نیاز ۱۵ درصد بیماران بستری مبتلا به کرونا به آنتی بیوتیک

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما به نقل از وبدا، دکتر محمدمهدی گویا در نشست خبری که به مناسبت هفته اطلاع رسانی مقاومت میکروبی در استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: از بین بیمارانی که یر اثر ابتلا به کرونا در icu بستری می‌شوند، حداکثر ۱۵ درصد آن‌ها نیاز به آنتی بیوتیک دارند، اما متاسفانه شاهدیم که ۷۵ درصد آن‌ها آنتی بیوتیک دریافت می‌کنند و این نشان دهنده مصرف بی رویه آنتی بیوتیک است.

وی اضافه کرد: امروز اولین روز هفته اطلاع رسانی کنترل مقاومت میکروبی است، موضوعی بسیار مهم که یکی از مشکلات بزرگ مهم در جهان محسوب می‌شود؛ متاسفانه با وقوع پاندمی کووید ۱۹ در دنیا بسیاری از مشکلات بهداشتی که برای کنترل آن‌ها برنامه ریزی شده بود، تحت تاثیر پاندمی قرار گرفت و تا حد زیادی به فراموشی سپرده شد؛ از جمله مهم‌ترین آن‌ها موضوع مقاومت میکروبی است.

گویا افزود: سال‌ها بود که مسئولین بهداشتی جهان اعلام می‌کردند خطر قریب الوقوعی سلامت مردم را تهدید می‌کند و آن مقاوم شدن میکروارگانسیم‌ها به درمان است. کم کم این نگرانی‌ها به واقعیت پیوست و شاهد آن شدیم که میکروارگانیسم‌های مختلفی در دنیا به دارو‌های ساده و موجود مقاومت پیدا کردند و به جایی رسید که برای برخی از آن‌ها درمانی وجود ندارد و برخی دیگر از آن‌ها به دارو‌های اصلی و کم عارضه‌تر مقاوم شدند و تنها به دارو‌های گران قیمت و پر عارضه‌تر پاسخ می‌دهند که دسترسی به آن‌ها به راحتی امکان پذیر نیست و این مشکل روز به روز پیچیده‌تر می‌شود؛ مگر اینکه تلاش و عزم همگانی و جهانی وجود داشته باشد تا از بروز هرچه بیشتر این اتفاق جلوگیری کنیم؛ هرچند که شاید "جلوگیری" لغت مناسبی برای مقابله با مقاومت میکروبی نباشد.

دکتر گویا ادامه داد: هر میکروبی که در بدن انسان و حیوان ایجاد بیماری می‌کند، خصیصه ویژه‌ای دارد که با تغییراتی که به دلیل انتقال آن از بدنی به بدن دیگر در ساختار ژنتیکی اش به وجود می‌آید، می‌تواند مقاومت نسبت به دارو‌هایی که برای درمانش به کار می‌رود پیدا کند؛ مگر اینکه منطق و درایت خاصی برای درمانش وجود داشته باشد تا چنین پدیده‌ای تا جایی که می‌شود، به تعویق بیفتد.

 

وی تصریح کرد: عوامل مختلف در بروز مقاومت میکروبی اثرگذار است و اکثر موارد مقاومت میکروبی نسبت به میکروارگانیسم‌ها متاسفانه در بیمارستان‌ها به ویژه بخش‌های icu رخ می‌دهد و چنانچه با برنامه ریزی مناسبی جلوی این اتفاقات را بگیریم، شاید بتوانیم امیدوارتر به آینده نگاه کنیم.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: تغییراتی که در مصرف دارو‌ها صورت می‌گیرد و اگر تجویز دارو با حساب و کتاب مناسب باشد، شاید بتوان امیدوار بود که این پدیده دیرتر رخ دهد. برخی دارو‌های ضد میکروبی بودند که به مدت کوتاهی بعد از آنکه تجویز سراسری آن‌ها اتفاق افتاد، مقاومت میکروبی نسبت به آن‌ها رخ داد. به عنوان مثال، از بین بیمارانی که در اثر ابتلا به کرونا در icu بستری می‌شوند، حداکثر ۱۵ درصد آن‌ها نیاز به آنتی بیوتیک دارند، اما متاسفانه شاهدیم که ۷۵ درصد آن‌ها آنتی بیوتیک دریافت می‌کنند و این نشان دهنده مصرف بی رویه آنتی بیوتیک است.

