تقویم تاریخ؛ از تشکیل بسیج مستضعفین تا درگذشت مبتکر پیوند کلیه

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (پنجم آذر) به شرح زیر است:

سالروز تشکیل بسیج مستضعفین به دستور امام خمینی (ره)
۴۲ سال پیش در چنین روزی، پنجم آذر سال ۱۳۵۸ هجری شمسی در پی صدور فرمان حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی، مبنی بر تشکیل ارتش بیست میلیونی در ایران، «بسیج مستضعفین» تشکیل شد. این نهاد مردمی با داشتن نیرو‌های با ایمان، فداکار و پرتلاش که از متن جامعه برخاسته اند، در تمام صحنه‌های انقلاب اسلامی، بویژه در طول دفاع مقدس ملت ایران در برابر تجاوز رژیم عراق، نقشی تعیین کننده داشته است. بسیج اکنون نیز در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و نظامی ایران اسلامی، با همان شور و نشاط اولیه حضوری فعال دارد. حضرت امام خمینی (ره) رهبر فقید انقلاب اسلامی، در توصیف بسیج و بسیجیان فرموده اند: «بسیج تجلیگاه اخلاق عالیه اسلامی و میعادگاه عاشقان خدا و خدمتگزاران واقعی خداست.»

درگذشت ذکاء الملک، مترجم، ادیب و سیاستمدار ایرانی
۷۹ سال پیش، در روز پنجم آذر سال ۱۳۲۱ هجری شمسی «محمد علی فروغی» ملقب به «ذُکاء الملک» سیاستمدار پرسابقه و تأثیرگذار ایران درگذشت. وی در سال ۱۲۵۴ ش در تهران متولد شد. فروغی ابتدا آموزش پزشکی را شروع کرد، ولی پس از چندی به فلسفه، ادبیات و تاریخ روی آورد. در پی انقلاب مشروطیت در ایران در سال ۱۲۸۵ ش، فعالیت‌های سیاسی فروغی افزایش یافت و دو دوره به نمایندگی مجلس شورای ملی و همچنین وزارت چند وزارتخانه برگزیده شد. درپی کودتای رضاخان و تضعیف خاندان قاجار، محمد علی فروغی در سال ۱۳۰۴ ش با تغییر چند اصل قانون اساسی که به تصویب مجلس رسید، زمینه انتقال رسمی قدرت از خاندان قاجار به پهلوی را فراهم کرد و خود به عنوان اولین نخست وزیر رضا شاه مشغول به کار شد. اما چندی بعد مجبور به استعفا شد و تا چند سال مسئولیت وزارتخانه‌های مختلف، بویژه وزارت خارجه به او سپرده شد. در سال ۱۳۱۲ ش فروغی بار دیگر از طرف رضا شاه، به سمت نخست وزیری رسید، ولی دو سال بعد عزل و خانه نشین شد. فروغی در این مدت بیش از پیش به فعالیت‌های فرهنگی و ادبی پرداخت. در پی اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم، این سیاستمدار کهنه کار بار دیگر در سال شهریور ۱۳۲۰ ش به نخست وزیری رسید و زمینه انتقال قدرت از رضا شاه به پسرش محمد رضا پهلوی را فراهم کرد. محمد علی فروغی کتاب‌های متعددی را ترجمه و تصحیح کرد و خود نیز کتاب‌هایی نوشت که برخی از آن‌ها عبارتند از: «تاریخ ایران قدیم»، «سیر حکمت در اروپا» و «تاریخ ساسانیان».

تولد لطفعلی بیک آذر بیگدلی
۳۰۸ سال پیش در چنین روزی، بیستم ربیع الثانی سال ۱۱۳۴ هجری قمری حاج «لطفعلی بیک آذر بیگدلی»، شاعر و ادیب ایرانی در اصفهان ـ از شهر‌های ایران ـ متولد شد. او مدتی در قم و شیراز بسر برد و سرانجام پس از بازگشت از سفر حج، در زادگاهش اصفهان ساکن شد. حاج لطفعلی بیک، در این دوران با وجود قحطی و ناامنی ناشی از جنگ در ایران، آموختن علم را رها نکرد و در محضر درس جمع کثیری از علما - شعرا و فضلا حاضر شد و از هر یک بهره‌ای برد. وی در سخن سرایی، شعرشناسی و اطلاع براحوال و اشعار شعرا تبحری بسزا داشت. از آثار این شاعر ایرانی می‌توان به کتب دیوان اشعار او و «آتشکده آذر» درباره شعرای معاصر و قبل از وی اشاره کرد.

درگذشت ادوارد مورای، مبتکر پیوند کلیه در جهان
۹ سال پیش در چنین روزی، ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲ میلادی جوزف ادوارد مورای (Joseph Edward Murray) مبتکر پیوند کلیه در جهان درگذشت. مورای در اول آوریل ۱۹۱۹ میلادی در ماساچوست امریکا به دنیا آمد. تا اوایل دهه ۱۹۵۰ هیچ عمل پیوند عضوی در جهان انجام نشده بود تا اینکه دکتر مورای و همکارانش در بیمارستان پیتر بوستون با روش‌هایی جدیدی موفق به انجام موفقیت آمیز این کار در سگ‌ها شدند. در دسامبر ۱۹۵۴ آن‌ها برای نخستین عمل پیوند را بر روی ریچارد و رونالد هریک ۲۳ ساله که دوقلو‌های همسان بودند، انجام دادند و "رونالد لی هریک" در سال ۱۹۵۴ یکی از کلیه‌های خود را به برادر دو قلوی خود که در حال مرگ قرار داشت، اهدا کرده و به اولین انسانی تبدیل شد که در جهان یکی از اندام‌های خود را به فردی دیگر اهدا کرده است. مورای پیوند‌های دیگری را روی دوقلو‌های همسان در چند سال بعد از آن انجام داده و تلاش کرد تا این کار را روی خویشاوندان انجام دهد و دانش خود در مورد رد کردن عضو توسط سیستم بدنی را افزایش داد. در نهایت این پیشرفت دارویی بود که واکنش سیستم ایمنی به عضو پیوندی را حل کرد. مورای در سال ۱۹۹۰ به طور مشترک همراه با دکتر دونال توماس که در زمینه پیوند مغز استخوان کار می‌کرد جایزه پزشکی نوبل را به دست آوردند.
جوزف مورای به دلیل سکته قلبی در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲ در بیمارستانی در بوستون درگذشت.

درگذشت نویسند مشهور لهستانی
۱۶۶ سال پیش، در روز بیست و ششم نوامبر سال ۱۸۵۵ میلادی «آدام میتسکیه ویچ» (Adam Mitskevich) شاعر و نویسنده بزرگ لهستانی در استانبول پایتخت امپراتوری عثمانی، درگذشت. وی در سال ۱۷۹۸ متولد شد و همچون پدرش، مبارزی آزادیخواه بود. میتسکیه ویچ در دوره‌ای می‌زیست که لهستان میان روسیه، اتریش و پروس تقسیم شده بود و وی برای اتحاد مجدد کشورش فعالیت می‌کرد و به همین دلیل در سال ۱۸۲۳ به روسیه تبعید شد. اما پس از ۶ سال از این کشور گریخت و در فرانسه به تدریس ادبیات پرداخت. میتسکیه ویچ سپس به استانبول رفت تا با تشکیل یک واحد نظامی لهستانی به جنگ با روسیه بپردازد، اما در همین شهر درگذشت. از آثار وی می‌توان از «پان تادئوش»، «شامگاه نیاکان» و «زائرین لهستانی» نام برد.