پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب:مهمان ناخوانده
برخی‌ها با اجاره دادن زمین کشاورزی به غیر بومی‌ها، زخم دیگری بر پیکره ذخایر آبهای زیرزمینی و خشک شدن چاه‌ها و قنات‌های برخی استانها از جمله لرستان وارد می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز لرستان، چندسالی است که بسیاری از کشاورزان لرستانی دخل و خرجشان با هم نمی‌خواند و اکنون علاوه بر گرانی ادوات کشاورزی، سموم و نهاده‌ها، خشکسالی نیز مزید بر علت شده و کام آن‌ها را تلخ‌تر کرده است تا از راه میانبر دیگری کسب درآمد کنند راهی که جز ضرر برای نسل آینده چیزی باقی نمی‌گذارد ... اجاره زمین‌های کشاورزی به دیگران
اجاره زمین‌های کشاورزی به مهمانان نا خوانده‌ای که بدون دلسوزی به دل زمین‌های کشاورزی می‌زنند تا سودی چند برابری نصیب خود کنند.
درسال‌های اخیر، اجاره زمین‌های کشاورزی به افراد غیربومی به معضلی تبدیل‌شده که از یک‌سو فضای کسب‌وکار لرستان را با چالش روبه‌رو کرده و از سوی دیگر کاهش منابع آبی استان را در پی دارد.
بار‌ها خشکسالی و تنش شدید آبی از سوی مسئولان هشدار داده شده و نبود آب به اصلی‌ترین دغدغه کشاورزان تبدیل شده، اما با وجود این برخی‌ها با اجاره دادن زمین‌های کشاورزی خود به غیر بومی‌ها، زخم دیگری بر پیکره ذخایر آبهای زیرزمینی و خشک شدن
چاه‌ها و قنات‌ها در برخی استانها از جمله لرستان وارد می‌کنند.
فعالیت‌های غیرمجاز کشاورزی، برداشت بی‌رویه از منابع آب، استفاده از شیوه‌های سنتی غرقابی و بی‌توجهی به سامانه‌های نوین آبیاری، از بین رفتن اراضی کشاورزی و کشت محصولات آب بر نظیر سیب زمینی، هندوانه، خیار و... با وجود تنش شدید آبی، تضعیف نیروی کار بخش کشاورزی، استفاده غیرمجاز از سموم کشاورزی و بی‌توجهی به سلامت مردم و فرسایش شدید خاک تنها بخشی از پیامد‌های ورود کشاورزان مهاجر به دیگر استانها از جمله لرستان است.
جواد طهماسبی، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با انتقاد از اجاره دادن اراضی کشاورزی به افراد غیربومی، اظهار داشت: غیربومی‌ها با اجاره کردن زمین‌های کشاورزی علاوه بر اینکه فرصت اشتغال را از مردم استان می‌گیرند، با اقدامات غیراصولی آسیب‌های جدی به آب و خاک آن منطقه وارد می‌کنند، از این‌رو بهتر است مردم بومی خودشان پای کار بیایند.
وی ادامه داد: از آنجا که تعلق خاطر غیربومی‌ها به زمین‌های اجاره‌ای به اندازه صاحب اصلی آن نیست، با بهره‌برداری بیش از حد ظرفیت زمین، موجب فقر خاک و کاهش آبهای زیرزمینی منطقه می‌شوند. اما وقتی کشاورز بومی به کشت محصول بپردازد، می‌داند این زمین سال‌های بعد نیز تنها سرمایه‌اش است و باید آن را حفظ کند از این‌رو اصول کشت را رعایت خواهد کرد.
میزبان بیکار، مهمان شاغل
حسنی مقدم، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز در این خصوص اظهار داشت: مسأله اشتغال یکی از اصلی‌ترین چالش‌های استان است، اما کشاورزان به راحتی با اجاره دادن زمین‌های مستعد کشاورزی که اصلی‌ترین سرمایه آنان است به افراد غیربومی زمینه اشتغال را برای دیگر استانها مهیا می‌کنند. بخش عمده فعالیت کشاورزان مهاجر که اغلب از استان‌های اصفهان، قم و همدان هستند در اراضی شهرستان‌های خرم‌آباد، بروجرد، دورود، ازنا، الیگودرز، دلفان و سلسله است.
علاوه بر زمین‌های مستعد، بیشتر چاه‌های آب کشاورزی نیز اجاره داده می‌شود. این موضوع موجب خشک شدن درصد زیادی از قنات‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی استان شده است.
حسنی مقدم با بیان اینکه لرستان ۱۱ درصد روان آبهای کشور را دارد گفت:۵ درصد زمین‌های زراعی، ۲ و ۲ دهم جمعیت کشور، ۱ و ۷ دهم مساحت کشور متعلق به این استان است، اما سهم ما از آبهای ذخیره شده کمتر از نیم درصد در شرایط نرمال است!
