چیزی به آغاز میهمانی در میقان نمانده...

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ استان مرکزی؛ هر ساله با شروع فصل پاییز زمزمه های حضور پرندگان مهاجر در تالاب میقان اراک به عنوان تنها تالاب زنده و پویای مرکز کشور آغاز می شود و امسال شرایط مهیاست که میقان میزبانی قابل قبولی از مهمانان خود داشته باشد.

هر ساله با شروع فصل پاییز، زمزمه‌های حضور پرندگان مهاجر در تالاب میقان اراک به عنوان تنها تالاب زنده و پویای مرکز کشور آغاز می شود و امسال شرایط مهیاست که میقان میزبانی قابل قبولی از مهمانان خود داشته باشد.

تالاب میقان زیستگاه ۲۰۸ گونه پرنده است و سالانه ۹۰ گونه پرنده مهاجر وارد این تالاب می شوند که مهمترین آنها درنای خاکستری، چنگر، خوتکا، اردک نوک پهن، فلامینگو، غاز خاکستری، هوبره، تنجه، حواصیل و اردک سرسبز است.

بیشترین آمار حضور پرندگان مهاجر در نیمه دوم آبان در تالاب اتفاق می‎افتد و سرشماری آنها نیز تا اوایل آذرماه ادامه دارد، تا این زمان بیشترین گونه پرندگان مهاجر که به این تالاب وارد شده، درنا بوده به طوری که در پاییز و زمستان سال گذشته بیش از ۱۶ هزار پرنده در این تالاب زمستان گذرانی کردند و این تعداد یعنی تالاب میقان با وجود همه تهدیدات و چالش ها همچنان زنده و سرپاست.

میقان از جهات متعددی برای استان مرکزی و کشور حائز اهمیت است و نمی توان از آن دست کشید که از جمله آنها، گردشگری است، این نکته ای است، که مدیر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی نیز بر آن تاکید می کند و می گوید: تالاب میقان اراک به عنوان یکی از دو تالاب این استان، در واقع یک جاذبه گردشگری محسوب می شود.

مدیر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی با اشاره به اینکه کویر میقان یا تالاب میقان به نام‌های کویر نمک، کویر مشهد میقان و توزلی گل در میان عامه شناخته می شود، گفت: این تالاب در مرکز ایران و ۱۷ کیلومتری شمال شرقی شهرستان اراک با وسعتی حدود ۱۱ هزار هکتار قرار گرفته و حتی در برخی از گزارشات وسعت آن تا ۳۰ هزار هکتار برآورد شده است در این برآورد، وسعت تالاب ۱۲۰ کیلومترمربع و محیط آن حدود ۵۲ کیلومتر گزارش شده است، البته در سال های اخیر گسترش زیادی داشته است به طوری که دربخش های شرقی آن اقداماتی جهت جلوگیری از پیشروی کویر به عمل آمده و اکنون از بخش های مرکزی آن سولفات سدیم استخراج می شود.

جودکی افزود: این تالاب، شور و فصلی است، آب آن مطلقا شور و جنس بستر آن شور است. منابع آبی این تالاب نزولات آسمانی در فصل بهار و زمستان بوده و عمق آب در فصول پرآب تا دو متر می رسد و در ماه های تیر، مرداد و شهریور در اثر تبخیر به صورت باتلاقی کم عمق در می آید.

وی با اشاره به سه منطقه موجود در تالاب افزود: این تالاب، شامل مناطقی از جمله، کویر نمک "لان" که در بخش مرکزی قرار دارد و محل آبریز ناهمواری های اطراف و هرزآب های زمستانه روستاهای منطقه است و کویر "لورگ" (مخروط افکنه آبریزهای موازی اطراف در گرداگرد کویر نمک لان واقع شده و دشت رسوبی که در بخش شمالی و غربی منطقه گسترش یافته، است.

جودکی با اشاره به اینکه مساحت این حوضه حدود ۴۸۰ هزار برآورد شده است و با توجه به میزان بارندگی(۲۸۰ میلیمتر) سالانه رقمی معادل ۲۶۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب وارد کویر میقان می شود، گفت: آنچه در این منطقه توجه را به خود جلب می‌کند وجود سه جزیره شامل دو جزیره کریستالین بزرگ و کوچک در وسط تالاب است که به دلیل وسیع بودن، مامن خوبی برای پرندگان مهاجر به شمار می رود.

