مریم گلی، گیاهی شگفت انگیز
این گیاه در کنار گیاهان دیگر مانند پونه کوهی، رزماری، ریحان و آویشن به خانواده نعناع تعلق دارد و به واسطه خواص دارویی بی نظیر خود به جایگاه ویژهای در طب سنتی دست یافته است.
به گزارش
گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، مریم گلی گیاهی چند ساله با ساقههای پوشیده از کرکهای خاکستری رنگ است که گلهایی به رنگ بنفش متمایل به آبی، صورتی و یا سفید دارد. مریمگلی معمولی با نام علمی Salvia officinalis گیاه انحصاری ایران محسوب میشود و بیشتر در ناحیه فارس گسترش یافته است.
معمولا مریم گلی در مقادیر کم مورد استفاده قرار میگیرد و دارای عطر قوی و طعم خاک مانند است. این گیاه شگفت انگیز سرشار از مواد مغذی و ترکیبات مهم است و در عین حال در قالب پاک کننده طبیعی و آفت کش نیز کاربرد دارد.
گیاه سبز مریم گلی به صورت تازه، خشک شده، روغن و همچنین مکملهای دارویی در دسترس است و میتوان آن را از طریق عطاریها و داروخانههای سراسر کشور خریداری کرد.
مریم گلی معمولی چه فوایدی برای سلامت انسان به همراه دارد؟ آیا مکملهای دارویی حاوی این ترکیب از اثرگذاری مطلوبی برخوردار هستند؟ مزایای دارویی که در ادامه بررسی میشوند، همگی با استناد به مقالات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:
منبعی مغذی
مریم گلی حاوی دوز سالم و ایمن از انواع ویتامینها و مواد معدنی است.
محتوای تغذیهای یک قاشق چایخوری (معادل ۰.۷ گرم) مریم گلی آسیاب شده به صورت زیر است:
- کالری: ۲
- پروتئین: ۰.۱ گرم
- کربوهیدرات: ۰.۴ گرم
- چربی: ۰.۱ گرم
- ویتامین کا: ۱۰ درصد از مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (RDI)
- آهن: ۱.۱ درصد از RDI
- ویتامین ب ۶: ۱.۱ درصد از RDI
- کلسیم: ۱ درصد از RDI
- منگنز: ۱ درصد از RDI
همانطور که دیده میشود، مقدار کمی مریم گلی ۱۰ درصد از نیاز روزانه شما به ویتامین کا را تامین میکند.
این ترکیب گیاهی همچنین حاوی مقادیر محدودی منیزیم، روی، مس و ویتامینهای آ وای هم خواهد بود. از طرفی دیگر ادویه معطر مریم گلی اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید رزمارینیک، اسید الاژیک و روتین را نیز در خود جای داده است که همگی در اثرات متنوع و مفید برای سلامتی بدن نقش دارند.
مملو از آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدانها مولکولهایی هستند که به تقویت سیستم دفاعی بدن کمک میکنند و رادیکالهای آزاد مضر که با بیماریهای مزمن در ارتباط اند را خنثی میسازند. مریم گلی معمولی حاوی بیش از ۱۶۰ نوع پلی فنل است که وظیفه آنتی اکسیدان مهمی را بر عهده دارند.
اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید رزمارینیک، اسید الاژیک و روتین نیز مستقیما با کاهش خطر ابتلا به سرطان، بهبود عملکرد مغز و حافظه در ارتباط هستند. یک مطالعه معتبر نشان داد که نوشیدن ۱ فنجان چای مریم گلی (حدود ۲۴۰ میلی لیتر) دو بار در روز به طور قابل توجهی ظرفیت دفاع آنتی اکسیدانی بدن را افزایش میدهد. این ترکیب همچنین کلسترول تام و LDL را کاهش داده و سبب افزایش HDL میشود.
حفاظت از سلامت دهان
مریم گلی دارای اثرات ضد میکروبی است و میتواند میکروارگانیسمهایی که باعث افزایش پلاکهای دندانی میشوند را از بین ببرد. در پژوهشی جدید دیده شد که دهانشویههای مبتنی بر عصاره مریم گلی، به طور موثر باکتری استرپتوکوک موتانس (مسئول ایجاد حفرههای دندانی) را نابود میکنند.
با استناد به مطالعهای دیگر، مریم گلی میتواند عفونتهای گلو، آبسههای دندانی، لثههای عفونی و زخمهای دهانی را برطرف سازد. با این حال همچنان به تحقیقات انسانی بیشتری به منظور تایید قطعی این دسته از اثرات نیاز است.
بهبود علائم یائسگی و کاهش تعریق
طی دوران یائسگی بدن با کاهش طبیعی هورمون استروژن رو به رو میشود و این موضوع میتواند سبب بروز طیف گستردهای از علائم ناخوشایند شود. این علائم بیشتر شامل گرگرفتگی، تعریق بیش از حد، خشکی واژن و تحریک پذیری هستند.
مریم گلی از دیرباز به صورت سنتی در راستای کاهش علائم یائسگی کاربرد داشته است. اعتقاد بر این است که گیاه مذکور دارای خواص استروژن مانند است و این ویژگی اجازه اتصال به گیرندههای خاصی در مغز را میدهد. فعالیت این گیرندهها به بهبود عملکرد حافظه، درمان گرگرفتگی و کاهش تعریق مرتبط میشود. گفتنی است که خصوصیت کاهش تعریق تنها به دوران یائسگی محدود نمیشود. مکملهای حاوی مریم گلی قادر به کاهش تعریق بدن چه در زمان یائسگی و چه در حالت عادی خواهند بود.
در یک بررسی علمی با جامعه آماری کوچک، مکمل حاوی عصاره مریم گلی توانست فواصل و همچنین شدت بروز گرگرفتگی در بانوان یائسه را طی حداقل ۸ هفته مصرف منظم کاهش دهد.
از جمله دیگر فواید بی نظیر مریم گلی معمولی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش سطح قند خون
- بهبود حافظه و حمایت از عملکرد مغز
- کاهش LDL یا کلسترول بد
- محافظت در برابر برخی از انواع سرطان مانند سرطانهای حفره دهانی، روده، کبد، دهانه رحم، سینه، پوست و کلیه
- حمایت از سلامت استخوانها
- مبارزه با روند پیری پوست و به تاخیر انداختن آن
علاوه بر مصرف مریم گلی در قالب مکملهای دارویی، میتوان از این گیاه فوق العاده به صورت زیر نیز استفاده کرد:
- به عنوان چاشنی روی سوپ
- به عنوان چاشنی پخت گوشت
- ترکیب برگهای خرد شده با کره برای تهیه کره مریم گلی
- تهیه سس
- مصرف در ترکیب با تخم مرغ