وی گفت: بیش از ۱۸۰ هزار هکتار سطح زیر کشت اراضی آبی داریم، اما میزان تخصیص آب برای اراضی ما ۱ میلیارد متر مکعب است که ۶۰۰ میلیون متر مکعب از آبهای زیر زمینی و ۴۰۰ میلیون متر مکعب از آبهای سطحی تامین می‌شود.
حسنی مقدم آب تخصیص یافته را با میزان اراضی یکسان ندانست و افزود: ما حداقل ۱ و ۷ دهم میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم.
پیشنهاد اجاره بهای بالا از سوی اجاره داران، نبود بنیه مالی مالکین برای تهیه ادوات و نهاده ها‌ی کشاورزی، نداشتن مهارت‌های لازم برای انجام کشت‌های پر بازده، عدم توانایی در مدیریت پس از برداشت محصول، بازاریابی نامناسب، کوچک بودن بعد خانوار و در نهایت فرسودگی شغلی از عوامل اجاره دادن اراضی کشاورزی به غیر بومی هاست. نکته جالب توجه این است که اکثر اجاره داران افراد غیر بومی و از استان‌های اصفهان، همدان و قم هستند.
نتیجه تحقیقات میدانی نشان می‌دهد غیر از موارد ذکر شده در بالا عواملی که باعث می‌شود مالکین زمین‌ها را به افراد غیر بومی اجاره دهند نبود حس همکاری و اعتماد از یک سو و توان مالی ضعیف ساکنین روستا از سوی دیگر است که مالکین زمین‌ها را به افراد غیر بومی اجاره دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید:برنامه ما برای کشت محصولات آبدوست ۳۳ هزار هکتار بود که با ورود افراد غیر بومی به ۴۷ هزار هکتار رسیده که نشان از عدم دلسوزی آن‌ها برای ماست.
جایگزینی محصولات پرمصرف
این مقام مسئول با اشاره به استفاده نادرست افراد غیربومی از زمین‌های کشاورزی به علت ماندگار نبودن، افزود: کشاورزان لرستانی زمین‌های خود را برای کشت گندم یا جو یا دیگر محصولات کم آب بر به این مهاجران اجاره می‌دهند، اما افراد غیربومی به کشت محصولات آب دوست مانند هندوانه، سیب زمینی و پیاز روی آورده‌اند که سود بیشتری برای آنان دارد. کشاورزان استان باور کنند با ادامه این روند در آینده آب به اندازه کافی برای کشاورزان بومی هم وجود نخواهد داشت و بهتر است به جای اجاره زمین‌ها، خودشان مشغول کشت شوند.
هر هکتار سیب زمینی هشت هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان این مطلب که هر هکتار سیب زمینی ۸ هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند، عنوان کرد: کشاورزان ما نباید به خاطر منافع زودگذر، آب و زمین خود را از دست داده و فرزندان و آینده سازان این دیار را با چالش شدید بحران خشکسالی مواجه کنند.
پرورش محصول سیب زمینی نیازمند آب فراوان است که در کنار استفاده از سموم و کود فراوان، مضراتی برای زمین‌های منطقه و مردم
آن در پی خواهد داشت که سال‌های آینده مشخص خواهد شد.
استفاده زیاد از سموم و کاهش شدید مواد آلی خاک
بنابر اظهارات کارشناسان بخش کشاورزی، استفاده از سموم و کود‌های مخصوص بهره‌وری سیب زمینی، سبب کاهش شدید مواد آلی خاک می‌شود و این عوارض خطرناک ظرف مدت پنج سال تبعات خود را بر زمین نشان خواهد داد به گونه‌ای که حتی کشاورزان مهاجری که اکنون به کاشت محصول سیب زمینی اقدام کرده‌اند به هیچ عنوان در پنج سال آینده حاضر به اجاره همان اراضی نخواهند بود چراکه آن اراضی از مواد غنی تهی و به دشتی غیرقابل کشت تبدیل شده است.
کشت زیر پلاستیک و آلودگی خاک
کشت زیر پلاستیک یکی دیگر از آسیب‌هایی است که کشاورزان غیربومی به همراه دارند، چون تعلق خاطر نسبت به زمین وجود ندارد؛ اغلب این نایلون‌ها بعد از درو رها می‌شود که آلودگی شدید خاک و به‌دنبال آن از دست دادن کاربری زمین را به همراه دارد.
