جزییات ایرلاین ویژه حکومت باکو برای تامین سلاح داعش

 

 

در این میان، توجه ویژه و عمیق به یک ایرلاین مشکوک در منطقه باکو، حرف‌ها و راز‌های فراوانی را افشا خواهد کرد. این ایرلاین اگرچه در ظاهر، قرار بوده به تامین نیاز‌های نیرو‌های مسلح آن منطقه کمک کند، اما عملا بدل به یک خط هوایی تامین اقلام خاص برای مشتری‌های بعضا جنایتکار شده است.

 

در میانه‌های حمله انواع گروهک‌های تروریستی به خاک سوریه، به شکل سوال برانگیزی انواع سلاح‌های ساخت کشور‌های شرق اروپا و خصوصا بلغارستان در اختیار گروه‌های تروریستی وارد شده به خاک سوریه گذاشته می‌شد؛ سلاح‌هایی که همه به تازگی ساخته شده و در تعداد قابل توجهی نیز در ابتدا در سوریه و سپس در مکان‌هایی مثل لیبی و عراق نیز دیده شدند. خود کشور‌های محل درگیری خریدار سلاح‌های این کشور‌ها نبودند پس باید به سراغ برخی بازیگران خاص منطقه‌ای رفت. اینجا بود که مثل همیشه نام عربستان سعودی در ابتدای لیست می‌درخشید!

 

در سال ۲۰۱۴ میلادی گزارش رسمی دولت بلغارستان حاکی از فروش ۸۵ میلیون یورو سلاح و مهمات به عربستان سعودی بود. البته مشخصا در هیچ بخشی از ارتش عربستان سعودی، سلاح‌های بلغاری تا به امروز مشاهده نشده اند و مشخص می‌شود ارتش سعودی این حجم از سلاح را برای ارتش یا نیرو‌های انتظامی خود این کشور خریداری نکرده است. بر اساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۴ میلادی ۲۸۷ قبضه تیربار سبک و ۱۲۰ قبضه تفنگ ضد تانک ۹ SPG- از بلغارستان به عربستان سعودی صادر شده است.

 

در عین حال بلغار‌ها نیز از این تجارت به سود سرشاری رسیدند. در سال ۲۰۱۳ میلادی میزان صادرات تسلیحاتی کشور بلغارستان کمی بیش از ۲۰۰ میلیون یورو بوده است. این رقم در سال ۲۰۱۴ میلادی ناگهان به عدد ۴۰۰ میلیون یورو می‌رسد که افزایشی دو برابری در یک سال را نشان می‌دهد. این عدد در سال ۲۰۱۵ میلادی به ۶۴۲ میلیون یورو و در سال ۲۰۱۷ میلادی به حدود ۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون یورو رسید. 

 

نکته جالب در این خصوص این که در سال‌های بعدی و با کاهش پیدا کردن سطح درگیری در مناطق مختلف در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا میزان فروش بلغار‌ها در حوزه تسلیحات با یک سقوط آزاد وحشتناک در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱۰ میلیون دلار! رسیده است. البته به غیر از بلغارستان، کشور‌های دیگری در این منطقه مثل صربستان، بوسنی، رومانی و ... نیز درگیر این تجارت مرگبار بوده اند.

 

 

در گام اول و برای انتقال این تسلیحات به منطقه و تغذیه تروریست ها، بیشتر پرنده‌های باربری تجاری خطوط هوایی از عربستان و امارات وارد کار شدند. با افزایش سطح فعالیت در دوره مشخص زمانی و وارد شدن مستقیم پای آمریکا به بحث تامین سلاح از اروپای شرقی نیاز به یک باربر مطمئن‌تر پیدا شد.

