اختلافات داخلی در امریکا و تناقض در رفتار بایدن مانع احیای برجام

جو بایدن رئیس جمهور امریکا در حاشیه نشست گروه 20 در ایتالیا در خصوص برنامه هسته ای ایران  گفت که «دیپلماسی» بهترین گزینه برای رسیدگی به آن است و ایران باید با «حسن نیت» به مذاکرات بازگردد. بایدن افزود، اقدام دونالد ترامپ مبنی بر خروج از برجام همچنان آسیب می‌رساند اما ایران برای عدم بازگشت خود باید هزینه اقتصادی بدهد. بایدن در دیدار با سران انگلیس، فرانسه و آلمان گفته بود در صورتیکه آمریکا بار دیگر به برجام بپیوندد دیگر از توافق هسته‌ای خارج نخواهد شد.
ادعاهای رئیس جمهور امریکا در خصوص بازگشت به برجام و از سوی دیگر انداختن توپ در زمین ایران و متهم کردن تهران به اینکه با وقت کشی و پیشرفت در برنامه هسته ای خود به دنبال باج گیری در حالی است که هم مقام های امریکایی فعلی امریکا در خصوص توافق مواضع متناقضی را مطرح می کنند و هم اینکه در داخل امریکا جمهوری خواهان بایدن را فاقد داشتن اختیار بازگشت به برجام به همان صورتی که در سال 2015 به امضا رسید می دانند.
در این ارتباط به مواضع «تد کروز»، نماینده جمهوری‌خواه ایالت تگزاس اشاره میشود که در پیامی در توییتر نوشت: «جو بایدن از هیچ اختیار قانونی برای دادن چنین تعهدی برخوردار نیست. هر توافقی با ایران چنانچه به تأیید سنا نرسد و به معاهده تبدیل نشود- چیزی که بایدن می‌داند اتفاق نخواهد افتاد- بار دیگر توسط هر رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه دیگر در آینده پاره خواهد شد.»
از سویی به فرض اینکه دولت بایدن در ادعاهای خود مبنی بر احیای برجام هم  صادق باشد با توجه به اینکه دموکراتها اکثریت مطلق در سنا ندارند قطعا این توافق رای نخواهد آورد ضمن اینکه مقام های امریکایی در مواضع خود در باره برجام به مواردی اشاره می کنند که روشن می کند منظور آنان از احیای برجام همان توافق قبلی نیست و مضاف بر این،این مقام ها تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در این ارتباط می گوید رویکرد ما تلاش برای بازگشت به پایبندی در برابر پایبندی در خصوص برجام بوده که معنای آن، تمرکز بر مجموعه ای از مسائل و سپس استفاده از آن به عنوان مبنایی برای رسیدگی به طیف کاملی از نگرانی ها است.  اولویت فوری، بازگرداندن محدودیت های هسته ای است زیرا پس از انجام این کار، در موقعیت بهتری برای مقابله با سایر مسائل خواهیم بود.
نتیجه اینکه دولت بایدن  برای رسیدن به چنین هدفی ریل گذاری کرده و با وجود اعتراف به شکست خوردن اهرم فشار حداکثری و تحریم های یکجانبه دولت ترامپ , به همین اهرم ها متوسل شده است و البته در شرایطی که اهرم نظامی علی رغم لفاظی های مقام های رژیم صهیونیستی از درجه انتفاع خارج شده, برای دستیابی به اهداف خود چیزی جز توسل به همین ابزار را ندارد هر چند که این ابزار کارآیی خود را از دست داده است.
در چنین شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران با درک درست از شرایط حاکم بر میدان دیپلماسی, وارد چرخه ای نمی شود که قرار است همان نتیجه ای را داشته باشد که برجام دچار آن شد و بر همین اساس از یکسو بر توافق به صورت قبلی و تضمین و تلاش های اعتماد ساز کاخ سفید برای بازگشت به تعهدات هسته ای مانند آزادکردن بخشی از دارایی های بلوکه شده ایران تاکید می ورزد.
البته به نظر می رسد دموکراتها سعی می کنند که با اجماع سازی و حرکت های نمایشی خود از جمله به پرواز در آوردن  هواپیماهای بی 52 خود تهران را مرعوب و وادار کنند که از حقوق هسته ای خود صرف نظر نماید در حالیکه این تحرکات پیش از این باشکست روبرو شده و دولت بایدن هم با توجه به تغییر محیط بین  المللی هرگز قادر نخواهد بود که علیه تهران اجماع سازی نماید.
ایران در خصوص احیای برجام با استدلال منطقی برخورد کرده و جامعه بین الملل بهانه ای ندارد که بخواهد  تهران را در خصوص آن مقصر جلو دهد و بر همین اساس هم سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز یکشنبه در حاشیه نشست گروه 20 در رم، حمایت کشورش  از بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران به همان شکلی که امضا شده بود - بدون اضافه شدن یا برداشته شدن مفادی- را ابراز کرد.
در هر حال بیش از 3 سال است که دولت امریکا از برجام خارج شده وتحریم های یکجانبه ای را علیه تهران به منظور متوقف کرن برنامه هسته ای کشور برقرار کرده و سوال اینجاست آیا این تحریم ها توانسته جلو پیشرف این برنامه را بگیرد؟ پاسخ این سوال به اذعان مقام های امریکایی منفی است و اگر قرار است این اهرم های شکست خورده همچنان در دستور کار دولت امریکا باشد قطعا برنامه هسته ای ایران به راه خود ادامه خواهد داد و امریکا و متحدانش با گذشت زمان ناچار خواهند شد یا امتیازات بیشتری را بدهند یا اینکه با ایران به عنوان یک قدرت هسته ای کنار بیایند.

--------------------------------------
رضا محمدمراد