همچنین بنابر اظهارات کارشناسان مهمترین چالشی که کشور ما در سال‌های آتی با آن مواجه خواهد شد و هم اکنون نیز بخش‌هایی از کشور با آن مواجه شده، مشکل کم آبی و بحران آب است و به دلیل اینکه بیشترین منابع آب کشور برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود کشت باید به سوی مدیریت بهینه منابع آبی به ویژه اصلاح الگوی مصرف سوق پیدا کند.
کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها در لرستان
بهروز مراد پور مدیر کل هواشناسی لرستان با اشاره به کاهش چشمگیر بارندگی در استان لرستان اظهار داشت: امسال شاهد کاهش ۴۰ درصدی میزان بارش‌ها در مقایسه با سال گذشته هستیم.
نبود اهرم قانونی برای جلوگیری از کشت محصولات آبدوست
وی بیان کرد: با توجه به اینکه متولی آب استان امور آب است نه جهاد کشاورزی در همین راستا هیچ گونه اهرم قانونی برای جلوگیری از کشت محصولات آبدوست در اختیار سازمان جهاد کشاورزی نیست و تنها بحث ترویج، مسائل آموزشی و عدم حمایت بیمه‌ای از کشاورزان توسط این سازمان اجرا می‌شود.
صالحیان گفت: سازمان جهاد کشاورزی برای جلوگیری از کشت محصولات آبدوست در استان طی سه سال گذشته هیچ گونه خدمات حمایتی جهت تامین نهاده، کود، تسهیلات به کشاورزان ارائه نداده، ولی واقعیت این است تغییر نگرش و فرهنگ سازی در راستای ممنوعیت کشت محصولات آبدوست در میان کشاورزان ایجاد نشده است.
وی با بیان اینکه زنگ خطر خشکسالی ۵۰ سال است در کشور به صدا درآمده است، ولی متاسفانه ما عادت نداریم علاج واقعه را قبل از وقوع کنیم تصریح کرد: واقعیت امر این است تخصیص آب به استان لرستان بسیار کم است و افزایش این تخصیص کار راحتی نیست و نباید بگوییم استان پر آبی هستیم و می‌توانیم برنج کشت کنیم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی لرستان خاطر نشان کرد: وقتی کشاورزان زمین‌های خود را به کشاورزان همدانی و اصفهانی اجاره می‌دهند و با چند کیلومتر لوله کشی آب را انتقال می‌دهند هیچ گونه ماده قانونی و اهرم قانونی برای برخورد با آن‌ها در دست نداریم
رعایت الگوی کشت فقط یک حرف است
وی با بیان اینکه رعایت الگوی کشت فقط یک حرف است اظهار داشت: تنها اهرم قانونی جهاد کشاورزی جهت جلوگیری از کشت محصولات آبدوست تبلیغ از طریق رسانه‌ها و بروشور است، ولی هیچ گونه گوش شنوایی نیست و کشاورزان حرف‌های کارشناسی و برنامه‌ریزی سازمان جهاد کشاورزی برایشان ملاک عمل نیست و متاسفانه به دلیل اینکه کشت محصولات آبدوست سود بیشتری دارد کشاورزان به این سمت سوق پیدا کرده‌اند.
صالحیان ضمن انتقاد از امور آب استان افزود: کشاورزانی که مجوز بهره‌برداری آب از چاه دارند در این پروانه ذکر شده است که چه میزان آب برای چه محصولاتی استفاده کنند، ولی متاسفانه امور آب جهت نظارت بر میزان استفاده آب از چاه‌ها و همچنین نصب کنتور هوشمند و رعایت الگوی کشت توسط کشاورزان اقدام نمی‌کند
یکی از زمین داران سلسله که چند سالی مزرعه پنج هکتاری خود را هر بار با انعقاد قراردادی سه ساله به کشاورزان غیربومی اجاره داده است، با اشاره به بالا رفتن قیمت نهاده‌های کشاورزی، بذر و حق آبه اظهار داشت: کشاورزی که دستش خالی است و توان خرید نهاده‌ها و بذر مناسب را ندارد، چاره‌ای جز اجاره دادن زمین برای گذران معیشت خانواده ندارد.
وی افزود: در حال حاضر کشاورزان غیربومی قیمت‌های مناسبی به کشاورزان پیشنهاد می‌کنند و کشاورز کم بضاعت هم وقتی می‌بیند با قیمت‌های امروزی توان کاشت و مراقبت از محصول را ندارد برای اجاره زمین ترغیب می‌شود.
این کشاورز الشتری بیان کرد: متاسفانه حمایت‌های لازم از کشاورزان صورت نمی‌گیرد وگرنه ما مشتاق هستیم سودی که به جیب کشاورز مهاجر می‌رود عاید خانواده خودمان شود، در حالیکه می‌دانیم هیچکس دلسوزتر از خودمان برای زمین‌های کشاورزی نیست، اما وقتی شرایط اقتصادی مناسبی نداریم زمین را برای دریافت مبالغی اجاره می‌دهیم.
