عوارض شدیدتر کرونا در مبتلایان به دیابت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما به نقل از وبدا، دکتر سید علیرضا مهدوی معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت در نشست خبری که به مناسبت هفته ملی و روز جهانی "دیابت" در استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، بیان کرد: هفته ملی دیابت از ۲۲ تا ۲۸ آبان با شعار "مراقبت دیابت، امروز بیشتر از همیشه" برگزار می‌شود. روز‌های هفته ملی دیابت هم به اسامی همچون آموزش، پیشگیری، تامین دارو و انسولین، فعالیت بدنی و تغذیه سالم، دیابت و پاندمی کووید و خودپایشی و خودمراقبتی دیابت اختصاص یافته است.

 

وی افزود: براساس جدیدترین آماری که فدراسیون بین المللی دیابت منتشر کرده، ۵۳۷ میلیون نفر در دنیا مبتلا به دیابت هستند، که سازمان بهداشت جهانی تعداد بیماران دیابتی را ۴۲۰ میلیون نفر اعلام کرده است؛ از طرفی، پیش بینی می‌شود که تعداد بیماران دیابتی تا سال ۲۰۴۵ میلادی، به بیش از ۷۰۰ میلیون نفر برسد. به همین تعداد، یعنی بیش از ۵۴۰ میلیون نفر دچار اختلال تحمل گلوکز هستند، یعنی قند خونشان نه در محدوده طبیعی است و نه بیمار تلقی می‌شوند و ممکن است در سال‌های آینده به بیماری مبتلا شوند. خبر خوب این است که دیابت نوع دو قابل پیشگیری است و با افزایش تحرک بدنی، اصلاح سبک تغذیه و کاهش وزن می‌توان روز آن را تا سال‌ها به تعویق انداخت.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، برای تعداد زیادی از افراد که بیماری هنوز چندان در بدنشان مستقر نشده است، می‌توان با فعالیت بدنی و کاهش وزن، دیابت نوع دو را بین ۱۱ تا ۱۵ سال به تعویق انداخت.

دکتر مهدوی تصریح کرد: وزارت بهداشت برنامه‌های مختلفی برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دارد که یکی از این موارد، برنامه غربالگری، شناسایی، پیشگیری و مراقبت بیمار دیابتی است، از حدود ۲۰ سال قبل، برنامه‌های شناسایی و مراقبت بیماری دیابت در نظام سلامت کشور ادغام شده و اجرا می‌شود. اما طی پنج سال گذشته مدلی را طراحی و اجرا کرده ایم که احتمال بروز اختلالات و بیماری‌های قلبی عروقی برای افراد تعیین می‌شود، (مثلا طی ۱۰ سال آینده، چقدر ممکن است یک حادثه قلبی کشنده یا غیر کشنده برای فرد ایجاد شود) و همزمان، غربالگری فشارخون، دیابت و اختلالات لیپید نیز برای فرد انجام می‌شود و بعد بیماران شناسایی شده و تحت مراقبت قرار می‌گیرند و در پایگاه بهداشت ماهانه توسط بهورز مراقبت می‌شوند و در مراکز جامع خدمات سلامت هر سه ماه یکبار، پزشکان بیماران را ویزیت می‌کنند.

معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت اظهار داشت: در مدت پاندمی کووید ۱۹، افرادی که به کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند، اگر بیماری زمینه‌ای مزمنی مانند دیابت یا فشار خون داشته باشند، ممکن است که عوارض شدیدتری را تجربه کنند. از طرفی کنترل مطلوب فشار خون، چربی خون و قندخون در کم شدن این عوارض تاثیر دارد. توصیه ما از ابتدای کرونا جدی گرفتن کنترل قند خون است، بیماران باید دستورات پزشک را رعایت کنند، زیرا پایبندی به درمان بسیار مهم بوده و مشارکت بیمار در کنترل دیابت، اصلی کلی و اساسی است.

دکتر مهدوی در ادامه درخصوص دارو‌های بیماران دیابتی نیز خاطرنشان کرد: موضوع مراقبت در بیماران دیابت اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه در کشور ما اغلب خدمات دیابت تحت پوشش بیمه قرار دارند، یعنی تمام دارو‌ها و همه خدماتی که ارائه می‌شود، تحت پوشش است و به غیر از یک گروه دارویی جدیدتر که آن هم در دست اقدام است، سایر دارو‌ها تحت پوشش است. در سال‌های گذشته تقریبا مشکلی برای دسترسی به دارو‌های دیابت وجود نداشته است، به خصوص در مورد دارو‌هایی مثل انسولین، چراکه انسولین هم در کشور تولید می‌شود و هم نوع وارداتی داریم که دسترسی به آن‌ها ممکن است. ولی با شروع پاندمی کرونا مشکلی در دسترسی به دارو‌ها به وجود آمد که یکی از علل آن تحریم‌ها بود و دسترسی و تامین دارو را به دلیل تامین چرخه مالی سخت کرد و در آن شرایط مشکل داشتیم. به نظر می‌رسد، در حال حاضر شرایط در کشور عادی‌تر و بهتر شده است، اما به نظر می‌رسد هنوز مشکل توزیع در کشور وجود دارد.