دکتر گویا افزود: در مورد بعضی از بیماری‌ها چه در بیمارستان و چه به صورت درمان سرپایی، به دلیل بروز مقاومت میکروبی با سختی‌هایی روبرو شده ایم، نمونه آن سل‌های مقاوم به درمان (یعنی سل‌هایی که قبلا دارو‌های اصلی خط اولی که برای آن‌ها به کار می‌رفت، در بازه زمانی شش ماهه منجر به بهبودی بیمار می‌شد)، است که در حال حاضر به دنبال مصرف بی رویه دارو، سل‌هایی به وجود آمده که نسبت به دارو مقاوم شده اند.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در ادامه سخنانش گفت: مواردی از بیماری‌های آمیزشی داریم که به دلیل مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها و بروز مقاومت میکروبی و عدم هماهنگی بیمار و پزشک و تجویز غیرصحیح دارو، مبتلایان به این بیماری آمیزشی مقاوم به دارو شدند و به سادگی درمانشان موثر نیست. برخی از انواع سوزاک متاسفانه هیچ درمانی ندارند. فرد مبتلا به این بیماری علاوه بر رنج و عذابی که خودش می‌کشد، متاسفانه عفونت خود را می‌تواند به همسرش منتقل کند. مواردی از میکروب‌های بیمارستانی داریم که آن‌ها را با گران‌ترین دارو‌ها هم به سختی می‌توان درمان کرد و متاسفانه مصرف و تجویز بی رویه و مصرف بیش از حد یا کمتر از حد دارو‌های ضد میکروبی کار را سخت کرده است و کسی که دارو‌های ضدمیکروبی تجویز می‌کند، باید بیمار خود را کنترل کند و به او آموزش دهد.

دکتر گویا با بیان اینکه با میکروارگانسیم‌های مقاوم به دارو و سخت در درمان متعددی روبرو هستیم که هر روز به تعداد آن‌ها اضافه می‌شود، ادامه داد: متاسفانه مواردی از عفونت HIV را داریم که به دلیل اینکه دارو‌هایی که برای درمان آن‌ها به کار می‌رفت به درستی تجویز و مصرف نشده است، به بیماری مقاوم به دارو تبدیل شده اند. میلیون‌ها تومان هزینه هر ماه درمان فرد مبتلا است. کسی که برای اولین بار داروی پنی سیلین را کشف کرد، یعنی دکتر الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۴۵ اعلام کرد که دارو را کشف کردم، اما اگر رعایت نکنید، این دارو به زودی غیرموثر خواهد شد و هر دارویی هم که دقت در تجویز آن صورت نگیرد، تبدیل به داروی بی اثر می‌شود و روز به روز درمان بیمار را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌کند.

وی درخصوص گفت: اگر هماهنگی بین پزشک و بیمار و هماهنگی بین بخش‌های مختلفی که با این دارو‌ها سروکار دارند به خصوص بخش‌هایی که برای سلامت دام و انسان کار می‌کنند و سازمان‌های دیگری که در کار تولید دارو نقش دارند و سازمانی‌هایی که کار نظارت سلامت دارو را برعهده دارند، وجود نداشته باشد، متاسفانه ممکن است شاهد روز‌های بدتری باشیم. در حال حاضر باید دقت کافی به عمل آید تا مصرف دارو در سلامت دام و کارخانجات تولید مواد غذایی حتما با نظارت سازمان غذا و دارو باشد تا از خطر مقاومت میکروبی دور شویم.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در ادامه سخنانش در پاسخ به سوالی درخصوص شرایط نگهداری و دپوی واکسن‌های وارداتی کرونا، تصریح کرد: نظارت بر واکسن‌ها از جمله واکسن کرونا تا حدی دقیق و حساس و پیچیده است که به مردم اطمینان خاطر می‌دهم هیچ واکسنی تا وقتی از فیلتر‌های سختگیرانه سازمان غذا و دارو عبور نکند، اصلا اجازه مصرف نخواهد داشت. یکی از مهم‌ترین فیلتر‌ها تاریخ مصرف واکسن‌ها و شرایط نگهداری آن‌ها است و امکان ندارد یک واکسنی که تاریخ مصرفش توسط غذا و دارو تعیین شده باشد و حتی یک روز از آن تاریخ گذشته باشد، اجازه دهیم که مردم استفاده کنند. ذخیره واکسن در کشور ما با تمام این ملاحظات صورت گرفته است و با تاریخ انقضای مناسب نگهداری شده و در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

