دنبالهدار اطلس و مهمان باستانی پنج هزار سال پیش!
دنبالهدار اطلس، از مهمان باستانی پنج هزار سال پیش بازمانده است!
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، گمان میرود حدود ۵۰۰۰ سال پیش، یک دنبالهدار به داخل فاصله ۳۷ میلیون کیلومتری خورشید، نزدیکتر از درونیترین سیاره یعنی عطارد، وارد شده باشد.
این دنبالهدار ممکن است در پایان عصر حجر، یک منظره جذاب و دیدنی در تمدنهای سراسر اوراسیا و شمال آفریقا ساخته باشد.
با این حال، این مهمان فضایی بینام در هیچ گزارش تاریخی شناخته شده، ثبت نشده است؛ بنابراین چگونه ستاره شناسان میدانند که چنین مزاحم بین سیارهای وجود داشته است؟ دنبالهدار (ATLAS (C/۲۰۱۹ Y ۴ نخستینبار در اوایل سال ۲۰۲۰ ظاهر شد.
اطلس (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) نخستینبار از سوی سیستم هشدار آخرین برخورد سیارکی (ATLAS) که دانشگاه هاوایی اداره میکرد، شناسایی شد. در اواسط سال ۲۰۲۰ با تجزیه شدن به قطعات کوچک یخی، به سرعت از بین رفت.
در مطالعهای جدید با استفاده از مشاهدههای تلسکوپ فضایی هابل ناسا، ستارہ شناس Quanzhi Ye از دانشگاه مریلند، گزارش میدهد که اطلس قطعهای جدا شده از آن مهمان باستانی ۵۰۰۰ سال پیش است. چرا؟ زیرا اطلس مسیر همان مداری را دنبال میکند که دنبالهداری در سال ۱۸۴۴ در آن دیده شده است.
این به آن معنا است که این دو دنبالهدار احتمالا خواهر و برادری از یک دنبالهدار والد هستند که قرنها قبل متلاشی شده است. پیوند این دو دنبالهدار، نخستینبار از سوی ستارہ شناس آماتور Maik Meyer مشخص شد.
بر خلاف دنبالهدار فرضی والد، اطلس در فاصله بیش از ۱۶۰ میلیون کیلومتری، بیشتر از فاصله زمین تا خورشید، متلاشی شد. این فاصله بسیار بیشتر از مسافت گذر والد آن از اطراف خورشید بود.
Ye میگوید: اگر این دنبالهدار در این فاصله بسیار دور از خورشید متلاشی شده بود، چگونه از آخرین گذر خود از خورشید در ۵۰۰۰ سال پیش جان سالم به در برد؟ این سؤال بزرگی بوده و این موضوع بسیار غیر عادی است، زیرا ما انتظار آن را نداریم. نخستینبار است که یک دنبالهدار بلنددوره، قبل از نزدیک شدن به خورشید در حال متلاشی شدن دیده شد.
مشاهده تجزیه تکهها، سرنخهایی از نحوه ترکیب دنبالهدار والد را ارائه میدهد. در مقاله جدیدی در مجله Astronomical، پس از یک سال تجزیه و تحلیل، Ye و همکاران او گزارش کردند که یک قطعه اطلس در عرض چند روز متلاشی شد، در حالیکه متلاشی شدن قطعه دیگر هفتهها به طول انجامید. او گفت: «این موضوع به ما میگوید که بخشی از هسته، قویتر از قسمت دیگر بوده است.»
یکی از احتمالات این بوده که جریانهای مواد پرتاب شده، ممکن است دنبالهدار را به حدی سریع چرخانده باشد که نیروهای گریز از مرکز، آن را متلاشی کرده باشند.
توضیح جایگزین این است که این دنبالهدار دارای یخهای به اصطلاح فرّار است؛ به آن معنی که بسیار سریع، ذوب میشوند. این مواد، باعث متلاشی شدن دنبالهدار میشوند. رفتار دنبالهدار اطلس، جالب بوده، اما توضیح آن دشوار است. خواهر و برادر بازمانده دنبالهدار اطلس تا قرن ۵۰ بازنمیگردند.
منبع: ناسا