شهر ارزآور انگور ایران، نیاز به توجه بیشتر دارد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، انگور قزوین از نظر تنوع و کیفیت و همچنین شاخص تولید در کشور جایگاهی ویژه دارد. قزوین در تولید و صادرات کشمش نیز در رتبه نخست قرار دارد و این در شرایطی است که موانع و مشکلات زیادی بر سر راه تولید و صادرات آن نیز وجود دارد.

رتبه نخست قزوین در تولید کشمش
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: قزوین در تولید انگور بعد از استان فارس رتبه دوم و در تولید کشمش رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
البته بیشتر انگور‌های تولیدی استان فارس به صورت دیم هستند، اما چون سطح زیر کشت بالایی دارند در آمار، رتبه نخست را دارا هستند. استان قزوین در سال‌های نرمال و در شرایط عادی حدود ۳۷۰ هزار تن تولید انگور دارد و سطح باغها هم ۳۱ هزار و ۵۰۰ هکتار است و شاخص‌ترین شهرستان استان هم شهرستان تاکستان با ۲۶ هزار هکتار باغات انگور است، به همین علت تاکستان به شهر انگور معروف است.

مجید اسماعیلی درباره تأثیر خشکسالی‌های اخیر بر میزان تولید این محصول می‌افراید: امسال ابتدا سرمازدگی دیررس بهاره و در تیرماه افزایش غیرمعمول دما و در اواسط مرداد هم بارندگی که اتفاق افتاد باعث خسارت شد، با وجود این ۳۰۰ هزار تن انگور در سطح استان تولید شد.
اسماعیلی اضافه می‌کند: بر اساس برآورد‌های چندین سال گذشته در شرایط نرمال حدود ۷۰ درصد این محصول و به عبارتی چیزی در حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تن تولید کشمش داریم و ۳۰ درصد باقیمانده به شکل تازه خوری (هم در استان و هم صادرات به استان‌های همجوار) و درصد ناچیزی هم جهت تولید شیره انگور و آبغوره مصرف می‌شود.
حدود ۸۰ درصد اراضی انگور در استان تحت کشت انگور بی دانه سفید و قرمز است و کشمش این رقم غالب تولید را تشکیل می‌دهد که هم از خاصیت تازه خوری و هم تبدیل شدن به کشمش برخوردار است. از این رقم چیزی در حدود ۶۵ درصد کشمش تیزابی، ۳۰ درصد آفتاب خشک و ۵ درصد هم به تولید کشمش کالفرنی یا همان گوگردی تولید می‌شود.

ایران در تولید انگور رتبه چهارم دنیا
اسماعیلی درباره صادرات و کمیت و کیفیت این محصول با رقبای خارجی می‌گوید: طبق آخرین آمار کشور ایران در تولید انگور رتبه چهارم دنیا و در صادرات کشمش هم بین چهارم و پنجم قرار دارد.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌افزاید: سال ۹۹ از نظر صادرات سال خیلی خوبی بود و طبق آخرین آمار ۱۷۹ هزار تن صادرات کشمش داشتیم که نسبت به سال ۹۸ که ۱۲۰ هزار تن بود رشد قابل توجهی است.
صادرات بیشتر به کشور‌های روسیه، اوکراین، کشور‌های آسیای میانه و کشور‌های حاشیه خلیج فارس است. بخشی هم به اروپا، البته کشور‌های اروپایی به علت استاندارد‌های سختی که در نظر می‌گیرند شرایط صادرات به این‌کشور‌ها کمتر شده است.