وی همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص شناسایی موارد مبتلا به آنفلوآنزا در کشور، اظهار کرد: تعداد موارد در حال حاضر بسیار کم است و در چندین استان کشور دیده شده است. این آنفلوآنزای فصلی از نوع H۳N۲ است و تقریبا تمام مواردی که پیدا کردیم از این نوع بوده است و به شدت در حال مراقبت هستیم.

 

وی ادامه داد: یکی از اقداماتی که اکنون با همکاری انستیتو پاستور انجام می‌دهیم، تولید کیت‌هایی است که به صورت همزمان هم آنفلوآنزا و هم کووید ۱۹ را تشخیص می‌دهند؛ بنابراین به مردم اطمینان می‌دهم که ما آنفلوآنزا را با دقت رصد می‌کنیم و به محض اینکه ببینیم دارد به یک نگرانی تبدیل می‌شود، حتما به اطلاع مردم می‌رسانیم. ضمن اینکه پیشگیری از آنفلوآنزا و کرونا تفاوتی ندارد و باید رعایت موارد بهداشتی صورت گیرد و طبیعی است که با این رعایت‌های بهداشتی که در حال انجام است، ما انتظار داشته باشیم موارد آنفلوآنزا کم باشد؛ اما از طرف دیگر یک امکان دیگری را هم باید در نظر گرفت و آن هم این است که وقتی در یک سال، مانند سال ۹۹ موارد آنفلوآنزا خیلی کم دیده می‌شود، این خطر وجود دارد که در بدن برخی افراد ایمنی نسبت به این ویروس کم می‌شود و به دنبال آن احتمال ابتلا در سال بعد بیشتر می‌شود و احتمال همه گیری هم به همین نسبت خواهد بود. سازمان جهانی بهداشت هم این پیش بینی را کرده است که ممکن است در سال جاری موارد آنفلوآنزا بیشتر شود.

دکتر گویا اضافه کرد: شرایط بستری برای بیمار مبتلا به آنفلوآنزا تفاوتی با بیمار مبتلا به کرونا ندارد و هر بیمار مبتلا به آنفلوآنزایی که دچار دیسترس تنفسی حاد و تب‌های شدید شود و نتواند درمان سرپایی را تحمل کند، حتما بستری می‌شود و این‌ها پروتکل خاص خود را دارند که همکاران رعایت می‌کنند؛ چون برخی از این بیماران نیاز به درمان ویژه و کمک تنفسی دارند. در سال جاری و سال گذشته موارد ابتلا به آنفلوآنزا بسیار کم بوده است. سال گذشته و امسال به حد آستانه و اعلام هشدار آنفلوآنزا نرسیدیم، اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد، حتما اطلاع رسانی خواهیم کرد.

وی با بیان اینکه خوشبختانه امسال واکسن‌های تولید داخل آنفلوآنزای کشور را داریم، گفت: سال گذشته عمده واکسن‌ها را وارد می‌کردیم، اما امسال به هر دو امکان دسترسی داریم و تا جایی که بتوانیم از واکسن تولید داخل که کاملا بررسی شده است استفاده می‌کنیم و در صورت لزوم و درصورت کمبود از منابع خارجی تهیه می‌کنیم و در ابتدای امر هم از واکسن خارجی استفاده کردیم.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: تزریق همزمان واکسن آنفلوآنزا و کرونا امکان پذیر است، اما ترجیح این است که این دو واکسن با فاصله از هم تزریق شوند که نگرانی وجود نداشته باشد.

