تقویم تاریخ؛ از جنگ فالکلند تا سقوط حکومت شوگون‌ها در ژاپن

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (هفدهم آذر) به شرح زیر است:

درگذشت حسین مکی سیاستمدار و نویسنده معاصر ایرانی
۲۲ سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم آذر ۱۳۷۸ شمسی "حسین مکی" سیاستمدار، مورخ و نویسنده معاصر ایرانی درگذشت. حسین مکی در سال ۱۲۹۰ ش به دنیا آمد. وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی، به تهران رفت و به خدمات دولتی پرداخت. مکی بعد از شهریور ۱۳۲۰ و ایجاد فضای باز سیاسی، فعالیت‏‌های رسمی خود را در مطبوعات آغاز کرد و نوشته ‏های تاریخی، تحقیقی و ادبی او، بخش مهمی از مندرجات روزنامه‏‌های درجه اول تهران بود. او در این زمان نخستین جلد‌های کتاب تاریخ بیست ساله ایران را به نگارش درآورد و به شهرت رسید. مکی در سا‌لهای بعد به عضویت حزب ایران و حزب دموکرات ایران درآمد و این، سرآغاز برای فعالیت‏‌های سیاسی او در مجلس پانزدهم و شانزدهم و هفدهم گردید. او از طرفداران سرسخت دکتر مصدق به شمار می‏ رفت و در مبارزات ملی کردن صنعت نفت، تلاش زیادی از خود نشان داد. مکی عضو هیئت خلع ید از کمپانی جنوب بود و به علت خدماتش، به سرباز فداکار ملقب گردید. وی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، به حاشیه رانده شد و هنگامی که در سال ۱۳۳۹، به فعالیت‏‌های سیاسی روی آورد، رژیم پهلوی مانع فعالیت مکی شد. حسین مکی از آن پس به کار‌های علمی و ادبی روی آورد و آثار متنوعی را به نگارش درآورد. تاریخ بیست ساله ایران در هشت جلد، کتاب سیاه در هشت جلد، خاطرات سیاسی در دو جلد، زندگانی سید حسن مدرس در دو جلد، وقایع سی تیر و تصحیح دیوان مشتاق و فرخی یزدی از جمله آثار اوست. حسین مکی، به عنوان آخرین فرد از رجال و اطرافیان دکتر محمد مصدق در جریان ملی شدن صنعت نفت، سرانجام در اواسط آذر سال ۱۳۷۸ ش در ۸۸ سالگی در تهران درگذشت.

درگذشت سید اسماعیل صدر عالم برجسته در عراق
۱۰۶ سال پیش در چنین روزی، سوم جمادی الاول سال ۱۳۳۷ هجری قمری آیت الله «سید اسماعیل صدر»، عالم و مجتهد برجسته در کاظمین ـ از شهر‌های عراق ـ درگذشت. وی مقدمات علوم دینی را نزد برادرش آموخت و سپس برای ادامه تحصیل، عازم حوزه علمیه نجف شد و فقه، اصول فقه، علم اخلاق و دیگر علوم دینی را نزد اساتید برجسته آن حوزه فرا گرفت. سید اسماعیل صدر پس از فوت استاد گرانقدرش، میرزای شیرازی، در شهر کربلا به تدریس مشغول شد.

درگذشت آیت الله سیدمحمدحجت کوه کمره‌ای
۷۱ سال پیش، در روز سوم جمادی الاول سال ۱۳۷۲ هجری قمری آیت الله «سید محمد حجت کوه کمره ای» عالم فاضل جهان اسلام درگذشت. وی در سال ۱۳۱۰ ه. ق در خانواده علم و فضیلت در شهر تبریز در شمال غرب ایران متولد شد. محمد حجت به کمک هوش سرشارش، به زودی آموزش علوم دینی را آغاز کرد و پدرش سید علی کوه کمره‌ای عالم بزرگوار، اولین استادش بود. پس از آموختن مقدمات فقه و اصول و همچنین برخی دروس جدید، در بیست سالگی عازم حوزه علمیه نجف در عراق شد. وی نزد اساتید برجستۀ این شهر / فقه، اصول، حدیث، ریاضی و نجوم را آموخت تا به درجه عالی اجتهاد دست یافت. آیت الله کوه کمره‌ای در سال ۱۳۴۹ ق به قم رفت و تدریس را آغاز کرد که به علت تسلط علمی و شیوایی سخن، با استقبال فراوان مواجه شد. وی همچنین مدرسه علمیه و کتابخانه «حجتیه» را برای تحصیل طالبان علوم دینی تأسیس کرد. ازجمله تألیفات این عالم بزرگوار می‌توان به کتاب‌های «کتاب البیع»، «کتاب الصلوة» و «مناسک حج» را نام برد.

