاه رساند که در تاریخ جنگ‌های جهان بی نظیر است.
این درحالی است که توان زرهی ایران در این عملیات در مقایسه با نیرو‌های زرهی ارتش حزب بعث، در حد بسیار ناچیزی بود و نیرو‌های ایرانی فقط از توان نیرو‌های پیاده استفاده می‌کردند.
اعجاز عبور از موانع نفوذ ناپذیر
دوم اینکه استحکام و تراکم خطوط دفاعی و میادین مین ارتش حزب بعث در کربلای پنج در هیچ جنگی نظیر نداشت و عبور رزمندگان اسلام از این خطوط دفاعی معجزه‌ای بود که توسط این پولاد مردان محقق شد.
اولین خط دفاعی دشمن، دژی بود که در یک سمت آن، سنگر‌های بتونی برای استراحت نیرو و در سمت مقابل، سنگر‌های دیده بانی و تیربار با مهمات آماده و سنگر‌های تانک احداث شده بود. این دژ، دشمن را از موقعیت ممتازی برای اشراف و تسلط کامل بر منطقه برخوردار می‌کرد. پشت خط اول، چند موضع هلالی شکل احداث شده بود که قطر هر یک به ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر و ارتفاع آن به پنج تا شش متر می‌رسید. پشت مواضع هلالی، برای تردد و استقرار تانک، جاده ساخته شده بود و به این وسیله تانک می‌توانست با استقرار روی مواضع مشخص شده، کل منطقه درگیری را زیرپوشش گلوله مستقیم و تیربار قرار دهد.
دومین خط دشمن به فاصله ۱۰۰ متر از خط اول و به موازات آن احداث و سیل بندی به عرض ۲۵۰ متر و ارتفاع چهار متر ایجاد شده بود که دارای موضع پیاده، کانال مواصلاتی و مواضع تانک بود.
سومین خط دشمن، خاکریزی بود به موازات خط دوم و دارای مواضع پیاده و تانک که جلوی آن کانال متروکه‌ای به عرض چهار و عمق دو متر احداث شده بود.
چهارمین رده دشمن پشت نهر دوعیجی قرار داشت و شامل نهر، دژ و چندین موضع هلالی پی درپی که بر توانایی دشمن برای مقابله و دفاع می‌افزود.
پنجمین رده دشمن پشت نهر جاسم قرار داشت؛ ضمن آن که در حد فاصل خط چهارم و پنجم، قرارگاه‌های دشمن بویژه قرارگاه تاکتیکی سپاه سوم (مقر فرماندهی لشکر یازده)، دارای مواضع مستحکمی بود و پدافند مستقل داشت.
پس از خط جاسم تا کانال زوجی، مرکز توپخانه، لجستیک و عقبه لشکر یازده قرار گرفته بود.
رده ششم و هفتم دشمن شامل کانال زوجی و مثلثی‌های غرب کانال زوجی بود.
(پژوهشگاه علوم و تحقیقات دفاع مقدس، http://dsrc.ir/View/article.aspx?id=۲۹۶۷)
با مطالعه اجمالی جنگ جهانی دوم و نیز خطوط دفاعی که نیرو‌های متخاصم در برابر یکدگیر ایجاد کرده بودند این خطوط دفاعی در تاریخ جنگ‌های کلاسیک بی سابقه بوده است و فقط شاید بتوان خط دفاعی کشور فرانسه در جنگ جهانی دوم تحت عنوان خط " ماژینو " را با آن مقایسه کرد.
هفت خط دفاعی بعثی‌ها در نبرد کربلای پنج با کمک کارشناسان نظامی غرب ایجاد شده بود و به همین دلیل نیز ارتش حزب بعث خطوط دفاعی خود را غیر قابل نفوذ میدانست.
ناخدا یکم تکاور اسماعیل بنیادی هم در این زمینه گفت: دشمن بعثی علاوه بر همه موانع موجود اقدام به احداث خاکریز‌های مثلثی و هلالی شکل و همچنین دیوار‌های بتنی نمود، که با سیم‌های آرماتور، اسکلت بندی و محکم شده بودند.