 

"جاده ابریشم" در حقیقت نام یک خط هوایی دولتی در جمهوری آذربایجان است که در سال ۲۰۰۱ میلادی پایه گذاری شده و مرکز عملیاتی ان نیز در فرودگاه حیدر علی اف باکو قرار دارد. ناوگان این خط هوایی نیز شامل ۵ فروند هواپیمای ایلوشین ۷۶ بوده و به صورت اختصاصی در بحث ترابری هوایی فعال است.

 

با افزایش نیاز به نقل و انتقال مهمات و تسلیحات خصوصا در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، آمریکا و برخی از متحدان این کشور به دنبال گزینه‌هایی رفتند که کمتر مورد توجه بودند. این شرکت دارای یک زیر مجموعه به نام راه ابریشم غرب نیز است که آن هم در حوزه ترابری فعالیت کرده و از ۱۰ فروند بویینگ ۷۴۷ مدل ترابری بهره می‌برد.

 

 

 

این خط هوایی به دلیل دولتی بودن، از پشتیبانی دستگاه سیاست خارجی باکو نیز برخوردار بوده و با لابی‌های انجام گرفته توسط این کشور به عنوان یک وسیله حمل و نقل دیپلماتیک که از بسیاری بازدید‌ها و سیستم‌های نظارتی به دور است بهره می‌برد.

 

سفارت خانه‌های جمهوری آذربایجان در چندین کشور مختلف وظیفه ایجاد هماهنگی‌های لازم برای انجام پرواز‌های این خط هوایی را داشتند. در عین حال باید به این مسئله نیز اشاره کرد که خطوط هوایی غیر نظامی اجازه حمل محموله‌های نظامی را ندارند و این شرکت به خاطر داشتن روابط دولتی و در پوشش پرواز دیپلماتیک به نوعی این قانون جهانی را دور زده است.

 

مبداء پروازی برای هواپیما‌های این خط هوایی عمدتا باکو و مقصد‌های آن نیز عمدتا در کشور‌های بلغارستان، کروواسی، بوسنی و صربستان بوده و پس از بارگیری محموله‌های مختلف به مقاصدی مثل جده، ریاض، ابوظبی (به عنوان واسطه‌های انتقال سلاح به تروریست‌های مستقر در سوریه) باکو و برخی کشور‌های آفریقایی حمل می‌شد. البته بحث پرواز‌های این شرکت به سرزمین‌های اشغالی نیز خود یک ماجرای مجزا است که خصوصا در چند سال اخیر و در دوره زمانی نزدیک به جنگ دوم قره باغ نیز با شدت بسیار بالاتری انجام شد. در برخی از موارد به دلیل محدودیت ناوگان این خط هوایی و بالا بودن تعداد سفارش ها، هواپیما‌های Il-۷۶ نیروی هوایی آذربایجان نیز وارد کار می‌شدند تا سفارش‌ها به موقع به مقصد برسد.

 

در سال ۲۰۱۷ میلادی گروه هکری انانیموس اسنادی را از سفارت آذربایجان در بلغارستان هک و منتشر کرد. این اسناد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد نشان دهنده گوشه‌ای از عملیات‌های خطوط هوایی راه ابریشم در حوزه حمل و نقل تسلیحاتی در جهان است.

 

طبق این اسناد، عربستان سعودی یکی از مشتریان مهم خط هوایی راه ابریشم بوده و بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ این خط هوایی ۲۳ پرواز با عنوان دیپلماتیک را از مبدا‌های آذربایجان، بلغارستان و صربستان به مقصد شهر‌های جده و ریاض در عربستان سعودی انجام داده و تسلیحات سفارش داده شده توسط سعودی‌ها را به مقصد رسانده است. در کنار سلاح‌های سبک انفرادی، مهمات و نارنجک، بحث تسلیحات سبک ضد زره مثل تفنگ‌های سری SPG-۹، راکت انداز‌های سری آر پی جی ۷ به همراه مهمات آن‌ها و البته راکت‌های ۱۲۲ میلی متری برای سامانه گراد عمده سفارش‌ها را شامل می‌شده است.

