رشد ۵۵ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در ۷ سال اخیر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، دکتر محمد حسین آیتی با بیان اینکه در آینده به دلیل تدابیر اندیشه شده در سال‌های اخیر، دچار کمبود پزشک در سطح کشور نخواهیم شد، افزود: مشکلاتی که بعضا درخصوص سختی دسترسی به پزشکان در کشور مشاهده می‌شود، چندان ارتباطی با تعداد پزشکان موجود نداشته و مشکل اصلی، عدم توزیع مناسب پزشکان موجود در سطح کشور است.
وی با بیان اینکه تصمیم گیری درباره تعیین ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی هیچ گاه در پشت در‌های بسته نبوده است، اظهار داشت: شواهد نشان می‌دهد سیاست افزایش ظرفیت پزشکی سال هاست که در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وجود دارد. به طوری که ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی از ۵۵۰۰ نفر در سال ۱۳۹۳ به بیش از ۸۰۰۰ نفر در سال ۱۴۰۰ رسیده است و این یعنی رشد ۵۵ درصد در طی ۷ سال که رشدی معقول به حساب می‌آید و سعی شده است متناسب با افزایش میانگین سنی جامعه، افزایش تعداد پزشکان نیز اتفاق بیافتد. این در حالی است که برخی انتظار دارند بدون در نظر گرفتن سایر شرایط لازم همچون امکانات مورد نیاز آموزشی، تعداد اعضای هیات علمی مورد نیاز و سایر موارد این افزایش ظرفیت، رشد ۲۰ یا ۳۰ درصدی در سال داشته باشد.

به ازای هر ۱۰ هزار نفر، ۱۶ پزشک داریم
دکتر آیتی با بیان اینکه آمار‌های سرانه پزشک به جمعیت اعلامی از سوی سازمان بهداشت جهانی به علل مختلف همچون خوداظهاری کشور‌ها و در نظر قرار دادن تعداد بهورزان، انترن‌ها و سایر کادر درمان در تعداد پزشکان کشور خیلی قابل استناد نیست، تصریح کرد: با این وجود، طبق آمار سازمان جهانی بهداشت سرانه تعداد پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ایران حدودا ۱۶ پزشک است که در مقایسه با سایر کشورها، ایران در وضعیت مطلوبی قرار دارد. این در حالی است که با وجود فارغ التحصیلی حدود ۵۰ هزار دانشجوی پزشکی موجود در کشور، این سرانه به زودی به شاخص ۲۰ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر خواهد رسید.
وی خاطرنشان کرد: در مطلبی بیان شده که در کشور‌های پیشرفته دنیا به ازای هر هزار نفر چیزی حدود ۲۰۰ الی ۲۵۰ پزشک متخصص داریم! همچنین محاسبات نشان می‌دهد اگر بخواهیم متوسط تعداد ویزیت هر فرد توسط پزشک را از ۳ ویزیت در سال، در حال حاضر به ۷ ویزیت در سال برسانیم، سرانه ۱۸ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر کفایت می‌کند. این موضوع در مطالعات برآورد نیروی انسانی مورد نیاز نظام سلامت ایران که با رویکرد‌های ترازیابی، حجم خدمات مورد نیاز و کنترل نسبت به دسترسی به منابع مختلف نظام سلامت و مدل‌های مبتنی بر اقتصاد سنجی در معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شده است، مطابقت دارد.
وی گفت: برای تعیین ظرفیت رشته پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، با توجه به اینکه کیفیت آموزش در این رشته به لحاظ ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با سلامت مردم، از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است، توجه به امکانات و استاندارد‌های آموزشی برای تربیت دانشجو، امری کاملا ضروری است.
دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در ادامه بیان کرد: یکی از مهم‌ترین پارامتر‌های تعیین کننده ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی که می‌تواند ضامن کیفیت آموزش باشد، استناد به نتایج ارزشیابی و اعتباربخشی برنامه آموزشی پزشکی عمومی است، که بحمدالله طی سال‌های اخیر، با جدیّت و نظم، به صورت سالیانه، برای کلیه محل‌های تربیت کننده پزشک عمومی اجرا شده، به نحوی که اعتباربخشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص آموزش رشته پزشکی عمومی از استاندارد‌های جهانی برخوردار شده و به عنوان یکی از افتخارات کشور عزیزمان مورد تایید فدراسیون جهانی آموزش پزشکی قرار گرفته است.
دکتر آیتی همچنین اضافه کرد: در سالیان اخیر همواره و بلااستثناء ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در تمامی دانشکده‌های تربیت کننده بیش از ظرفیت اعلامی از سوی دبیرخانه آموزش پزشکی عمومی، به عنوان متولی اعتباربخشی دوره پزشکی عمومی بوده است، که این امر علاوه بر ایجاد اعتراض از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی و دبیرخانه فوق الذکر، خطر کاهش کیفیت آموزش و تبعات بعدی آن در نظام سلامت را به شدت گوشزد می‌کند.
وی افزود: از سوی دیگر هر سال برای تعیین ظرفیت دفترچه کنکور سراسری، دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، با توجه به امکانات، اعضای هیات علمی و سایر شرایط آموزشی دانشگاه خود، ظرفیت پذیرش پیشنهادی خود در رشته‌های مختلف را برای یک آموزش مطلوب در سامانه سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می‌کنند و معاونت آموزشی وزارت متبوع، پس از بررسی ظرفیت‌های اعلام شده توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی، با توجه به نتایج ارزشیابی و اعتباربخشی برنامه آموزشی پزشکی عمومی و بازدید‌های ادواری، ظرفیت‌های پذیرش را نهایی می‌کند. بدیهی است افزایش بی رویه در ظرفیت پیشنهادی دانشگاه‌های علوم پزشکی، منجر به کاهش کیفیت آموزش و مشکلات عدیده آموزشی برای دانشجویان در حین تحصیل خواهد شد.
دکتر آیتی اضافه کرد: موضوع دیگر درخصوص افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در کشور، توجه به هزینه‌های آموزش و نیاز به اختصاص بودجه‌های لازم از سوی دولت برای گسترش ظرفیت‌های آموزشی دانشگاه‌ها است. لازم به ذکر است که بودجه سرانه آموزشی دانشگاه‌های علوم پزشکی، علیرغم نرخ تورم سالانه و افزایش سالانه پذیرش دانشجوی پزشکی عمومی، افزایش چندانی نداشته است و لذا کمبود بودجه به عنوان یکی از چالش‌های جدی برای تامین استاندارد‌های لازم آموزش پزشکی، موجب افت کیفیت آموزشی شده و امکان افزایش ظرفیت پذیرش را نیز محدود و کند می‌کند.

در آینده دچار کمبود پزشک در سطح کشور نخواهیم شد
دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تاکید کرد: قطعا با تدابیر اندیشه شده در سال‌های اخیر، در آینده دچار کمبود پزشک در سطح کشور نخواهیم شد. مشکلاتی که بعضا درخصوص سختی دسترسی به پزشکان در کشور مشاهده می‌شود، چندان ارتباطی با تعداد پزشکان موجود نداشته و مشکل اصلی، عدم توزیع مناسب پزشکان موجود در سطح کشور است که راه حل آن نیز نیازمند اصلاحات و تصمیم گیری کلان در سطح کشور است. همچنین امید است، با پیاده سازی نظام ارجاع و تقویت نقش پزشک خانواده در کشور، تقاضای بیماران به ویزیت توسط پزشکان متخصص مدیریت شود تا شاهد سردرگمی بیماران در این خصوص نباشیم.