ضعف بازرگانی مشکل کشمش
یکی از صادرکننده کشمش ضعف بازرگانی را یکی از موانع صادرات این محصول می‌داند و می‌گوید: هم اکنون صادرات ما در بسته‌های ۸ تا ۱۲ کیلویی است که باید با توسعه صنعت بسته بندی و برندسازی محصولات مان را به دنیا عرضه کنیم تا هم ارزآوری و هم بازار خوبی فراهم کنیم.
شهرام طاهرخانی که حدود ۵۰ هکتار باغ انگور و کارخانه فرآوری کشمش می‌گوید: بیشترین میزان صادرات کالا‌ها و محصولات از استان قزوین به خارج نیز به این میوه فرآوری شده اختصاص دارد.
او می‌افراید: حدود ۲۰ درصد کشمش کشور در استان قزوین به ویژه شهرستان تاکستان تولید می‌شود با این وجود به دلایل مختلف سهم صادرات این محصول نسبت به تولید آن بسیار ناچیز است.
بگفته طاهرخانی با وجود آنکه خیلی از کشور‌های حاشیه خلیج فارس، اوراسیا و اروپا از مشتریان کشمش تاکستان هستند، اما در حوزه صادرات این محصول مشکلات مختلفی وجود دارد که رفع آن‌ها عزم جدی و توامان دولت، مجلس، باغداران و صادرکنندگان را می‌طلبد.
این فعال صادراتی یکی دیگر از موانع صادرات کشمش ایران از جمله تاکستان را نگهداری سنتی این محصول از سوی باغداران عنوان و اضافه می‌کند: بسیاری از باغداران ترجیح می‌دهند با روش‌های قدیمی کار کنند و محصول خود را در گونی‌های بزرگ جمع آوری و تا زمان فروش انبار کنند که این موضوع موجب افت کیفیت کشمش می‌شود.
بگفته طاهرخانی ضایعات و خرابی حدود ۱۵ درصد تولید کشمش در کشور را به خود اختصاص می‌دهد که رقم خیلی بالایی است و در صورت رعایت نکاتی ساده در نگهداری و ذخیره سازی این رقم به زیر پنج درصد می‌رسد.

ضعف بسته بندی و برندسازی مانع صادرات کشمش
یکی از صادرکنندگان کشمش تاکستان، بی توجهی به برندسازی و بسته بندی ضعیف از موانع صادرات کشمش در استان قزوین و همچنین دیگر نقاط کشور می‌داند و می‌گوید تجار ترکیه‌ای با توجه به این موضوع توانسته اند بخش زیادی از سهم بازار ایران را در کشور‌های اروپایی و حاشیه خلیج فارس از آن خود کنند.
حمیدرضا نکوفر صادرکننده کشمش تاکستان به کشور‌های حوزه اوراسیا، قفقاز و حاشیه خلیج فارس است می‌افزاید:در برخی کارخانه‌های فرآوری و بسته بندی کشمش در کشور استاندارد‌ها حتی بیشتر و سخت گیرانه‌تر از ترکیه است، اما ترک‌ها نگاه دراز مدت به حوزه صادرات دارند و در زمینه برندسازی و بازاریابی قوی عمل می‌کنند، شاهد موفقیت بیشتر آن‌ها نسبت به صادرکنندگان ایرانی هستیم.

او می‌گوید: بخش قابل توجهی از کشمش کشور را بازرگانان ترکیه‌ای از ایرانی‌ها خریداری می‌کنند و به نام خود به اروپایی‌ها صادر می‌کنند.
نکوفر اضافه می‌کند: یکی از راهکار‌های رونق صادرات این محصول برندسازی در کنار اعتمادسازی بین مشتریان خارجی است.
این فعال صادراتی با بیان اینکه در برخی کارخانه‌های فرآوری و بسته بندی کشمش استاندارد‌ها حتی بیشتر و بهتر و سخت گیرانه‌تر از ترکیه رعایت می‌شوند، می‌افزاید: با این وجود، چون ترک‌ها نگاه دراز مدت به حوزه صادرات دارند و در زمینه برندسازی و بازاریابی قوی عمل می‌کنند، شاهد موفقیت بیشتر آن‌ها نسبت به صادرکنندگان ایرانی در عرصه صادرات محصولاتی، چون کشمش هستیم و شاهدیم که آنان در اروپا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس سهم بازار ما را در دست گرفته اند.
نکوفر افزود: نقش دولت در صادرات نه مداخله بلکه باید حمایتی باشد، در همین راستا دولت باید در راستای حمایت از صادرات محصولات کشاورزی عوارض گمرکی را کاهش داد، به عنوان نمونه عوارض دولتی هر تن صادرات کشمش در کشور ۳۸ دلار است که این رقم در ترکیه ۱۲ دلار است که این مساله یکی از عوامل موفقیت تجار ترک در صادرات و بازایابی قابل توجه کشمش خود در دنیاست.

