آمبولی ریه چه نشانههایی دارد؟
نشانههای آمبولی ریه را بدانید.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، آمبولی ریه، پدیدهای است که احتمالا اسم آن را شنیدهاید؛ اما آمبولی ریه واقعا چیست؟ آمبولی ریه به انگلیسی Pulmonary embolism به وجود لخته خون یا حتی چربی در سرخرگهای ریه و بافت شُش، گفته میشود.
این لختهها عموماً از قسمت دیگری از بدن، (معمولاً ساق پا یا دست) از راه جریان خون به راه میافتند و در عروق خونی ریه جای میگیرد. البته لختههای خونی، شایعترین نوع آمبولی ریه هستند. هر چیزی که وارد جریان خون شود و در عروق ریوی کوچکتر جا خوش کند، مثل چربی مغز استخوان شکسته، بخشی از تومور یا بافتها یا حباب هوا میتواند آمبولی ریه باشد.
گاه، در نتیجه ایجاد لخته در سیاهرگهای عمقی یا در اثر شکستگی استخوان یا شرایطی مشابه، یک لخته خون یا چربی یا بافت یا حتی هوا وارد رگ میشود. این لخته به سمت قلب و سپس به سمت ریه حرکت میکند و در سرخرگهای ریه جا خوش میکند.
در اثر این حادثه، جریان خون ورودی به ریه مسدود میشود، میزان اکسیژن ریهها پایین میآید و فشار خون در شریانهای وریدی بالا میرود. اگر لختهای در مجاری و رگها ایجاد شود و همانجا بماند، به آن ترومبوز thrombus میگویند؛ اما اگر لخته از دیواره رگ جدا شود و به سمت سایر اندام بدن حرکت کند، به آن آمبولوس embolus یا آمبولی گفته میشود.
نوع نادری از این آمبولی به نام آمبولی ریه در بارداری وجود دارد. این نوع آمبولی، معمولاً در طول زایمان یا بلافاصله پس از تولد نوزاد روی میدهد. به این صورت که قسمتی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین وارد جریان خون مادر میشود و به سمت ریهها حرکت میکند.
در درمان آمبولی ریه، سرعت حرف نخست را میزند، زیرا هرگونه تعلل در درمان، باعث آسیب به قلب یا ریه و حتی موجب مرگ شود. با شناخت علائم آمبولی ریه و مراجعه زودهنگام به متخصص ریه میتوان از عوارض جدی این بیمار جلوگیری کرد.
علل آمبولی ریوی کداماند؟
آمبولی ریه در اثر عوامل مختلفی میتواند بهوجود بیاید. برخی از شایعترین علل آمبولی، عبارتاند از:
زمانیکه خون در قسمت خاصی از بدن (معمولاً ساق پا یا دست) جمع میشود. علت تجمع خون نیز میتواند تحرک نداشتن طولانیمدت، مثلا پس از عمل جراحی یا در دوره استراحت مطلق باشد.
آسیبدیدگی رگها، در اثر شکستگی یا عمل جراحی (بهخصوص در نواحی لگن، مفصل ران، زانو یا ساق پا) نیز موجب ایجاد آمبولی میشود.
بیماریهای دیگر مثل بیماریهای قلبی - عروقی (از جمله نارسایی احتقانی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و حمله قلبی) یا سکته نیز ممکن است از عوامل زمینهساز آمبولی ریه باشند.
افزایش یا در مواردی کاهش عوامل انعقادی خون نیز از علل بروز آمبولی بهشمار میروند. در این میان، برخی سرطانها نیز باعث افزایش عامل انعقاد خون میشوند. در زنانی که قرص ضد بارداری مصرف میکنند یا تحت درمان جایگزینی هورمونی هستند نیز افزایش عوامل انعقاد خونی دیده میشود. البته عوامل انعقادی کم یا غیر طبیعی، ممکن است ارثی هم باشند.
همانطور که گفته شد آمبولی ریه زمانی روی میدهد که تودهای از مواد که اغلب لخته خونی هستند، به شریان ریهها میچسبد. این لختههای خونی بیشتر از وریدهای عمقی پا میآیند که به آن ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) گفته میشود. معمولاً در افراد مبتلا به این عارضه، لختههای خونی زیادی وجود دارند.
در اثر آمبولی ریه و انسداد سرخرگهای ریه، بخشهایی از ریه خونرسانی و تغذیه نمیشوند. این انسداد و خونرسانی نداشتن، به انفارکتوس ریوی میانجامد. در این حالت ریهها به سختی میتوانند اکسیژن مورد نیاز سایر اندام بدن را تأمین کنند.
هرچند لخته خون، شایعترین دلیل آمبولی ریه است، اما چیزهای دیگری به غیر از لختههای خونی هم میتوانند باعث انسداد عروق خونی شوند که عبارتاند از:
چربی مغز استخوانهای بلندی که شکستهاند
بخشی از تومورها
حبابهای هوا
نشانههای آمبولی ریه کداماند؟
نشانههای آمبولی ریه، بسته به شدت انسداد سرخرگهای ریه، متفاوت هستند. بیشتر افراد مبتلا به آمبولی ریه، نشانههای مرسوم این بیماری را نشان میدهند، اما برخی بیماران نیز بدون علامت هستند. تنگی نفس و درد قفسه سینه که در صورت فشار آوردن به خود تشدید شود، از نخستین نشانههای آمبولی ریه هستند.
گاه در حین انجام فعالیت یا حالتی که کاری انجام نمیدهید، ناگهان نفس شما میگیرد. سرفه همراه با خلط خونی نیز از نشانههای دیگر این بیماری بهشمار میرود. توصیه میشود در صورت دیدن این نشانهها زود به متخصص ریه مراجعه کنید.
در کنار موارد گفته شده، دیگر نشانههای این بیماری عبارتاند از:
تنگی نفس ناگهانی
درد شدید بیدلیل در قفسه سینه، بازو، شانه، گردن یا فک. این درد، شبیه نشانههای حمله قلبی است.
سرفه همراه با خلط خونی یا سرفه خشک
رنگپریدگی، کبودی یا التهاب
ضربان قلب سریع و نبض تند
عرق کردن بیش از حد
حس اضطراب، سرگیجه، ضعف و بیحالی یا غش کردن
خسخس سینه.