پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
پژوهش سنگ بنای توسعه
رشد چشمگیر برخی کشور‌ها در علم نشان از این می‌دهد که کار پژوهشی و استفاده از محققان در آنجا، اهتمامی کامل دارد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کرمان، یک شال بزرگ به کَمَر بسته و آوازی محلی صبح علی الطلوع سر داده و به مزرعه دو هکتاری خودش در شهرستان رودبار است.
شیار‌هایی در عرض یک متر و به طول ۲۰۰متر به چشم می‌خورد و در کنار چند کارگر مشغول کِشت می‌باشد.
خاکی مرغوب و حاصلخیز که جان می‌دهد برای انواع محصول، اما او به علت کم‌آبی و توصیه کارشناسان گیاه گُلرنگ و اَرزن را انتخاب کرده که هم آبی اندکی می‌خواهد و هم درآمدزایی خوبی برایش دارد.
آقای رسولی کارشناسی گزارش ما از سال گذشته به این کِشت روی آورده و آن طور که خودش می‌گوید، تا کنون ۸کشاورز دیگر نیز امسال این کِشت را انتخاب کرده‌اند.
اما آنچه که ما می‌خواهیم به آن بپردازیم نوع کِشت یا مزایای این کشاورز نیست، بلکه بذری است بومی و امیدبخش که در درون این شیار‌ها در حال کِشت است ویک اقدام بزرگ برای کاهش وابستگی والبته از راه پژوهش و توان داخلی به دست امده است.
بذر اُمید
پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی دانشگاه باهنر کرمان از چهار سال قبل با بودجه‌ای که در اختیارش قرار می‌گیرد، مأموریت خود کفایی در تولید بذر را در استان کرمان متعهد می‌شود.
بذری که سالهاست از خارج وارد می‌شود و هر کشوری متناسب با آب و هوای شرایط خودش باید از آن استفاده کند.
اما سالهاست ما وارد کننده این بذر هستیم و البته کاری هم به خطرات آفات و مضرات آن نداشته‌ایم.
در این زمینه رئیس پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی دانشگاه باهنر چنین می‌گوید: در این چند سال ما کار تحقیقاتی وسیعی را برای تولید بذر بومی در استان کرمان در اَرقام مختلف با تیم‌های گوناگون پژوهشی آغاز کردیم وبا آزمایش‌های مختلف انواع خاک و نوع آب و هوای گرمسیری و سردسیری در مناطق مختلف استان به نتایج خوبی دست پیدا کردیم.
آقای دکتر "قاسم محمدی نژاد" با بیان اینکه نِهاده‌های کشاورزی اَرزبری بسیاری برای کشور دارد و تقریباً اکثر آنان نیز وارداتی است می‌گوید: یکی از این نهاد‌ها "بذر" است و با توجه به کم آبی به شوری آب و خاک استان، تولید بذر برخی گیاهان مقاوم را شروع و چندین اَرقام مثل: گُلرنگ، اَرزن و کُلزا را در مناطق جنوب کرمان کِشت کردیم.
وی اضافه می‌کند: این‌ها با آب و هوایی ما سازگار و مثل بذر خارجی نیست که مثلاً در خاک کانادا تولید شده باشد و در ایران متناسب با خاک ما بخواهد کشت شود.
ما خوشبختانه به دانش فنی آن با مهندسی معکوس دست پیدا کرده ایم و مهمتر اینکه این‌ها "تراریخته" نیست بلکه با روش‌های کاملاً بومی به این نتایج رسیده ایم و این چرخه را در سایر گیاهان نیز به سرعت در دست اجرا داریم.
از این استاد دانشگاه پرسیدم، بسیاری از بذر‌های پُرمصرف ما در صیفی جات استفاده می‌شود، برای این مهم اقدامی صورت گرفته؟
می‌گوید: بله، البته باید یادآوری کنم که تولید بذر دانشی بسیار پیچیده و زمانبر است و من با اطمینان می‌گویم تا ۴سال آینده کشور را از واردات انواع بذر مثل خیار، گوجه، بادمجان، فلفل و ... بی نیاز می‌کنیم.
از این محقق دانشگاهی که خداحافظی می‌کنم، یاد سال گذشته افتادم که با افزایش قیمت بذر داد وفغان کشاورزان کرمانی در آمده بود و همین امر نیز در افزایش قیمت‌ها موثر بود، اما حالا امید ما به پژوهشگران داخلی بیشتر شده و این‌ها به مدد تکیه بر توان بومی و میدان دادن به پژوهشگران جوان حاصل شده که نمونه کوچک از "مشت نمونه خروار" می‌تواند باشد.