قیمت گذاری دستوری مانعی جدی بر سر راه صادرات کشمش
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی قزوین نیز معتقد است قیمت گذاری‌های دستوری و تعهد ارزی موضوعی است که به مانع صادرات کشمش تاکستان و دیگر نقاط کشور تبدیل شده است.
سعید یوسف زادگان، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی قزوین نیز صادرات ۱۲۰۰ تنی کشمش امسال از گمرک قزوین را نسبت به تولیدات این محصول در استان ناچیز می‌داند و می‌گوید: این مقدار صادرات نشان از کاهش صادرات این محصول است هرچند که بخشی از کشمش تولیدی استان قزوین از سایر استان‌ها صادر می‌شود، اما این آمار برای قطب نخست تولید کشمش کشور قابل قبول نیست.
یوسف زادگان می‌افزاید: قیمت گذاری‌های لحظه‌ای و دستوری به صادرات کشمش ضربه می‌زند و باید باید اجازه داد تا خود بازار و عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین کنند و همچنین قوانینی در مجلس تدوین شود که به سود صادرکنندگان باشد و موانع را از پیش روی آنان بردارد.

نماینده بخش خصوصی قزوین در حوزه کشاورزی اضافه می‌کند: قیمت‌های دستوری به چشم انداز صادرات کشمش تاکستان آسیب وارد می‌کند که نمونه آنرا امسال در کشمش دیدیم.
یوسف زادگان ادامه داد: وقتی قیمت را اعلام کردند نرخ ارز بالای ۲۷ هزار تومان بود و قیمت هرکیلو کشمش فله‌ای از ۱۴.۵ تا ۱۵ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان افزایش یافت که به این رقم برای جداسازی و شست و شو، بسته بندی و هزینه حمل ۲ هزار تومان نیز باید اضافه کرد، در صورتی که با کاهش نرخ ارز نه تنها سودی نصیب صادرکنندگان نشد بلکه آن‌ها دچار زیان نیز شدند و خیلی از آن‌ها ترجیح دادند صادرات این محصول را متوقف کنند.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی قزوین، الزام بانک کشاورزی به بازگشت ارز در مدت زمان مشخص را نیز به زیان بخش صادرات می‌داند و معتقد است: این مساله صادرکنندگان زیر یک میلیون دلار را دچار مشکل کرد و موجب شد تا برخی از این افراد که سال‌ها در زمینه صادرات مشغول بودند و ارز خود را نیز به کشور بازمی گردانند، به علت مشکلات و پیچیدگی و محدودیت و تهدید‌ها مبنی بر معرفی به مراجع قضائی و باطل کردن کارت‌های بازرگانی، عطای صادرات را به لقایش بخشیدند.
یوسف زادگان با بیان اینکه در حوزه صادرات نمی‌توان برای همه یک نسخه واحد پیچید می‌گوید: کشور ما در تحریم دشمن قرار دارد و صادرکننده در این شرایط از مشتری خارجی می‌خواهد تا ارز را به حساب غیر در بانک‌های خارجی واریز کند که این مشتریان در این خصوص محدودیت‌هایی دارند و حتی در برخی مواقع این موضوع می‌تواند پولشویی نیز به حساب آورده شود.
او اضافه می‌کند: بنابراین به خاطر همین دردسر‌ها طرف خارجی کشمش تجار ایرانی با قیمت کمتری نسبت به نرخ واقعی خریداری می‌کند و این در شرایطی است که به علت نرخ دستوری، صادرکننده در داخل نیز باید محصول با قیمت بالاتری خرید کند و در این شرایط دشوار تعهد به بازگشت به موقع ارز نیز داشته باشد.
این فعال صادراتی معتقد است: قیمت گذاری‌های لحظه‌ای و دستوری به صادرات ضربه می‌زند بلکه در این بخش باید اجازه داده شود تا خود بازار و عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین کنند و همچنین قوانینی در مجلس تدوین شود که به سود صادرکننده‌ها باشد و موانع را از پیش روی آنان بردارد.
او استفاده از روش‌های سنتی و جمع آوری و بارگیری کشمش در گونی را موجب بالا رفتن ضایعات و افت کیفیت کشمش می‌داند و می‌گوید: هنوز با روش‌های ۱۰۰ سال پیش کار می‌کنیم، جهاد کشاورزی باید استفاده از سبد برای کاهش ضایعات و حفظ کیفیت این محصول را از سوی باغداران الزامی کند.
نبود کنسرسیوم صادراتی منسجم و تشکل قوی برندسازی و بازاریابی، مانع بزرگ صادرات کشمش قزوین و کشور