وی با اشاره به اینکه کووید ۱۹ بر کنترل اکثر بیماری‌ها در ایران و جهان اثرگذار بوده است، عنوان کرد: بیماریابی‌های ما از جمله در سل و HIV و... دستخوش آسیب شده است و در همه دنیا چنین بوده است، زیرا به دلیل تعداد بالای مبتلایان کرونا بخش زیادی از کار پزشکان به این بخش اختصاص یافته است، ولی تلاش کردیم با برنامه ریزی حساب شده فاصله را کم کنیم و اجازه ندهیم که به این برنامه‌ها آسیب برسد و اکنون هم به دقت برنامه ریزی می‌کنیم خلاء‌هایی که در یک سال و نیم گذشته به دلیل کرونا با آن مواجه شدیم را هرچه سریع‌تر جبران کنیم. 

وی افزود: جدی‌ترین بیماری کشور برای ما به تعداد بیماران بستگی ندارد؛ مثلا بیماری سل یک بیماری جدی است که حتی یک مورد آن هم برایمان مهم است؛ زیرا یک مشکل جهانی است که اگر دیر عمل کنیم به سادگی قابل درمان نخواهد بود. عفونت HIV هم همینطور اهمیت دارد؛ چون تاخیر در شناسایی این بیماران یعنی تعداد بیماران افزایش می‌یابد. در کنار کرونا مسئله بیماری‌های گوارشی، آنفلوآنزای فصلی، بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن که در شرایط حذف آن‌ها هستیم و... قرار دارد که اهمیت دارند.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به افزایش موارد ابتلا به سرخک در یک الی دو سال گذشته، تاکید کرد: البته این تعداد بسیار کمتر از چیزی است که در دنیا رخ می‌دهد به عنوان مثال، در یکی از کشور‌های همسایه یکی از بزرگترین همه گیری‌های سرخک در تاریخشان رخ داده است و ما هم روابط و تردد زیادی با کشور‌های همسایه داریم و تقریبا می‌توان گفت اکثریت موارد ابتلا به سرخک که در کشور تشخیص دادیم یا در میان مهاجرین و مسافرین بودند و یا در میان کسانی بوده است که با این بیماران ارتباط داشتند.

وی ادامه داد: هفته گذشته برنامه واکسیناسیون گسترده سرخک در استان‌هایی که در معرض خطر بالا قرار داشتند، مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بخش‌های جنوبی کرمان را برای کودکان زیر ۵ سال و افراد زیر ۱۵ سالی که در معرض خطر بیشتر در بین مهاجرین بودند، انجام دادیم و خوشبختانه برنامه خوب و موفقی بود. در رابطه با مسائل قانونی تردد‌ها وضعیت کاملا مشخص است که از وظایف سایر سازمان‌ها است.

وی افزود: درمورد تزریق دُز اول واکسن کرونا با پوشش بالای ۹۰ درصد روبرو هستیم، هرچند دلمان می‌خواهد از این میزان هم بالاتر رویم. طبیعی است که وقتی پوشش از ۹۰ درصد بالاتر رود، میزان کسانی که برای اولین بار مراجعه می‌کنند کاهش می‌یابد، البته از این امر راضی نیستیم، چون می‌خواهیم به پوشش بالاتر برسیم و از مردم می‌خواهیم برای دریافت واکسن مراجعه کنند.

دکتر گویا گفت: سیاست‌های تشویقی دیگری هم درنظر گرفتیم و عمدتا بر این اساس است که واکسیناسیون سیار در مناطقی که پوشش واکسن بالا نیست صورت گیرد. هر کسی که دُز اول را تزریق کند، می‌داند یک دُز ایمنی کافی ایجاد نمی‌کند و اطمینان خاطر داریم همه آن‌ها برای دُز دوم مراجعه می‌کنند.