وی افزود: وقتی همه جوانب امر را در نظر می‌گیریم و می‌بینیم قیمت‌های پیشنهادی آن‌ها برای ما کشاورزان که فاقد پشتوانه مالی هستیم وسوسه انگیز است، چاره‌ای جز تسلیم در برابر اجاره دادن زمین نداریم
بر اساس مدارک و مستندات سال گذشته ۹ هزار و ۷۰۰ هکتار کشت برنج ثبت سامانه شده، ولی واقعیت حدود ۱۳ هزار هکتار سطح زیر کشت برنج در استان داشته‌ایم که امسال در حال تلاش هستیم که این میزان را کاهش دهیم
حجم سد‌های لرستان نسبت به سال گذشته ۲۳ درصد کاهش داشته است
داریوش حسن نژاد مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در همین زمینه اظهار داشت: نتایج حاصل از تراز آب زیر زمینی در شهرستان‌های دلفان، بروجرد، دورود و سلسله بیشترین افت را در استان نشان می‌دهد، همچنین در حال حاضر ۵۷ درصد حجم مخازن سد‌ها پر است که نسبت به سال گذشته ۲۳ درصد کاهش ذخیره آب را نشان می‌دهد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان تغییر الگوی کشت، مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز، کنترل اضافه برداشت چاه‌های مجاز، نصب کنتور هوشمند در همه چاه‌ها و تغییر آبیاری سنتی به مدرن را از جمله اقدامات موثر و مقابله با چالش‌های آبی در استان برای عبور از شرایط کم آبی و پیک مصرف برشمرد و همکاری همه آحاد مردم و دستگاه‌های اجرایی را برای تحقق آن‌ها ضروری دانست.
وجود ۱۳۵۲ حلقه چاه آب غیر مجاز در لرستان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: در استان هزار و ۳۵۲ حلقه چاه آب غیر مجاز وجود دارد.
استفاده از مجوز قانونی برای کاری غیر قانونی
حسنی مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت:متاسفانه برخی افراد برای ایجاد گلخانه، مرغداری، دامداری و ... از جهاد کشاورزی مجوز گرفته اند و به صورت غیر قانونی با اجاره دادن مجوز آب به دیگران مرتکب کار غیر قانونی می‌شوند در صورتی که مجوز صرفا برای ایجاد مکان مورد نظر آن‌ها داده شده است و خارج از آن جرم است و ضمن شناسایی آن‌ها با متخلفان برخورد می‌شود.
مراد بیرانوند مدیر جهاد کشاورزی خرم‌آباد گفت: ممنوعیت اجاره زمین کشاورزی به کشاورزان مهاجر در شهرستان خرم‌آباد راهکاری برای حفظ آب در چاه‌های کشاورزی است.
بیرانوند خاطرنشان کرد: منابع آبی ما در حال از بین رفتن است و اگر از ورود کشاورزان مهاجر جلوگیری نکنیم دچار مشکل می‌شویم، پس بهتر است به افرادی که زمین‌های کشاورزی را به مهاجران اجاره می‌دهند تذکر دهیم تا در زمان مشاهده آن فقط برخورد شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: ارزش افزوده ناشی از فروش محصولات کشاورزی ٨ هزار و ٨٠٠ میلیارد تومان است که در واقع ٤٠ درصد اقتصاد استان لرستان مربوط به بخش کشاورزی است.
راهکارها:کشت محصولات مورد نیاز بازار با نیاز آبی کم
مردم خودشان پای کار بیایند.
حسنی مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: سطح زیر کشت کلزا سال زراعی گذشته در لرستان ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار بود
امسال برنامه داریم سطح زیر کشت دانه‌های روغنی کلزا به ۵ هزار هکتار افزایش یابد.
کشت کلزا نیاز آبی کمتری دارد، در همه استان قابل کشت است و آفات کمتری دارد
قیمت خرید تضمینی هر کیلو گرم کلزا امسال ۱۵ هزار تومان تعیین شده است.
۸۴ درصد روغن مورد نیاز کشور وارداتی است و دولت با افزایش سطح زیر کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا دنبال کاهش وابستگی به واردات روغن است.
گندم نیز یکی از محصولاتی است که به گفته مسولان سال آینده به قیمت ۷ هزار و پانصد تومان از کشاورزان خریداری خواهد شد.
حال باید دید با رعایت الگوی کشت و کشت محصولات بازار پسند در کنار کاشت به اندازه نیاز محصولات آبدوست در استان پای مهمان ناخوانده را قطع و میزبان را شاغل می‌کند یا نه؟
نویسنده: مهناز رحمانی مهر
نظر شما