جایگاه اندک پژوهش در میدان
در برخی موارد محققان ما توانسته‌اند چراغ علم را روشن نگه دارد و توان علمی خودشان را بخوبی ثابت کنند، اما اینکه چرا از پژوهش کمتر استفاده می‌شود و بیشتر در آرشیو و کتابخانه‌ها جایی گرفته جای بسی تاسف است.
خانم محمدی که رساله دکترای خودش را در مراحل پایانی دارد می‌گوید: ما سالانه هزاران پایان نامه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در کشور داریم و یک یا دو سال هم بر روی هر موضوع کار می‌شود و زمان زیادی می‌برد.
اینکه چرا از آنها استفاده نمی‌شود یا به قول معروف "دردی از مردم دوا " نمی‌کند، جای سوال است.
می‌پرسم علت چیست؟
می‌گوید: پژوهش امروزه جایش در میدان خالی است و بسیاری از ظرفیت‌ها وجود دارد، اما کاری نمی‌شود.
به عنوان نمونه الان ما مشکل کمبود آب را نه تنها در استان کویری کرمان بلکه در اکثر نقاط کشور داریم.
خُب، آیا صد‌ها نفر استاد دانشگاه و محقق نمی‌توانند کاری در این زمینه انجام دهند؟
آیا توان علمی آنها برای رفع این معضل بزرگ در کشور اندک است؟
جواب ما این است که امکان برطرف کردن این مهم وجود دارد، اما چه کسی باید مطالبه گر باشد و از آنها بخواهد پای کار بیایند و در میدان دانش خودشان را نشان دهند نه پایرتخته.
آقای علوی پژوهشگر هم که ده‌ها مقاله علمی به چاپ رسانده در این زمینه می‌گوید: پژوهش باید با نیاز جامعه همخوانی داشته و با راهکار‌هایی که می‌دهد رفع کننده خلأ‌های موجود باشد.
وی با بیان اینکه دانشگاه دو رسالت دارد:اول نَشر علم و پژوهش و دوم رسالت محلی نسبت به منطقه خود می‌گوید: چند استاد دانشگاه را می‌شناسم که در این زمینه سال‌ها برای کمک به صنعت کرمان وارد میدان شدند.
می‌پرسم در چه زمینه‌ای؟
جواب می‌دهد: در همین استان خودمان صنعت خودروسازی حدود ۳۰سالی می‌شود که وجود دارد.
در شهرستان بم صنعت مونتاژ انواع خودرو‌ها چینی و کره‌ای است این افراد درخواست کردند که برای تولید قطعات و خودکفایی به صنعت خودرو کمک کنند، اما جوابی که شنیدن این بود: ما نیازی نداریم.
این پژوهشگر اضافه می‌کند:حالا پس از ۳۰ سال صنعت خودرو شهرستان بم، هنوز آنجا یک چراغ کوچک هم نمی‌توانند بسازند، چرا؟
چون میدانی به داخل نداده‌اند، حالا اگر سی سال پیش چندین گروه متخصص پژوهشی به کار گرفته شده بود وبه بومی شدن صنعت اعتماد کرده بودند، من نمی‌گویم ۷۰درصد، اما تا ۵۰درصد کار الان در داخل تولید می‌شد و این مصیبت‌های امروزه را نداشتیم.
دوری صنعت و دانش
یکی از بزرگترین مشکلات که هنوز هم ادامه دارد اینست که صنعت ما وقتی می‌خواهد طرحی را اجرا کند، کمتر از دانشگاه یا پژوهشگران کمک می‌گیرد در صورتی که ظرفیت بزرگ علمی ما در دانشگاه است، اما منفعل.
دکتر احسانی محقق در این زمینه می‌گوید: اینکه صنعت بتواند به دانشگاه اعتماد کند بسیار حیاتی و کارساز است و با وجود اهمیت این موضوع بسیاری از اساتید ما معتقد هستند، آن طور که باید نسبت به تحقیق و پژوهش اهمیتی داده نمی‌شود در صورتی که پژوهش مبنای پیشرفت و تضمین اساسی برای استمرار توسعه به شمار می‌رود.
در همین زمینه معاون پژوهشی دانشگاه باهنر آنها استان کرمان می‌گوید: تمام این مسائلی که در مورد استفاده از دانش گفته می‌شود، دست دانشگاه نیست بلکه محیط کسب و کار و متقاضی هم باید فراهم باشد که نیست.