رد نظر قیمت گذاری دستوری کشمش
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قزوین، اما نظر دیگری دارد، او می‌گوید نبود یک کنسرسیوم منسجم و تشکیلات قوی از سوی بخش خصوصی در زمینه برندسازی و بازاریابی و فعالیت جزیره‌ای صادرکنندگان مانع اصلی بر سر راه صادرات کشمش تاکستان و کشور است.
مجید اسماعیلی می‌افزاید: برای ارتقای کیفیت انگور و بهبود فرصت‌های صادراتی کشمش استان تلاش‌های زیادی در سال‌های گذشته انجام شده از جمله داربستی کردن باغات انگور که به افزایش کیفی این محصول کمک زیادی می‌کند.
اسماعیلی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از پنج هزار هکتار از باغ‌های انگور تاکستان داربستی شده اند و دولت برای حمایت از این طرح بخشی از هزینه اجرای آن را به باغداران کمک بلاعوض کرده است، اضافه می‌کند: در کنار آموزش هایی، چون هرس و روش‌های صحیح برداشت محصول و استفاده از بارگاه‌ها به شیوه‌های جدید، در راستای مقابله مناسب با آفات و بیماری ها، ۲۲ ایستگاه پیش آگاهی و ردیابی در باغ‌ها ایجاد شده است.
او می‌گوید: کارشناسان حوزه حفظ نباتات با حضور مستمر در این ایستگاه‌ها و رصد وضعیت، به باغداران تاکستانی در خصوص سم پاشی و استفاده از آفت کش‌های در زمان مناسب توصیه و راهنمایی‌های لازم را ارایه می‌دهند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قزوین معتقد است: در سال‌های اخیر همچنین سموم کم خطر را برای استفاده در باغ‌های انگور به باغداران استان قزوین معرفی کرده ایم و در حوزه مبارزه با کرم خوشه خوار و آفت زنجره مو از آفت کش‌های کم خطرِ محققان مرکز تحقیقات کشاورزی قزوین استفاده می‌شود.
اسماعیلی می‌گوید: البته برخی باغداران انگور به علت هزینه‌های کم‌تر سراغ برخی سموم پرخطر می‌روند، ما در این بخش ضمن بازرسی و نظارت بر فعالیت سم فروشی ها، متخلفان را جریمه و در برخی مواقع حتی به مراجع قضائی معرفی می‌کنیم.
او می‌افزاید: برای حفظ کیفیت انگور به باغداران استفاده از سبد را توصیه کردیم و حتی برای فرهنگ سازی در این خصوص بین برخی باغداران سبد رایگان توزیع کردیم.
معاون بهبود تولیدات باغی سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌گوید: البته برخی تجار می‌خواهند کشمش را به نرخ معمولی از باغداران خریداری کنند و با عنوان محصولی با بهترین و بالاترین کیفیت صادر کنند که چنین چیزی منطقی نیست بنابراین اگر صادرکنندگان خواهان تهیه کشمش با استاندارد‌های اروپایی هستند باید هزینه بیشتری بپردازند و باغداران را در ازای قیمت بیشتر ملزم به استفاده از سمومی که مشتریان خارجی می‌خواهند بکنند.
او می‌افزاید: نه تنها با کاهش صادرات کشمش مواجه نبوده ایم بلکه آمار‌ها نشان می‌دهد طی سه سال گذشته صادرات این محصول رشد داشته است، زیرا صادرات ۱۲۰۰ تنی کشمش در سال جاری تنها از گمرک استان بوده و رقم واقعی صادرات کشمش قزوین نیست و بخش بسیار زیادی از کشمش تولیدی استان از سوی کارخانه داران در استان‌های دیگر خریداری و از گمرک دیگر نقاط کشور صادر می‌شود.
اسماعیلی قیمت گذاری دستوری کشمش را رد و آنرا توافقی ذکر و اضافه می‌کند: نرخ تعیین شده در نشستی با حضور نمایندگان اتاق بازرگانی و انجمن صادرکنندگان و رئیس سازمان تعاون روستایی به عنوان متولی خرید تضمینی مشخص شد و حتی برخی صادرکنندگان در فردای آنروز کشمش را با قیمت بیشتری از نرخ تعیین شده خریداری می‌کردند.
اسماعیلی از کشاورزی قراردادی به عنوان راهکار مهم و اساسی رونق صادرات کشمش تاکستان و کشور اعلام می‌کند و توضیح می‌دهد: این موضوع در استان کلید خورده و پیش نویس آن در حال تهیه است.
متاسفانه در سطح استان و حتی کشور یک کنسرسیوم صادراتی منسجم و تشکل قوی در حوزه برندسازی و بازاریابی برای کشمش وجود ندارد و صادرکنندگان این محصول جای کار تیمی بیشتر به شکل انفرادی و جزیره‌ای فعال هستند که این مسایل فرصت‌های صادرات را در اختیار کشور‌های رقیب مانند ترکیه قرار می‌دهد و این مسایل سدی بزرگ بر سر راه صادرات کشمش کشور به شمار می‌روند.