سقوط حکومت شوگون‌ها در ژاپن
۱۵۳ سال پیش در چنین روزی، هشتم دسامبر سال ۱۸۶۸ میلادی حکومت شوگون‌ها یا حاکمان نظامی در ژاپن سقوط کرد و در پی آن اصلاحات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این کشور آغاز شد. شوگون‌ها یکی از ده‌ها خاندان قدرتمند در ژاپن بودند که دیکتاتوری خود را از قرن دوازدهم میلادی بر ژاپن حاکم کردند. در آن زمان علیرغم وجود دربار حکومتی امپراتور در کیوتو، قدرت واقعی در اختیار شوگون‌ها بود. با گذشت زمان، حکومت در میان شوگون‌ها موروثی شد و این خاندان با کسب قدرت فراوان، نفوذ گسترده‌ای در دربار ژاپن پیدا کرد. شوگون‌ها با اتکا به قدرت و نفوذ خود، مانع از ارتباط ژاپن با سایر کشور‌ها می‌شدند، اما یک سال پس از روی کار آمدن امپراتور مقتدر ژاپن موتسو هیتو در سال ۱۸۶۷، حکومت شوگون‌ها سرنگون شد.

درگذشت هربرت اسپنسر، فیلسوف و جامعه شناس انگلیسی
۱۱۸ سال پیش، در روز هشتم دسامبر سال ۱۹۰۳ میلادی «هربرت اسپنسر» (Herbert Spencer)، متفکر و فیلسوف انگلیسی، درگذشت. وی در سال ۱۸۲۰ متولد شد و نزد پدرش به آموزش علوم مختلف پرداخت. وی سپس با اتکاء به مطالعات شخصی، بر معلومات خود افزود. اسپنسر معتقد بود که علم را باید از طریق مشاهده و تجربه به دست آورد. این متفکر انگلیسی با اعتراف به اینکه ذهن بشر محدود است، واقعیاتی، چون روح را انکار می‌کرد. درعین حال وی جهان آفرینش را رو به تکامل می‌دانست و به نظم آن اذعان داشت. اسپنسر در اخلاق، بر عدالت و نوع دوستی تاکید داشت. برخی از آثار وی عبارتند از: «اصول روانشناسی»، «اصول علوم اجتماعی» در سه جلد و «اصول زیست شناسی» در دو جلد.

وقوع جنگ مالویناس یا فالکلند
۱۰۷ سال پیش در چنین روزی، هشتم دسامبر سال ۱۹۱۴ میلادی نبرد دریایی فالکلند (Falkland)، در اطراف جزایری به همین نام در اقیانوس اطلس و در نزدیکی کشور آرژانتین، میان انگلیس و آلمان به وقوع پیوست. در این نبرد رزمناو‌های آلمانی از ناوگان انگلیس شکست خوردند و این جزایر بار دیگر به تصرف انگلیسی‌ها درآمد. شایان ذکر است این جزایر در اواخر قرن شانزدهم میلادی کشف شد و ارتش فرانسه در سال ۱۷۶۴ میلادی آن را تصرف کرد. اما پس از کشف منابع غنی نفتی در جزایر فالکلند، این منطقه مورد توجه انگلیس قرار گرفت و ارتش این کشور، منطقه را به اشغال خود درآورد. جزایر فالکلند با وجود آنکه آرژانتین پس از استقلال، آن‌ها را جزو قلمرو خود می‌داند، و حتی در سال ۱۹۸۲ بار دیگر برسر آن جنگید، هنوز در اشغال انگلیس است. جزایر فالکلند یا مالویناس (Malvinas) در اقیانوس اطلس و در جنوب شرقی کشور آرژانتین واقع شده است.