از آقای نظام آبادی پرسیدم چگونه؟
می‌گوید: صنایع باید نیاز خودشان را مطرح و سیاست‌گذار هم باید منابع را در نظر و یک تکلیف ایجاد شود و ما بار‌ها و بار‌ها با ظرفیت عظیمی که داریم پیشنهاد بزرگی مثل "هوش مصنوعی" را هم مطرح کرده‌ایم، اما رد می‌شود، چرا؟
وی ادامه می‌دهد، در پژوهش ما یک زنجیره‌ای بزرگ داریم که عبارت از استعداد، نیروی انسانی، پرورش، نوع تربیت، آموزش دانشگاهی و سپس تقاضا و اجرا.
در همه این مراحل مشکلی وجود ندارد، اما در اجرا و تقاضا ما به بن‌بست می خوریم.
اینکه بگوییم اکنون علم و دانش ما اندک است خیر، توان علمی نداریم پاسخ منفی است، درنیروی انسانی دچار مشکل هستیم باید گفت:خیر.
مشکل ما در یک جمله بی توجهی به دور بودن صنعت از دانشگاه است و این یک حلقه مفقوده‌ای است که کماکان ادامه دارد.
تقویت پژوهش از پایه
آنچه که کارشناسان به آن اعتقاد دارند و در میدان عمل هم مشاهده می‌شود این است که یک فرد از همان دوران ابتدایی مدرسه باید نسبت به کار تحقیق آشنا و شناخت کافی را به دست آورد تا بتوانید پس از ورود به دانشگاه به عنوان یک کُنشگر فعال و مطالبه‌گر در جامعه از توان علمی و دانش
خود استفاده کند.
در این زمینه دکتر "یاسین حیات ابدی" استاد دانشگاه معتقد است، دانش آموز باید مسیر را بشناسد و آن کسی که باید دانش کافی و انگیزه لازم را به او در این مسیر بدهد، معلم است و متأسفانه سالهاست معلمان ما در یک تئوری مشخص فعالیت می‌کنند و تنها نُمره ملاک است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه معلمان ما هنوز از دانش و تخصص لازم نسبت به پژوهش برخوردار نیستند، می‌گوید: چندین عامل در کاهش کار پژوهشی و فعالیت بچه‌ها بسیار موثر است.
اول اینکه هدف گذاری خانواده‌ها و مدارس برای قبولی در دانشگاه، برای کنکور و مطالب تقریباً غیر پژوهشی است.
دوم اینکه تدریس معلمین پرورشی غالب مدارس برای درس تفکر و پژوهش، که این مسئله موجب شده دانش آموز پژوهش را متصل به مسائل پرورش بداند و فضای جذاب و علمی تحقیق را حس نکند.
سوم، نبود استفاده از "هوش هیجانی" در کلاس درس است، غالب مدارس معلمین ساده و کم دانش را برای پژوهش انتخاب می‌کنند و معلم توانایی جهت دهی یادگیری و انگیزه لازم را به دانش‌آموز ندارد.
در آخر نیز نبود ارتباط و تعامل بین دانشگاه و مدارس است، اگر دانش آموزان در مقاطعی از یک دانشگاه بازدید کنند، دنیای بهتر و جذاب تری را در خارج از تصورات و تفکرات خود خواهند دید و با محیط‌های علمی و پژوهشی واقعی روبرو خواهند شد که این موارد را در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته مشاهده می‌کنیم.
نتیجه گیری
دور بودن ارتباط بین دانشگاه و صنعت تاکنون خسارت‌های بسیاری به توسعه نیافتگی کشور و نیازمند بودن به دیگران شده است.
کشورما از لحاظ دانش و نیروی انسانی کمبودی ندارد، مهم این است که این اتصال برقرار گردد و این پژوهش‌های معطل و در صف ایستاده بتوانند هرچند کوچک، اما مشکلی را در جامعه برطرف نمایند.
رهبر معظم انقلاب در "بیانیه گام دوم انقلاب" خطاب به دانشگاهیان متذکر شده‌اند: دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است و روی دیگر دانایی، توانایی است.
این دنیای غرب به برکت دانش خودش بود که توانست برای خود ثروت، نفوذ و قدرت ۲۰۰ساله فراهم کند و اختیار علم و اقتصاد را به دست گیرد.
ایشان بار‌ها تاکید کرده است که به لطف خدا استعداد علمی و هوش ملت ایران از متوسط جهانی بالاتر است، لذا دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی باید با همراه کردن دانش با مهارت و توسعه ارتباط بین دانشگاه و صنعت زمینه را برای دستیابی به خودکفایی کشورمان فراهم کنند.
نظر شما