پخش زنده
امروز: -
دستیابی محققان دانشگاه تهران به فناوری تولید دانه‌های هیبرید تجاری
برای نخستین بار در ایران محققان دانشگاه تهران توانستند با تولید لاین‌های والدی، فناوری تولید بذر هیبرید طالبی و گوجه فرنگی را به مرحله تجاری سازی برسانند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ با وجود سطح تولید بالای محصولات سبزی و صیفی در کشور، متأسفانه اغلب بذر آن‌ها وارداتی است.
با دستیابی به این فناوری علاوه بر قطع وابستگی در مهمترین نهاده تولید به شرکت‌های خارجی، می توان ارزش افزوده بالایی در بخش کشاورزی ایجاد کرد.
در چند دهه گذشته پیشرفت زیادی در زمینه بذر‌های اصلاح شده انجام شده و مهمترین آن تولید بذر‌های هیبرید تجاری است که تولید آن‌ها علاوه بر دانش کافی، مستلزم سرمایه گذاری و صرف زمان طولانی است.
از مهمترین مزایای این بذرها، یکنواختی محصول، بازدهی بالا و مقاومت در برابر بیماری‌ها و آفات است و بدین ترتیب موجب بهره وری بهتر از منابع آب و خاک و کاهش مصرف سموم و آفت کش‌ها می‌شود.
انتخاب دو محصول طالبی و گوجه هیبریدی به دلیل سطح وسیع کشت و نیاز بالای کشور به آنهاست. ایران خاستگاه ژنتیکی و جزو چهار کشور اول تولید طالبی در جهان است. رقم‌های بومی طالبی زیادی در کشور وجود دارد که اگرچه از کیفیت میوه بالایی برخوردارند، ولی به دلیل آسیب پذیری نسبت به اغلب بیماری‌های قارچی و ویروسی دارای عملکرد پایینی هستند. این مسأله جالیزکاران را وادار کرده در سال‌های اخیر به کشت هیبرید‌های وارداتی روی آورند که برغم قیمت بسیار بالا (هر دانه بذر ۱۵۰۰ تومان) به دلیل مقاومت به طیف وسیعی از بیماری‌ها و داشتن ویژگی‌های زراعی مناسب، سود آن‌ها را تضمین نماید.
ادامه این روند ضمن فرسایش و حذف کامل ارقام داخلی، پیامد‌هایی از قبیل وابستگی تولید به شرکت‌های خارجی و خروج هر ساله ارز از کشور خواهد شد.
بر این اساس برنامه اصلاح نژاد طالبی از سال ۱۳۹۵ در دانشکدگان ابوریحان آغاز شد که هدف آن تولید لاین‌های دارای صفات کیفی مناسب و مقاومت چندگانه به بیماری‌های گیاهی و در نهایت تولید بذر هیبرید داخلی بود.
خوشبختانه امسال این طرح به نتیجه رسید و هم اکنون نمونه بذور هیبرید تولید شده برای کشت به نقاط مختلف ارسال شده است. این بذور که در تولید آن‌ها از ذخایر ژنتیکی بومی نیز استفاده شده است، علاوه بر عملکرد و مقاومت بالا در برابر بیماری‌های گیاهی، ظاهری اصیل و طعمی متناسب با ذائقه مصرف کننده ایرانی دارد. بطور متوسط ۳۰ درصد نسبت به ارقام والدی شیرین‌تر هستند و قابلیت صادرات به کشور‌های منطقه را نیز دارد.
گوجه فرنگی محصول بومی آمریکای جنوبی است، ولی طی صد سال گذشته به یکی از محصوالت اصلی سبد غذایی مردم دنیا و از جمله کشور ما تبدیل شده است.
بیش از ۱۵۰ هزار هکتار زمین زیر کشت گوجه فرنگی در کشور است و با توجه به اهمیت اقتصادی و حجم بالای واردات بذر، به عنوان دومین محصول انتخاب شد که هم اکنون لاین‌های تولید شده و هیبرید‌های اولیه آن در حال ارزیابی است.
قسمت مهم در فناوری تولید بذر هیبرید تجاری، دستیابی به لاین‌های والدی آن است که در این طرح نخستین بار در دانشگاه تهران انجام شده است. در این دستاورد بر خلاف برخی که اقدام به وارد کردن والدین و مونتاژ بذر هیبرید می‌کنند، صفر تا صد فناوری از تولید جمعیت اولیه تا گزینش و خالص سازی لاین‌ها و هیبریداسیون داخل کشور انجام شده است.
به دست آوردن این فناوری یک پشتوانه ۲۰ ساله پژوهشی دارد، این موفقیت حاصل کار تیمی و همکاری بین رشته‌ای است، این دستاورد حاصل زنجیره ای از ده‌ها پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری است که مانند قطعات پازل کنار هم قرار گرفتند و آن را تصویر نمودند.
نظر شما