دانشگاه امام صادق نماد وحدت حوزه و دانشگاه:میزان تحقق راهبردهای ابلاغی رهبر انقلاب

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: میزان و موانع تحقق و عملیاتی شدن راهبرد‌های دوازه گانه برای دوره جدید حیات دانشگاه امام صادق (ه) مسئله تحقیق حاضر است. 

پس از اعلام بیانیه گام دوم انقلاب، راهبرد‌ها و مأموریت های دانشگاه امام صادق (ع) از سوی مقام معظم رهبری به این دانشگاه ابلاغ شده است که نشان از اهمیت کاربردی و علمی این دانشگاه دارد. در واقع می توان گفت بسیاری از مسئولان و کسانی که در بخش‌های مختلف کشور صاحب مقام و مسئولیت اجرایی می شوند از فارغ التحصیلان دانشگاه امام صادق (ع) هستند چراکه تربیت دانشجویان در این دانشگاه نسبت به دیگر مراکز از یک کیفیت و شرایط خاصی برخوردار است.

قوانین بالادستی سند
راهبرد‌های ۱۲ گانه رهبر انقلاب درباره دانشگاه امام صادق
۲۷ آذر ماه روز وحدت حوزه و دانشگاه نامیده شده است. در طول سال‌های گذشته گام‌های خوبی در فضا‌های دانشگاهی و علمی در جهت تحقق این ایده انجام شده است که تأسیس دانشگاه امام صادق علیه السلام و فعالیت‌های آن، ایجاد مدرسه عالی شهید مطهری، دانشگاه جامع رضوی، پژوهشکده امام خمینی (ره) و حضور نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و ایجاد گروه‌های معارف در دانشگاه‌ها که به نوعی ارتباط دانشگاهیان و حوزویان در قالب دروس معارف شکل گرفته است، از جمله اقدامات مؤثر در این حوزه است. در این بین دانشگاه امام صادق را می توان پیشگام تحقق این ایده دانست سال ۱۳۹۳ با رحلت آیت الله مهدوی کنی (ره) رهبر انقلاب در حکمی ضمن انتصاب اعضای جدید هیات امنای این دانشگاه راهبرد‌های دوازه گانه ای برای تحقق اهداف تاسیس دانشگاه امام صادق را در دوره جدید به متولیان این دانشگاه ابلاغ کردند.

محور‌های این راهبرد‌ها به صورت خلاصه به شرح زیر است:
۱- بازتبیین و تقویت نظام فکری حاکم بر دانشگاه امام صادق (ع)
۲- تربیت نیروی درجه یک برای نظام در عرصه های علمی و مدیریتی و تولید علوم انسانی اسلامی در دو حوزه نظری و کاربردی
۳- بازمهندسی سرفصل ها، برنامه ها و متون درسی دانشگاه امام صادق (ع) جهت پاسخگویی به نیاز‌های نوظهور انقلاب و نظام اسلامی
۴- ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی دانشگاه
۵- تقویت بخش پژوهشی دانشگاه و ایجاد یک پژوهشگاه قدرتمند از میان دانش آموختگان دانشگاه
۶- ایجاد انجمن های علمی قدرتمند و اتصال دانش آموختگان توانا به دانشگاه
۷- گسترش کمی تحصیلات در مقاطع دکترا و فوق دکترا
۸- تقویت بخش خواهران برای تأمین نیاز‌های نظام در عرصه زن و خانواده
۹- تقویت و تکمیل شاخص ها و ضوابط گزینش برای ورود نیرو‌های انقلابی، خوش فکر و مستعد
۱۰- تربیت انقلابی دانشجویان و تقویت روحیه انقلابی آنان
۱۱- تعیین مدیران انقلابی و فاضل برای دانشگاه
۱۲- چابک سازی سازمان اداری دانشگاه و صرفه جویی

تاکیدات رهبر معظم انقلاب
همچنان که رئیس دانشگاه امام صادق تصریح کرده است رهبر معظم انقلاب که خود جزو موسسین دانشگاه امام صادق (ع) بوده اند، با انتصاب هیئت امنای جدید به ریاست آیت الله آملی لاریجانی یک حرکت جدید و فصل نوینی را پایه گذاری کرده اند.

تا قبل از ابلاغ راهبرد‌های دوازده گانه برای دانشگاه امام صادق دیدار رئیس، استادان و کارکنان دانشگاه امام صادق با رهبر انقلاب در سال ۱۳۸۴ مهمترین فرصت تبیین دیدگاه ها و انتظارات رهبر انقلاب از دانشگاه امام صادق بوده که مهمترین محور‌های سخنان رهبر انقلاب در این دیدار از این قرار است :

 تلفیق بین علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی، اگر به معنای مجذوب شدن، دلباخته شدن، مغلوب شدن و جوّ زده شدن در مقابل آن علوم نباشد، قبول داریم و اشکال ندارد. ببینید در علوم انسانی، تفکر ایمانی و میراث عظیم و عمیق شما، به شما چه میگوید.

