کشف «مینی نپتون‌ها» کلید جست‌وجوی حیات فرازمینی است

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، در حالی که دانشمندان در تلاش برای یافتن حیات بیرون از منظومه شمسی، اغلب به دنبال سیاراتی با اندازه، جرم، دما و ترکیبات اتمسفری مشابه زمین‌اند، ستاره‌شناسان دانشگاه کمبریج بر این باورند که این سیارات زیست‌پذیرِ تازه کشف شده «هیدرویانوسی» (Hycean) بخت یافتن حیات بیگانه را بیشتر می‌کنند، زیرا هم تعدادشان بیشتر است و هم اینکه مشاهده‌پذیرترند. [هیدرویانوس با تلفیق دو کلمه «هیدروژن» و «اقیانوس» به سیاراتی با جو هیدروژنی و پوشیده از اقیانوس‌اند که از زمین بزرگ‌تر و داغ‌ترند]بر اساس این مطالعه که در روز چهارشنبه در «آستروفیزیکال ژورنال» (Astrophysical Journal) منتشر شد، سیارات هیدرویانوس سیاراتی داغ و پوشیده از اقیانوس‌اند که اتمسفری پر از هیدروژن دارند و ممکن است بخت یافتن نشانه‌هایی از حیات در خارج از منظومه شمسی در دو سه سال آینده را افزایش دهند. 

 

 

نیگو مدهوسودهان از موسسه اخترشناسی کمبریج که سرپرستی این پژوهش را بر عهده داشته است، در اظهاراتی می‌گوید: «سیارات هیدرویانوسی برای جست‌وجوی ما برای یافتن حیات در نقاط دیگر [عالم]راهی کاملا جدید می‌گشایند.»

 

به گفته محققان، این سیارات اغلب با نام‌های «اَبَرزمین» یا «مینی نپتون» نامیده می‌شوند و در حدود ۲.۶ برابر زمین‌اند و دمای اتمسفری آن‌ها نیز تقریبا تا ۲۰۰ درجه سلسیوس می‌رسد. 

 

در حالی که بررسی‌های پیشین نشان می‌دادند که دمای زیر اتمسفر هیدروژنی «مینی‌نپتون‌ها» برای میزبانی حیات بیش از حد داغ است، پژوهش اخیر به سرپرستی دکتر مدهوسودهان و تیم او روی یکی از سیارات این چنینی به نام K۲-۱۸b دریافته است که این سیارات در شرایط خاصی می‌توانند زیست‌پذیر باشند.

 

دانشمندان می‌گویند زیرمجموعه‌ای از این سیارات، سیارات هیدرویانوسی «تاریک» قفل‌کشندی‌اند که در آن‌ها [همیشه فقط]یک سمت سیاره روشن است و ممکن است در سمت همیشه شب آن، شرایط زیست‌پذیری حاکم باشد. [قفل‌کشندی یا قفل جزرومدی در اصطلاح نجومی به گردش هماهنگ مانند گردش ماه به دور زمین گفته می‌شود که در آن همیشه یک سمت یک جرم آسمانی به سوی سیاره یا ستاره میزبان است]

 

ستاره‌شناسان می‌گویند این سیارات «هیدرویانوسی سرد» از ستاره‌های خود تابش اندکی دریافت می‌کنند و از این رو شرایط اقیانوسی حاکم بر آن‌ها می‌تواند مشابه شرایط اقیانوسی زمین، برای حیات میکروبی مناسب باشد.

 

دانشمندان در این پژوهش نوشته‌اند: «در این سناریو تنها منبع انرژی که بر وضعیت انرژی اتمسفری تاثیر می‌گذارد، حرارت درونی است... ما متوجه شدیم که سیارات هیدرویانوسی سرد ممکن است به‌خوبی با حیات اقیانوسی سازگار باشند.»

 

آنجالی پیت، یکی از نویسندگان این مقاله از کمبریج، در اظهاراتی می‌گوید: «اینکه شرایط زیست‌پذیری ممکن است در سیاراتی متفاوت با زمین وجود داشته باشد، هیجان‌آور است.»

 

دانشمندان می‌گویند چنین سیارات فراخورشیدی احتمالا بسیار متداول‌اند، اما اضافه می‌کنند که در جریان جست‌وجوی آن‌ها، [باید در نظر بگیریم که]ابعاد و اندازه به خودی خود برای تایید هیدرویانوس بودن یک سیاره کافی نیستند. آن‌ها می‌افزایند: «برای تایید [هیدرویانوس بودن یک سیاره، درنظر گرفتن]جنبه‌های دیگری از قبیل جرم، دما و ویژگی‌های اتمسفری هم لازم است.» 

 

این پژوهش یادآور می‌شود که سیارات هیدرویانوسی در ناحیه زیست‌پذیر یا منطقه گلدیلاکس (Goldilocks) ستاره خود واقع شده‌اند.

 

ستاره‌شناسان برای تشخیص اینکه آیا این سیارات دارای حیات‌اند یا نه به جست‌وجوی نشانه‌های مولکولی آن‌ها می‌پردازند تا به ساختار جوی و داخلی آن‌ها و شرایطی که بر سطح سیارات حاکم است (وجود اقیانوس و احتمال وجود حیات) پی ببرند. همچنین لازم است که آن‌ها به دنبال وجود نشانه‌های مولکولی مشخصی از قبیل اکسیژن، ازن، متان و دی‌نیتروژن مونوکسید بگردند که در زمین نیز وجود دارند و همچنین در پی شواهدی‌اند که می‌تواند حاکی از وجود حیات در سیاراتی با اتسمفر هیدروژنی باشند؛ از جمله کلرومتان و دی‌متیل سولفید.

 

دکتر مدهوسودهان می‌گوید: «در واقع ما به دنبال این ردپا‌های مولکولی مختلف بودیم. ما روی سیاراتی مشابه زمین تمرکز کرده بودیم که نقطه شروع معقولی به شمار می‌رود، اما ما فکر می‌کنیم که سیارات هیدرویانوسی برای پیدا کردن و ردیابی چند ردپای زیستی به ما شانس بهتری می‌دهد.»

 

دانشمندان می‌گویند نشانه‌های اتمسفری این سیارات هیدرویانوسی، به دلیل ابعاد بزرگ‌تر، دمای بیشتر و اتمسفر هیدروژنی، به مراتب بیش از سیارات فراخورشیدی زمین‌سان قابل آشکارسازی‌اند.

 

محققان کمبریج می‌گویند تعداد قابل توجهی از سیارات هیدرویانوسی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند با تلسکوپ‌های نسل بعدی از جمله تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) که قرار است اواخر امسال به فضا پرتاب شود، مطالعه و بررسی شوند.

 

دکتر مدهوسودهان اضافه می‌کند: «شناسایی ردپای زیستی درک ما از حیات در عالم را متحول می‌کند. ما باید این موضوع را که جایی [از عالم هستی می‌توان]انتظار وجود حیات داشت و اینکه شکل چنین حیاتی چگونه می‌تواند باشد، بپذیریم.