 

 

در نمونه دیگر در بهار سال ۲۰۱۷ میلادی، این شرکت ۳ پرواز را از مبدا بورگاس در ساحل دریای سیاه در کشور بلغارستان به مقصد امارات متحده عربی انجام داده و در مجموع بیش از ۱۰ تن مهمات که عمدتا شامل انواع مختلفی از پرتابه‌ها برای سلاح آر پی جی ۷ بوده را به مقصد رسانده است.

 

 

این خط هوایی به شکل جالبی در رساندن سلاح به اقلیم کردستان و نیرو‌های کرد در شمال سوریه نیز نقش داشته است. در ماه مارس سال ۲۰۱۶ میلادی دو پرواز توسط شرکت مذکور از مبدا رومانی و اسلوونی به اربیل انجام شد و سلاح‌های سبک و مهمات به این منطقه رسیدند. همچنین برخی از نیاز‌های تسلیحاتی گروه‌های کرد سوری نیز توسط این شرکت در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تامین شده است. در چندین مورد نیز دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی از طریق این شرکت اقلام نظامی مختلفی را به کشور‌هایی در قاره آفریقا ارسال کرده اند.

 

ماده فسفر سفید به دلیل قابلیت ایجاد آتش سوزی و نفوذ بالا در بسیاری از اهداف نظامی، در بحث ساخت انواع بمب‌ها و موشک‌ها و گلوله‌های توپخانه‌ای به کار می‌رود. البته به دلیل ماهیت بسیار دردناک و کشندگی بسیار بالای آن، برخی ملاحظات و ممنوعیت‌هایی درباره استفاده از آن وجود دارد. در سال‌های اخیر ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی از جمله کاربران این نوع از تسلیحات در منطقه غرب آسیا بوده اند.

 

 

 

در سال ۲۰۱۵ میلادی و در دو ماه مارس و می، سه پرواز توسط این شرکت از مبداء صربستان و بلغارستان انجام شده و در مجموع بیش از ۱۶۰ تن فسفر سفید حمل کرده است. در این موارد افغانستان به عنوان مقصد و نیروی پلیس این کشور به عنوان دریافت کننده نهایی اعلام شده، ولی در بین راه، پرواز‌ها یک توقف در باکو داشته اند. هواپیما به غیر از فسفر سفید حامل مقداری تسلیحات و مهمات دیگر نیز بوده است.

 

این هواپیما‌ها به افغانستان نیز رفته اند، ولی هیچ مدرکی و سندی در خصوص رسیدن محموله به دست افغان‌ها وجود ندارد و کسی آنرا تایید نکرده! لذا این امکان جدی وجود دارد که در خصوص فسفر سفید، خود آذری‌ها مشتری نهایی باشند. نکته جالب و قابل توجه این که در آن دوره این شرکت از هواپیما‌های ترابری An-۱۲ بهره می‌برده که در سند مورد نظر برای پرواز نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

 

اما شاید بتوان مهم‌ترین مشتری خارجی این خط هوایی پر حاشیه را ارتش آمریکا به حساب آورد. بخش‌های مختلف وزارت دفاع و نیرو‌های مسلح آمریکا برای انتقال آنچه تسلیحات غیر استاندارد نامیده می‌شود مورد استفاده قرار می‌دهند. منظور از تسلیحات غیر استاندارد سلاح‌هایی غیر از مدل‌های غربی و سازمانی ارتش آمریکا هستند که عمدتا ریشه شرقی داشته و در کشور‌هایی مثل بلغارستان و یا صربستان تولید می‌شوند.

 

از سلاح‌های تهاجمی سری AK تا راکت انداز‌های سری RPG تا سامانه راکت انداز زمین به زمین گراد جزو گزینه‌های پر استفاده آمریکا برای مسلح کردن متحدین عمدتا شبه نظامی یا تروریست خود در مناطقی مثل غرب آسیا و شمال آفریقا است.