وی تصریح کرد: در تالاب میقان ماهی وجود ندارد، در زمان پرآبی، تنها گونه آبزی آن آرتمیاست، البته در اطراف تالاب قورباغه مشاهده می شود و انواع مار، لاک پشت، آگاما و دو گونه مارمولک در دشت میقان دیده شده است.

مدیر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی با تاکید بر اینکه تالاب میقان به عنوان آخرین حلقه اکولوژیک حوضه آبریز دشت اراک و مرتفع ترین تالاب کویری ایران، نگینی در کشور به شمار می‌رود، افزود: این تالاب با زمستان های معتدل، مامن و زیستگاه گروه های بزرگ پرندگان مهاجر است که از نواحی سردسیر شمال به سمت جنوب کوچ می کنند.

وی اضافه کرد: این تالاب، آب‌های سطحی چندین رودخانه فصلی و سیل های محلی را جذب می کند و میکرو اقلیم خاصی را در منطقه با اختلاف دمای حدودا ۶ تا ۷ درجه به وجود آورده است، وجود گونه های منحصر به فرد گیاهی و چشم اندازهای بکر منطقه قابلیت آن را دارد که با رعایت استانداردهای زیست محیطی، پذیرای گردشگران باشد.

جودکی بهره برداری از ماده معدنی سولفات سدیم در حاشیه تالاب را یکی از مشکلات و تهدیدهای بزرگ برای ادامه حیات تالاب دانست و گفت: اراک جزو ۸ شهر آلوده کشور است، این تالاب نقش موثری در تصفیه هوای منطقه داشته و سالانه پذیرای هزاران پرنده مهاجر است، با توجه به داشتن ترکیبات نمک، آب‌های وارده شده را ضدعفونی می‌کند و بخشی از تلطیف هوای اراک را عهده دار است.

وی بیان کرد: احداث جاده جهت دسترسی به معدن سولفات سدیم توسط شرکت املاح معدنی ایران بر روی تالاب، سبب اختلال در جریان هیدرولیکی دو بخش غرب و شرق شده و به خشک شدن و نابودی آن کمک کرده است.

مدیر مهندسی رودخانه و سواحل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی، توسعه اراضی کشاورزی اطراف تالاب و احتمال تصرف و تجاوز به بستر و حریم تالاب، حفر چاه های کشاورزی ، صنعتی و شرب و بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی که باعث حرکت آب های شور به سمت آبهای شیرین می شود را از دیگر تهدیدات حیات تالاب میقان اراک برشمرد.

جودکی با اشاره به انجام طرح مطالعاتی و اجرایی استان ذیل طرح ملی متمرکز تالاب گفت: تاکنون برای ۵۵ کیلومتر از تالاب میقان، مطالعات تعیین حد بستر و حریم از محل اعتبارات ملی انجام شده است، همچنین ۱۰ کیلومتر رپرگذاری انجام و ۴۸ کیلومتر نیز در حال انجام است.

چیزی به آغاز میهمانی در میقان نمانده، حفظ این تالاب به عنوان استراحتگاه میان راهی پرندگان در پدیده کوچ از اهمیت بالایی برخوردار است و مسلما از امروز باید گشت های کنترلی و محافظت از منطقه افزایش یافته و تجهیزات انفرادی برای حفاظت پرسنل محیط بان و مواجهه احتمالی با لاشه پرنده و مواد ضد عفونی کننده در نظر گرفته شود هر چند که در استان در طول سال های اخیر تجهیزات و امکانات لازم برای مواجهه با بیماری تهیه شده است، اما شدت این بیماری مشخص نیست به همین دلیل باید با آمادگی کامل وارد پاییز و زمستان شد.

حضور بیشمار پرندگان مهاجر در تالاب میقان چشم اندازی بی نظیر را رقم می زند، امید است در سال جاری این زیستگاه میزبانی بدون بیماری از مهمانانش داشته باشد و از طرفی بیماری کرونا مهار شود تا علاقمندان و پرنده نگران و گردشگران بتوانند منظره ای جذاب از اجتماع بزرگ پرندگان مهاجر بویژه درناها را در میقان شاهد باشند.