وقتی حتی سدهای البرز تشنه آب می شوند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز البرز، سد کرج و طالقان در البرز مهمترین منابع تامین آب ساکنان استان تهران محسوب می شوند.

سد کرج که به سد امیرکبیر هم معروف است، روی رودخانه کرج در ۲۵ کیلومتری شمال شهر کرج و کنار جاده کرج-چالوس احداث شده و اولین سد چندمنظوره در ایران است.

این سد یکی از منابع مهم تأمین آب شهر تهران و کرج و تولید انرژی برق به حساب می‌آید و دریاچه آن از مراکز طبیعی مهم پرورش ماهی و محل استفاده‌های گردشگری، تفریحی و ورزشی است.

سد طالقان از بزرگترین سد‌های کشور است که روی رودخانه شاهرود ساخته شده است، رودی که از کوه‌های استان مازندران سرچشمه می‌گیرد و در طول مسیر خود به دره زیبای طالقان می‌رسد.

چندی است که کمبود بارش ها، شرایط جوی و خشکسالی باعث کاهش آب سد کرج و طالقان شده است.

عاقبت کم آبی

رفیعی، یکی از گردشگرانی که به تازگی از سد طالقان بازدید کرده است، می‌گوید: سال گذشته که به سد طالقان آمدم بسیار پرآب‌تر از اکنون بود اما در حال حاضر، سطح آب به مقدار قابل توجهی پایین آمده است و کناره‌های سد ماهیانی مشاهده می‌شوند که به دلیل کم شدن آب سد بیرون افتاده و مرده اند.

علاوه بر کاهش بارش ها در سال جاری، استفاده بی رویه و مصرف ناصحیح آب در استان نیز زنگ خطری برای شهروندان، کشاورزان، صنایع و تغذیه آبخوان‌ها به شمار می‌آید و شهروندان و کشاورزان در سال جاری با مشکلات عدیده کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند.

خسروی یکی از ساکنان استان البرز می‌گوید: مشکلات کمبود آب در سال جاری باعث شد برخی روز‌های گرم تابستان برای ساعاتی آب و برق خانه‌های ما قطع شود و شهروندان با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم کنند حتی در برخی روستاهای استان، شهروندان آب شرب کافی برای آشامیدن ندارند و باید از جای دیگری آب تامین کنند.

او می‌افزاید: کاهش بارش ها و خشکی آب های سطحی  باعث شد، شاهد گرمای زیادی در تابستان  باشیم.

صدقی، یکی از کشاورزان البرزی می‌گوید: کمبود بارش به بخش کشاورزی هم صدمات قابل توجهی وارد کرده است و باعث شده آن طور که باید نتوانیم محصولات مان را آبیاری کنیم و خیلی از محصولات به دلیل آب کمی که به آن‌ها رسیده کیفیت خود را از دست داده اند.

چشم مان از پاییز هم آب نمی خورد/ سدهای البرز کوتاه آمدند

مقدم، کارشناس پیش بینی آب و هوای سازمان هواشناسی البرز می‌گوید: بارش باران در ماه‌های مهر، آبان و آذر به صورت متوسط و کمتر از آن است و بارش چندانی نخواهیم داشت.

نجفیان، مدیر آب منطقه‌ای استان البرز می‌گوید: سد کرج ۱۰۶ میلیون متر مکعب آب دارد، در حالی که حجم سد ۱۸۰ میلیون متر مکعب است.

مدیر آب منطقه‌ای استان البرز می‌افزاید: سد کرج در سال گذشته نسبت به مدت مشابه ۱۳۷ میلیون متر مکعب آب داشت و اکنون ۲۲ درصد کاهش حجم داشته است.

نجفیان می‌گوید: حجم سد طالقان ۴۲۰ میلیون متر مکعب است و در حال حاضر ۲۱۱ میلیون متر مکعب آب دارد.

او می‌افزاید: سد طالقان در سال گذشته نسبت به مدت مشابه ۲۹۵ میلیون متر مکعب آب داشت اما اکنون  ۲۸ درصد کاهش حجم داشته است.

مدیر آب منطقه‌ای استان البرز می‌گوید: میزان آب ورودی به سد کرج از ابتدای سال تاکنون ۲۱۴ میلیون متر مکعب بوده درحالی که در سال گذشته نسبت به مدت مشابه میزان آب ورودی به سد ۳۸۵ میلیون متر مکعب بوده است.

نجفیان می‌افزاید: میزان آب ورودی به سد طالقان از ابتدای سال تاکنون ۱۹۳ میلیون متر مکعب بوده است در حالی که در سال گذشته نسبت به مدت مشابه ۴۳۷ میلیون متر مکعب آب وارد سد شده است.

او می‌گوید: سال جاری خشک‌ترین سال در نیم قرن اخیر گذشته است و طی اطلاعیه‌ای که به جهاد کشاورزی داده ایم از کشاورزان خواستیم تا از کشت دوم و پاییزی خودداری کنند و انتظار داریم کشاورزان الگوی مصرف را رعایت کنند و محصولاتی را تولید کنند که آب کمتری استفاده می‌کند.

هزار و یک بلای کم آبی

کاهش آب سد کرج و طالقان تاثیرات محیط زیستی نیز خواهد داشت و حتی باعث مهاجرت برخی گونه‌های پرندگان از حاشیه‌ این سد‌ها می‌شود.

حکیمی، رئیس سازمان محیط زیست استان البرز می‌گوید: هرچه میزان بارش کمتری را شاهد باشیم، سطح آب های زیرزمینی بیشتر کاهش پیدا می کند، پایین آمدن سطح سفره‌های آب زیرزمینی، روی مناطق مستعد انتشار گرد و غبار مانند اشتهارد و نظرآباد تاثیر می‌گذارد و همین امر باعث پراکندگی گرد و غبار در محیط می شود.

رئیس سازمان محیط زیست استان البرز می‌افزاید: پراکندگی گرد و غبار در هوا هم باعث خشکسالی باغات می‌شود و از بین رفتن درختان و محصولات کشاورزی روی محیط زیست تاثیر گذار است.

حکیمی می‌گوید: آبخوان‌های زیرزمینی اگر تغذیه نشود باعث فرونشست زمین هم می‌شوند و حتی در زمان خشکسالی از بین رفتن پوشش گیاهی  باعث آتش سوزی می‌شود، البته  تاکنون آتش سوزی هایی در مناطق مختلف البرز بر اثر خشکی پوشش گیاهی مشاهده شده است.

جای خالی مدیریت

آب میراثی گرانبها برای آدمی و سرمایه‌ای ملی برای جهانیان است که باید در حفظ آن کوشید. در سال‌های اخیر باتوجه به این که بیشتر منابع آبی در استان البرز بیش از ظرفیت موجود مورد استفاده قرار گرفته و منابع سی سال آینده آب استان پیش خور شده است،  لزوم توجه به منابع آبی بیش تر از گذشته احساس می شود.

به نظر می رسد باتوجه به شرایط موجود و کاهش بارش ها حتی در فصل پاییز باید به دنبال راهکارهای جدیدی برای بهبود شرایط موجود درنظر گرفته شود.

با این حال نمی توان نقش رعایت الگوی مصرف را در تامین آب نادیده گرفت و از طرفی هم مدیران متولی با توجه به انجام پیش بینی ها باید سیاست های ذخیره آب را از گذشته مدنظر قرار می دادند.

نویسنده: محمد شیرزاده