وی افزود: تلویزیون عراق در آن زمان با نشان دادن حضور گسترده نیرو‌های خود و مستشاران آمریکائی در منطقه، قدرت خود را به رخ دنیا می‌کشید و می‌خواست با غیر قابل نفوذ نشان دادن آن، روحیه رزمندگان اسلام را تضعیف کند.
همه کارشناسان شرق و غرب که از استحکامات حزب بعث در شلمچه بازدید کرده بودند خطوط دفاعی عراق در آن منطقه کاملا بی نقص و نفوذ ناپذیر می‌دانستند؛ که این امر خود اعجاز پیروزی رزمندگان ارتش اسلام در شکستن خطوط دفاعی دشمن، را اشکار می‌کند.
پس از عملیات کربلای پنج، تقربیا همه رسانه‌های غربی مستقیم یا غیر مستقیم از پیروزی‌های ایران در منطقه عمومی شلمچه در کربلای اظهار شگفتی کردند.
غافلگیری دشمن در کربلای پنج
عملیات کربلای پنج ۱۶ روز پس از عملیات بزرگ کربلای چهار یعنی در ۱۹ دی ماه سال ۱۳۶۵ انجام شد. این عملیات یک غافلگیری بزرگ برای نیرو‌های ارتش حزب بعث بود.
پس از عملیات کربلای چهار در سوم دی ماه سال ۱۳۶۵ دشمن بعثی به هیچ عنوان تصور نمی‌کرد که نیرو‌های ایرانی بتوانند به سرعت نیرو‌های خود را برای یک عملیات دیگر و در نقطه‌ای دیگر آنهم ۱۶ روز بعد آماده کنند؛ لذا شروع این عملیات برای دشمن بسیار غافلگیر کننده بود. در واقع باید گفت که سرعت عمل نیرو‌های ایرانی در فراهم آوردن امکانات و نیرو‌های لازم برای یک عملیات وسیع و گسترده آنهم ۱۶ روز پس از کربلای چهار در نوع خود یک شاهکار نظامی تلقی می‌شود. به همین دلیل هم هست که نیرو‌های دشمن در مراحل اولیه عملیات کاملا غافلگیر شدند، زیرا با محاسبات نظامی آنان ایجاد امکانات نظامی برای یک عملیات گستره طی این مدت کوتاه، غیر ممکن بود.
محسن رضایی در خاطرات خود در مورد عملیات کربلای ۵ میگوید:این عملیات بسیار موفقیت آمیز بود؛ یعنی ما از سخت‌ترین سنگر‌های دفاعی عراق که با بتون آرمه ساخته بودند و جلوی آن، سه کیلومتر آب انداخته بودند که زیرآب‌ها، همه مین بود، عبور کردیم و جلو رفتیم. در همین عملیات بود که خبر رسید مستشار‌های روسیه به قرارگاه‌های بصره آمدند و به عراقی‌ها کمک می‌کنند، چون وحشت کرده بودند. (خبرگزاری تابناک، ۸۶۴۶۲۵https://www.tabnak.ir/fa/news/)
تلفات سنگین دشمن در کربلای پنج
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس آورده است که در عملیات غرور افرین کربلای پنج، بیش از ۱۲۲ تیپ زرهی، مکانیزه و پیاده دشمن بین پنجاه تا صد درصد منهدم شدند. اصل غافلگیری در مراحل اولیه این عملیات موجب شد که تلفات سنگینی به دشمن وارد شود. تلفات دشمن در این عملیات ۳۰ هزار کشته و ۷۰ هزار مجروح بود. همچنین ۸۷۰ تانک و مقادیر بسیاری ادوات دیگر منهدم و ۲۳۰ تانک به غنیمت نیرو‌های ارتش اسلام در آمد. تعداد اسرای دشمن در این عملیات نیز بیش از ۲۶۰۰ نفر بودند. در این عملیات همچنین رزمندگان اسلام ۱۵۰ کیلومتر مربع را به تصرف خود درآوردند.
(مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، http://defamoghaddas.ir)
در این عملیات حجم عظیمی از نیرو‌های دشمن نابود شدبه گونه‌ای که در هیچ یک از عملیات‌ها این مقدار از تجهیزات و نیرو‌های دشمن منهدم نشده بود.. بنا به گفته فرماندهان این عملیات ۷۰ روز بطول انجامید.
(خبرگزاری دفاع مقدس، https://defapress.ir/fa/news/۲۲۰۴۳۸/)
کربلای پنج از نگاه غربی‌ها
شکستن خطوط و استحکامات و پیشروی در شرق بصره، توانایی‌ها و قابلیت‌های نظامی عراق را بار دیگر، زیر سؤال برد، چنان که روزنامه آبزِرِور چاپ پاریس به نقل از کارشناسان غربی نوشت: «برای اولین بار از آغاز جنگ تاکنون، ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات دفاعی عراق دچار تردید شده اند.»
هم چنین تاکید بر توانایی نظامی ایران، بخشی دیگری از تحلیل‌های ارایه شده در رسانه‌های خبری بود، چنان که رادیو بی. بی. سی طی تحلیل در همین زمینه، با توجه به تجربه سپاه درعملیات فاو و عبور از رودخانه اروند، ضمن اشاره به عبور از منطقه آب گرفتگی و کانال پرورش ماهی در عملیات کربلای پنج گفت: «موفقیت ایران در عبور از دریاچه ماهی، یک بار دیگر توانایی ایران در عبور از آبراه‌ها را نشان میدهد.» هفته نامه نیوزویک نیز ضمن تاکید بر پیروزی ایران در این عملیات، بر شرایط پیروزی ایران بر عراق چنین اشاره کرد:
«تهاجم ایرانی‌ها در نزدیکی بصره، حداقل یک چیز را در خصوص جنگ ایران و عراق تغییر داده و آن این مساله است که برای اولین بار طی چند سال گذشته، این احتمال را که یک طرف حقیقتاً بر دیگری پیروز شود، مطرح ساخته است.»
(پژوهشگاه علوم و تحقیقات دفاع مقدس، http://dsrc.ir/View/article.aspx?id=۲۹۶۷)
توانمندی نظامی ایران دیروز و امروز
متاسفانه غرب و رسانه‌های فریبکار آنان در مورد توانمندی نظامی ایران در دروان دفاع مقدس سکوت کرده اند و نمی‌خواهند اقرار کنند که ایران در دوران جنگ مبدع تاکتیک‌های بزرگ نظامی بود و شاهکار‌هایی از خود ارائه داد که در جهان بی نظیر بوده است. غرب و ایادی ان‌ها از اقرار به توانمندی نظامی ایران هراس دارند و نمی‌خواهند که جهانیان بدانند که قدرت نظامی نو ظهوری در جهان قد علم کرده است.
اما آنان چه بگویند و چه سکوت کنند تاریخ گواه خواهد داد که رزمندگان ایرانی در دروان دفاع مقدس و بویژه در عملیات‌هایی همچون کربلای پنج و والفجر هشت خالق اعجاز‌های بودند که در جهان بی نظیر است و به همین دلیل است که هیمنه غرب از توانمندی ایران هراس دارد. زیرا میداند رزمندگان ایرانی که در آن دوران با دست‌های خالی چنین شاهکار‌هایی نظامی خلق کردند، اکنون دارای توانمندی بزرگی هستند که پهلو به پهلو قدرت‌های بزرگ جهان می‌زند. البته با این تفاوت که نیرو‌های ایران علاوه بر ساخت تجهیزات مدرن دارای روحیه و ایمان بسیار قوی هستند که نظامیان غربی از آن بی بهره اند.
و، اما شلمچه...
حالا ما مانده ایم و خاطرات بسیاری از عملیات بزرگ کربلای پنج در منطقه‌ی شلمچه و یارانی شهیدی که دیگر در کنار ما نیستند.
یارانی که در کربلای‌های ایران از جان خود گذشتند تا برای این مرز و بوم آرامش و افتخار کسب کنند و ما به یاران شهیدانمان قول میدیم که تا آخرین قطره خون خود حافظ و پاسدار دستاورد‌های شما خواهیم بود.
نویسنده: شاپور زبردست
نظر شما