 

 

 

برای نمونه در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ تقریبا دولت آمریکا چیزی در حدود ۱ میلیارد دلار از این نوع تسلیحات غیر استاندارد را خریداری کرده و به طور تقریبا کامل حمل و نقل تمامی این اقلام توسط خط هوایی راه ابریشم انجام شده است. این برنامه البته بخش کوچک تری از برنامه بسیار بزرگتر آمریکا در منطقه غرب آسیا است که از چندین سال قبل و در سوریه آغاز شد. آمریکا برنامه‌ای برای آموزش و مسلح کردن آنچه نیرو‌های مخالف میانه رو بود را آغاز کرد.

 

طی این برنامه، از موشک‌های ضد زره سری تاو آمریکایی تا تسلیحات غیر استاندارد با ریشه روسی خریداری و به متحدان آمریکا تحویل شد. البته حجم بسیاری از این تسلیحات در نهایت به دست گروه‌های تروریستی مثل داعش یا النصره رسید که توسط خود آمریکا نیز به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی شده اند. با وجود گزارش‌ها مبنی بر فروش مستقیم این سلاح‌ها توسط متحدین میدانی آمریکا به گروه‌های تروریستی و عدم توان نگهداری و حفظ ان‌ها توسط همین افراد، همچنان روند مسلح کردن آن‌ها از طرف واشنگتن ادامه داشته است.

 

حتی در یک مورد پیمانکار آمریکایی که در بلغارستان در حال آزمایش راکت انداز‌های آر پی جی ۷ ساخت این کشور بوده دچار حادثه شده و به دلیل انفجار راکت در زمان پرتاب جان خود را از دست داده است. شرکت خصوصی آمریکایی Orbital ATK که در زمینه تجهیزات نظامی فعال است از جمله دیگر مشتریان آمریکایی این خط هوایی آذری است. برای نمونه در سال ۲۰۱۵ میلادی این شرکت با استفاده از پرواز‌های خطوط هوایی راه ابریشم چندین محموله سلاح را از بوسنی به آذربایجان و سپس به افغانستان منتقل کرده است.

 

 

 

شرکت آمریکایی Alliant Techsystems دیگر مشتری آمریکایی این خط هوایی آذربایجانی است که به طور عمده نیاز‌های تسلیحات کشوری مثل افغانستان را تامین می‌کرد. برای حمل محموله‌های پر حجم، بر اساس اسناد از هواپیما‌های B ۷۴۷ خط هوایی راه ابریشم غرب استفاده شده است.

 

بحث روابط خاص باکو با تل آویو خصوصا در زمینه نظامی یکی از مباحث بسیار مهم در سال‌های خیر به ویژه بعد از جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ میلادی بوده است. یکی از مهم‌ترین مسیر‌های انتقال تسلیحات اسراییلی به جمهوری آذربایجان، هواپیما‌های ترابری خط هوایی راه ابریشم آذربایجان بودند که با استفاده از حریم کشور‌هایی مثل گرجستان و ترکیه در پوشش پرواز‌های دیپلماتیک، سفر‌های زیادی را در سال‌های اخیر به سرزمین‌های اشغالی داشته است. در این پرواز‌ها هم هواپیما‌های ۷۴۷ و هم ایلوشین ۷۶ آذری حضور پر رنگی داشته اند.

 

در نهایت به نظر می‌رسد آذری‌ها با استفاده از شرایط پیش آمده در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، طی سال‌های اخیر یک تجارت بی سر و صدا و البته پر سود را به راه انداخته و تبدیل به یکی از هاب‌های نقل و انتقال سلاح به نقاط مختلف منطقه شده اند که مشتری نهایی آن، تروریست‌هایی مثل داعش و جبهه النصره بودند؛ همان‌هایی که در روز نیاز، به کمک ارتش باکو جهت حمله به قره باغ آمدند و امروز به تهدید لفظی جمهوری اسلامی مشغولند.