خرید توافقی کشمش
تعاون روستایی قزوین کشمش تاکداران تاکستان را توافقی خریداری می‌کند
مدیر تعاون روستایی استان قزوین می‌گوید: در فرایند خرید توافقی، تلاش می‌کنیم تا وضعیت بازار هم به نفع تولیدکننده و هم مصرف کننده باشد.
شهرام رحمانی می‌افزاید: اتحادیه شرکت‌های تعاونی روستایی تاکستان به نمایندگی از تعاون روستایی استان قزوین موظف به خرید کشمش از تاکداران تاکستانی به صورت توافقی هستند.
او اضافه می‌کند: تعاونی به صورت مستقیم محصول را از تولیدکننده خریداری و به قیمت مناسب از طریق فروشگا‌های خود با نرخ تعاونی به مصرف کنندگان عرضه می‌کند و در نتیجه از سوءاستفاده واسطه‌ها و سودجویان جلوگیری می‌شود.

۲۰ هزار تومان حداقل قیمت خرید تضمینی کشمش
تقویت بخش خصوصی در این شرایط یک ضرورت است/ دولت کشمش کشاورزان را با قیمت مناسب خرید کند
نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: از مسئولان کشور انتظار می‌رود برای خرید کشمش تاکداران با قیمت مناسب حداقل هر کیلو ۲۰ هزار تومان اقدام کنند تا بهره برداران متضرر نشوند
رجب رحمانی می‌افزاید: جلساتی که با وزیر جهاد کشاورزی و نمایندگان کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برگزار کردیم به آن‌ها متذکر شدیم که با توجه به تورم و گرانی، قیمت خرید تضمینی کشمش باید حداقل کیلویی ۲۰ هزار تومان باشد.
رحمانی اضافه می‌کند: با توجه به اصلاحیه‌ای که شورای قیمت‌گذاری کشمش صورت گرفته، دست وزیر کشاورزی برای افزایش نرخ خرید تضمینی کشمش در حضور نمایندگان خبره کشاورزان و باغداران بازتر شده و به‌نظر می‌رسد قدرت وزیر را نسبت به قبل زیاد کرده است.
او می‌گوید: طبق قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی مانند قیمت کشمش باید بر اساس تورم و افزایش نرخ نهاده‌های کشاورزی بالا برود، ولی متأسفانه در سال ۱۳۹۸ که قیمت ارز حدود ۱۱ هزار تومان بود، نرخ خرید تضمینی کشمش در سال ۱۳۹۹ را کیلویی ۵ هزار و ۶۰۰ تومان تعیین کردند که با توجه به افزایش شدید قیمت ارز و نهاده‌های کشاورزی در سال ۹۹ این قیمت اصلاً منطقی و منصفانه نبود.
رحمانی می‌افزاید: به همین علت وقتی در مجلس برای افزایش قیمت خرید تضمینی کشمش را ۲۰ هزار تومان اعلام کردیم دولت با ما مخالفت کرد؛ چون معتقد بود که نرخ تضمینی با این تغییر قیمت کشمش به یک‌باره ۴ برابر خواهد شد.
نماینده مردم تاکستان در مجلس اضافه می‌کند: اگر قیمت کشمش به صورت مرحله به مرحله و سال به سال اضافه می‌شد با مشکل یکباره افزایش قیمت کشمش مواجه نمی‌شدیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ایران را همراه آمریکا و ترکیه جزو ۳ تولیدکننده اصلی کشمش دنیا ذکر و اضافه می‌کند: با توجه به اینکه قیمت کشمش ایران به علت مرغوبیت ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار در هر تن از کشمش دنیا گران‌تر است، بنابراین باید طوری نرخ خرید تضمینی کشمش تعیین شود که بازار جهانی را از دست ندهیم و از باغدارن هم بگونه‌ای دفاع کنیم تا در حوزه صادرات غیرنفتی دچار ضرر و خسارت نشویم.