 دانشگاه امام صادق یک پدیده‌ی ممتاز است؛ صرفاً یک دانشگاه مثل بقیه‌ی دانشگاه‌ها نیست که فقط میخواهند دانشجو و عالم تربیت کنند؛ این هم هست؛ منتها علاوه‌ی بر این، میخواهد از همه جهت، یک الگوی دانشگاه اسلامی باشد؛ از جهت انگیزه‌های ایمانی، رعایت‌های عملی و رفتاری، و عشق به علم و علم‌آموزىِ عاشقانه و مؤمنانه.

 من موافقم که جوان‌های خوب در ارکان تشکیلات اجرایی کشور - چه قضایی و چه قوه‌ی مجریه - حضور داشته باشند؛ اما این برای خروجی دانشگاه امام صادق ایده‌آل نیست؛ ایده‌آل و آن نقطه‌ی آرمانی را باید از همان مطالبی که تا الان در این نیم ساعته عرض کردم، جست. شما باید در علم، یک حرکتی به وجود آورید؛ باید در دنیای دانش‌آموزی و پیشرفت علم و بنای علمی کشور، یک تحرّکی به وجود آورید؛ این است آن رسالت اصلی شما

 کاری کنید که دانشمندان مسلمان و مؤمن ما، در رشته‌های مختلف علوم انسانی، صاحب‌نظرانی شوند که دنیا از نظرات این‌ها استفاده کند؛ کاری کنید که دانشگاه امام صادق، نه فقط در مقایسه‌ی با فلان دانشگاه دیگری که در تهران یا شهرستان هست، یک رتبه‌ی جلوتری به دست آورد؛ بلکه این دانشگاه مرجع تحقیقات مراکز علمی و دانشگاه‌های دنیا بشود.

چرایی و اهمیت موضوع
نظر به اهمیت توجه به ظرفیت مناسبت ها و اولویت سند پژوهشی می توان گفت:
۲۷ آذرماه به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه فرصت مغتنمی برای معرفی نهاد‌هایی است که تجلی و نمود عینی وحدت حوزه و دانشگاه هستند از آنجا که رصد میزان و درصد تحقق راهبرد‌های ابلاغی رهبر انقلاب به دانشگاه امام صادق از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و هجمه رسانه ای به دانشگاه امام صادق به-خصوص در آغاز شکل گیری دولت آقای رئیسی بیشتر بوده است؛ معرفی این دانشگاه و میزان تحقق راهبرد‌های ابلاغی رهبر انقلاب اهمیت مضاعفی دارد و ا ز این جهت می توان گفت شناخت موانع و مشکلات و ظرفیت ها و قابلیت های دانشگاه برای رسیدن به اهداف و تحقق ماموریت های ابلاغی با اهمیت است.

ارزش فراگیری و دربرگیری سند
اهمیت راهبرد‌های رهبر انقلاب‎ فراوانی و وزن دانش آموختگان دانشگاه امام صادق در وضعیت کنونی و نیز مناسبت ۲۷ آذرماه روز وحدت حوزه و دانشگاه دربردارنده ارزش ها ی خبری توجه به این موضوع می باشد. برابر آمار موجود نزدیک به ۱۰۰۰ تن از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق به عنوان استاد دانشگاه در کشور مشغول به کارند و شمار مدیران یا کارشناسان ارشد دانش آموخته این دانشگاه نیز از این رقم بالاتر است. با این حال از آنجا که کمتر دانشگاهی در کشور هیئت امنای خود را با حکم رهبر انقلاب رسمیت یافته می بیند از حیث اهمیت و ارزش شخصیت و اعتبار نیز این موضوع قابلیت پرداخت رسانه ای به خصوص در روز ۲۷ آذر را دارد.

سابقه موضوع:
ایده وحدت حوزه و دانشگاه به نگرش بلند و دوراندیشانه رهبر فقید انقلاب به قبل از انقلاب اسلامی باز می گردد. با تاسیس نظام جمهوری اسلامی و تلاش دشمنان انقلاب برای ترور شخصیت هایی که نماد این اتحاد بودند مانند شهید مفتح و مطهری این ایده به طور مشخص رسمیت یافت برخی از توفیقات مطرح شدن آرمان مطلوب وحدت حوزه و دانشگاه را چنین می توان برشمرد:
۱- در حوزه مباحث فکری آموزشی و پژوهشی برداشته شدن مرزی که قبل از انقلاب میان حوزه و دانشگاه وجود داشت.
۲- کاهش فاصله ای که به لحاظ شیوه های آموزشی، نوع پژوهش وتحقیق بین این دو نهاد علمی وجود داشت.
۳- تبادل استاد و دانشجو و شکل گیری گروه های جدید آموزشی و پژوهشی در دو نهاد حوزه و دانشگاه.
۴- شکل گیری و پیدایش رشته های جدید علمی که اگر با نگاه تطبیقی و جامع به دیدگاه های مطرح شده در وحدت حوزه و دانشگاه ارائه نشود و مبنای سیاستگذاری در این زمینه قرار نگیرد گسست حوزه و دانشگاه و نخبگان اجتماعی، به وجود آمده گسترش خواهد یافت
۵- توفیقات در قلمرو مسائل حکومتی (اجرایی، تقنینی، قضایی و...)
۶- توفیقات در عرصه مسائل فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی.