وی با بیان اینکه دیابت، یک بیماری است که باید یک تیم از بیمار مراقبت کنند و مهمترین عنصر، خود بیمار است، ادامه داد: اینگونه نیست که فقط با مصرف دارو قندخون کنترل شود؛ دارو لازم است، اما کافی نیست. مشارکت بیمار و آموزش و خودپایشی او اهمیت فراوانی دارد و ما در طول پاندمی کرونا به غیر از ماه‌های اول که توصیه می‌شد بیماران در موارد غیرضروری از منزل خارج نشوند، مراقبت‌های ماهانه و دوره‌ای خود را توسط مراقبین سلامت و بهورزان انجام دادیم و در این مراقبت‌ها نحوه مصرف دارو و رعایت اصول اولیه برای اصلاح سبک زندگی و فعالیت بدنی، بررسی می‌شود. کارشناسان تغذیه هم در مراکز حضور دارند و می‌توانند بیماران را برای داشتن سبک تغذیه مناسب، راهنمایی کنند، حتی تاکید کرده ایم که مراقبت هایشان را جدی‌تر انجام دهند، حال این مراقبت‌ها یا به شیوه حضوری و یا به شیوه غیرحضوری و تلفنی است و در زمینه تامین دارو هم مشکلات ما تا حد زیادی برطرف شده است. بحث اصلی ما خودمراقبتی است. البته با تغییر مدل آموزش از حضوری به مجازی، این امر مهم سهل‌تر و در دسترس‌تر نیز شده است.

 

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: بیماران دیابتی که کنترل مطلوبی بر شرایط خود ندارند، عوارض شدیدتری را تجربه می‌کنند و افرادی که عوارض دیابت دارند، دچار عوارض شدیدتر کرونا شده و مرگ و میر در این دسته مبتلایان به کرونا بیشتر بوده است. ما دو نوع دیابت یک و دو و دیابت بارداری داریم. بانوان باردار همه باید تست قندخون در زمان مقرر انجام دهند و اگر قندشان بالا بود باید به تدابیر پزشک اهمیت دهند تا عوارض قندخون بالا برای مادر و جنین کنترل شود. در مورد دیابت نوع یک روش غربالگری اثبات شده‌ای نداریم، اما در رابطه با مبتلایان دیابت نوع دو که عمده دیابتی‌ها هم جزو همین دسته هستند و گروه سنی بزرگسال و اخیرا نوجوان را تشکیل می‌دهند؛ افراد چاق، کم تحرک، دارای فشارخون بالا، افراد با سابقه بیماری دیابت در بستگان درجه یک خود و بانوانی که در بارداری‌های قبلی سابقه مرده زایی یا سقط‌های بدون دلیل داشتند و همچنین بانوانی که نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلو به دنیا آوردند، در معرض خطر دیابت هستند.

 

وی افزود: ۶۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور یا اضافه وزن دارند و یا چاق هستند و این افراد باید از نظر قندخون بررسی شوند و اگر در خانواده فرد مبتلا داشته باشند، خطر ابتلا بیشتر هم می‌شود.

 

مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت با تاکید بر لزوم آموزش پیشگیری از بروز دیابت، اظهار کرد: در بررسی‌های وزارت بهداشت، ۱۸ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشور اختلال قند ناشتا یا تحمل گلوکز داشتند و ۱۱ درصد دیابت داشتند و مجموع اینها، یک سوم جمعیت بالای ۲۵ سال کشور است. افرادی که قندخون ناشتای ۱۰۰ تا ۱۲۵ دارند که اصطلاحا به آن‌ها "پره دیابتی" گفته می‌شود، این‌ها بیماران آینده ما هستند که دیابت خواهند گرفت و تعداد آن‌ها معمولا دو برابر دیابتی‌ها است و بهترین جایی که می‌توان مداخله کرد، در همین جمعیت است که اگر ۵ تا ۷ درصد وزن بدن خود را کاهش دهند، احتمال ابتلا به دیابت بسیار کم می‌شود، از طرفی اگر دیابتی هم نشوند و وضعیت خود را تغییر ندهند، ممکن است دچار عوارض عروق بزرگ مایکروواسکولار یعنی همان سکته‌های قلبی و مغزی شوند. 

 

معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت در پایان بیان کرد: تغذیه سالم، عدم مصرف دخانیات و الکل، کاهش وزن و فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید (مثلا حداقل ۱۵۰ دقیقه در طول هفته و ۳ تا ۵ نوبتِ منظم)، برای پیشگیری از ابتلا به دیابت بسیار مهم است؛ هفته‌ای یک مرتبه نیز ورزش‌های استقامتی انجام دهند. ورزش‌های هوازی کمک می‌کند که سیستم گردش خون بهتر عمل کرده و مقاومت به انسولین کمتر شده و قندخون کنترل شود.