پرداخت تسهیلات کم بهره برای خرید کشمش
تسهیلات کم بهره برای خرید حمایتی کشمش تاکستان پرداخت می‌شود
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین نیز می‌گوید: امسال با توجه به ‏پیش‌بینی افزایش تولید کشمش در استان از ابتدا به فکر خرید توافقی و حمایت از ‏کشاورزان بودیم و اقدامات و جلسات ما از ابتدای خرداد ماه آغاز شده است.
فاطمه خمسه می‌افزاید: زمانی که به ‏دنبال اجرای خرید توافقی بودیم، نامه‌ای از مجلس شورای اسلامی به وزارت جهاد کشاورزی ‏ارسال شد که در قانون خرید محصولات کشاورزی که برای آن‌ها خرید تضمینی پیش‌بینی شده ‏است، خرید توافقی خلاف قانون است و فقط باید خرید تضمینی با قیمت مصوب صورت گیرد و ‏این در حالی است که قیمت خرید تضمینی کشمش به هیچ عنوان برای کشاورزان صرفه ‏اقتصادی ندارد. ‏
خمسه اضافه کرد: با توجه به پیگیری‌های انجام شده در نهایت مقرر شد که وزارت جهاد کشاورزی از ‏طریق منابع بانکی، تسهیلات کم بهره‌ای را به صادرکنندگان و کارخانه‌های فرآوری کشمش به ‏منظور خرید حمایتی اختصاص دهد.
بگفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی قزوین ۸۰۰ میلیارد ریال تسهیلات کم بهره برای خرید حمایتی کشمش تاکستان پرداخت می‌شود.

کوتاه شدن فرایند صادرات کشمش با راه اندازی پنجره واحد
فرماندار تاکستان می‌گوید: بیشترین میزان کشمش استان قزوین به نام دیگر استان‌ها صادر می‌شود و مردم و بهره برداران از آن بهره لازم را نمی‌برند و کشمش قزوین به کام دیگر استان‌هاست.
بگفته رضا طاهری سالانه ۱۱۰ هزار تن کشمش در کشور تولید می‌شود که سهم استان قزوین بیش از ۷۵ هزار تن است و فقط ۶ هزار تن کشمش تاکستان به نام استان قزوین صادر می‌شود و مابقی کشمش را دیگر استان‌ها صادر می‌کنند و در ردیف آمار‌های آن‌ها محسوب می‌شود.
طاهری علت صادرات کم محصول کشمش را پراکندگی فرایند صادرات و نبود پنجره واحد کشمش بیان می‌کند و می‌گوید: در صورت راه اندازی پنجره واحد، فرایند صادرات کوتاه خواهد شد.
این محصول مهم صادراتی برای رقابت در بازار‌های جهانی نیازمند تحولی بزرگ در بخش تولید و عرضه است؛ تحولی که فقط با همراهی و همکاری کشاورزان و مسئولان جهاد کشاورزی و فعالان صنعت کشمش محقق می‌شود؛ تا سهم ایران از بازار‌های جهانی کشمش افزایش یابد.
استان قزوین با وجود داشتن رتبه اول در تولید کشمش، در صادرات این محصول رتبه هفتم را دارد.

نگارنده: علی صفری الموتی