اما ایده تاسیس دانشگاه امام صادق را می توان حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ذهنیت برخی از انقلابیون رد یابی کرد. با پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس دانشگاه برای تامین نیرو‌های فکری و اجرایی تراز انقلاب صورت عینی به خود گرفت و طی سالیان حیات ۴۰ ساله این دانشگاه ؛ گام هایی برای تحقق این انتظارات برداشته شد. روند شکل گیری دانشکده ها و مراکز مختلف علمی تحقیقاتی این دانشگاه اهمیت این نهاد را نشان می دهد.
با روی کار آمدن دولت آقای رئیسی و نیروگیری وی از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق به نحو بی سابقه ای مورد توجه محافل سیاسی رسانه ای و علمی قرار گرفت.

گلکار و اعرابی در کتابچه ای با عنوان نخبگان در حال ظهور رئیسی: ایرانی های تکنوکرات دین آموخته (Raisis rising elites:The imam sadeghis Irans Indoctrinated technocrates) به تشریح تاریخچه و ادوار فعالیت دانشگاه امام صادق پرداخته است.

با این حال اینکه جذب شدن بخشی از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق را به نوعی تحقق بند دوم راهبرد‌های ابلاغی رهبر انقلاب درباره دانشگاه یعنی تربیت نیروی درجه یک برای نظام در عرصه های علمی و مدیریتی و تولید علوم انسانی اسلامی در دو حوزه نظری و کاربردی بدانیم. بدان معنی نیست که دیگر راهبرد‌ها هم پیشرفت لازم را در صحنه عمل داشته اند .

به باور سعدی رئیس دانشگاه امام صادق (ع) تولید علم ، تحول علوم انسانی و تربیت نیرو برای پاسداشت انقلاب اسلامی از ماموریت های دانشگاه امام صادق (ع) بوده است.

وی ادامه داد: آیت الله خامنه ای دو ماموریت کلان برای حرکت دانشگاه در دور جدید معرفی کردند. مسئله اول نقش دانش آموختگان در توسعه این دانشگاه بوده که بسیار مهم است. تاسیس پژوهشگاه قدرتمند برای حل مسائل نظام از جمله کار‌هایی است که به دست دانش آموختگان محقق می شود. مسئله دوم نقش دانشگاه امام صادق (ع) در تنظیم زمینه های حضور اثربخش و نقش آفرین دانش آموختگان این دانشگاه است.

به باور سعدی باید نظام فکری دانشگاه امام صادق پایش شود. در حال حاضر در موقعیت مهمی هستیم و دولت اسلامی در تحقق فکر و اندیشه نیازمند دقت ویژه است. حجت الاسلام والمسلمین سعدی گفت : بستر تحقق راهبرد‌ها را آماده کرده ایم و همدلی و همفکری مجموعه دانشگاه مهم ترین دستاورد ماست.
به باور وی گام نخست ما بایستی تقویت ارتباط و برقراری ارتباط سیستمی دانشگاه و سازمان دانشگاه و نهاد‌های مرتبط با آن با "بدنه دانش آموختگان به منظور شناسایی ظرفیت فارغ التحصیلان و تقویت نظام جامع مسائل دانشگاه امام صادق است. "

طراحی و بازمهندسی و تعریف نو از سرفصل دروس دانشگاه؛ آشنایی با تجارب، نظرات و تحلیل دانش آموختگان که با نظام فکری و اعتقادی این دانشگاه پرورش یافته اند برای استخراج نظام فکری این دانشگاه و ارتباطات بین المللی جزو اهداف این دانشگاه است، چراکه اینجا «الازهر» شیعی است، تا بتوانیم در نظام آکادمیک بین المللی اثرگذاری خود را داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: شناسایی مسائل نظام موضوع مهمی است تا از مسئله نما‌ها تفکیک شود، زیرا بسیاری از پژوهش ها مسئله نما هستند. از طرفی برای حل مسایل نظام باید راه حل های بومی ارائه دهیم که بخش پژوهشی دانشگاه به خوبی در این مسیر حرکت میکند.

مسئله بر زمین مانده
شناخت راهبرد‌های کمتر اجرایی شده ابلاغی رهبر انقلاب درباره دانشگاه امام صادق و علل آن
- برنامه ها و اولویت های دانشگاه برای تحقق راهبرد‌ها و ماموریت های محوله
- تجربه دانشگاه برای عبور ا ز دوران کرونا
- شناخت موانع و نارسایی های مختلف تحقق مرجعیت علمی دانشگاه
- شناخت میزان تبلور عینی وحدت حوزه و دانشگاه در دانشگاه امام صادق (ع)

پژوهشگر: دکتر حسن مجیدی