نمی بینند؛ اما کارشان دیدنی است

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛  حتی اگر همه ما قدر سلامت و نعمت بینایی و دیدن را ندانیم، لااقل وقتی مخیر بکنندمان که بین نعمت چشم یا بینی و گوش یکی را انتخاب کنیم، به نظر نمی‌رسد کسی به جز نعمت چشم و دیدن، چیز دیگری را برگزیند.

کافی است چند ثانیه چشم‌ها را ببندیم و دیگر نبینیم؛ چقدر سخت است ندیدن و عجب نعمتی است این دیدن. اصلا نعمت دیدن، ۶ بر صفر از سایر نعمت‌های بدن جلوتر است. دست و پا و گوش و دماغ نداشتن خیلی بیشتر قابل تحمل است تا چشم نداشتن.

حالا خودتان را جای کسانی که یا در میانه زندگی یا از همان اول از نعمت دیدن محروم بوده اند، بگذارید. چه تلخ است و سخت اینکه مثلا وقتی صحبت از رنگ هاست، ندانی قرمز چیست و فرق آن با آبی و سبز و زرد چیست؟ اینکه ندانی چهره پدر و مادر و خواهر و برادر و دوستت چه شکلی است و حتی ندانی خودت چه قیافه‌ای داری، سخت نیست؟ خودمانیم؛ اصلا همین یک قلم نعمت اگر نباشد، خیلی از ما گوشه نشینی و عزلت و ناامیدی را به خیلی از کار‌های دیگر ترجیح می‌دهیم و تا آخر عمر، رمقی برای برخاستن پیدا نمی‌کنیم. اما شاید برایتان عجیب باشد دیدنِ نابینایانی که گرچه از نعمت چشم محروم اند، اما به قول یکیشان، امید به زندگیشان زیاد است. وی می‌گوید: اگر امید به زندگی نبود، مثل خیلی‌های دیگر در خانه نشسته و منتظر یک روز خوب بودم. اما آمدم بیرون تا آن روز خوب را خودم بسازم.

آری، در اینجا، به همت یکی از آموزشگاه‌های هنری اصفهان، چند سالی می‌شود که نابینایان در رشته دوبله فعالیت می‌کنند. هنرجویان، با خط بریل، چنان گویندگی می‌کنند که تو گویی، هیچ ضعفی در چشم ندارند و متن را از رو می‌خوانند.

گفتارگردانی یا دوبله کردن یا دوبلاژ یعنی قرار دادنِ صدای صداپیشگان (به نام دوبلور یا گفتارگردان) به‌جای صدای اصلیِ بازیگران یا شخصیت‌ها.

دوبلور کیست؟
دوبلور کسی است که به جای شخصیت‌های دیگری صحبت می‌کند. صدای دوبلور از وضوح و گیرایی بالایی برخوردار است و به راحتی می‌تواند احساسات بیانی شخصیت‌های اصلی را به مخاطب انتقال دهد.

توانایی‌های لازم برای شغل دوبلوری
شغل دوبلوری یعنی جایگذاری صدا روی صدای دیگران. صدای دوبلور ممکن است تنها در یک رسانه صوتی استفاده شود، یا اینکه برای رسانه‌های صوتی و تصویری از آن استفاده کرد. یک دوبلور باید از توانا‌های چندی برخوردار باشد تا بتواند وارد این عرصه شده و به موفقیت‌هایی دست پیدا کند.

صدای خوب: صدای خوب اولین چیزی است که باید در فرد وجود داشته باشد. البته داشتن صدای خوب صرفا به معنای یک شرط کافی و لازم برای دوبلور شدن نیست. خیلی از افراد با داشتن صدای خوب، هیچ وقت نتوانستند وارد شغل دوبلوری شوند. از طرف دیگر افرادی نیز بودند که با داشتن صدایی عادی و با تلاش و کوشش و آموزش، صدای خود را پرورش دادند و به گوینده یا دوبلوری موفق تبدیل شدند.

علاقه: کسی که شغل دوبلوری را انتخاب می‌کند، باید با جان و دل آن را بخواهد. چرا که اگر علاقه وجود نداشته باشد، خیلی زود نسبت به سختی‌های کار سرد خواهد شد و نیمه کاره آن را رها خواهد کرد.

پشتکار: پشتکار به دنبال علاقه می‌آید. کسی که واقعا به شغل دوبلوری علاقه داشته باشد، پشتکار خود را نیز به نمایش خواهد گذاشت. پشتکار یعنی اینکه توانایی تحمل و سپری کردن سختی‌های حین کار را داشته باشیم. کسی یک روزه راه صدساله را طی نمی‌کند. فردی که پشتکار دارد، بدون تفکر بلندپروازانه وارد شغل دوبلوری می‌شود. تلاش می‌کند و جایگاهی که لیاقت آن را دارد، تصرف خواهد کرد.

آموزش‌پذیری: شغل دوبلوری یک شغل هنری است. اما چطور چیزی که خدا به ما داده است، هنر محسوب می‌شود؟ هنر چیزی است که خودمان در به دست آوردن آن تاثیری داشته باشیم. پس، صدای خوب داشتن هنر نیست. استفاده از صدای خوب است که آن را به یک هنر تبدیل می‌کند. کسی که صدای خوبی دارد، باید بتواند تحت آموزش قرار بگیرد و صدای خوب خود را به صورت حرفه‌ای و موثری استفاده کند. دوبلور شدن نیاز به تکنیک و تجربه دارد. داشتن روحیه آموزش‌پذیری در کنار صدای خوب، یک توانایی لازم برای ورود به شغل دوبلوری است.

آمادگی روحی لازم: فرد باید آمادگی روحی کاملی برای این کار داشته باشد. آمادگی روحی در کار خود را به چند صورت نشان خواهد داد. یکی از مواردی که آمادگی روحی فرد را در کار به نمایش می‌گذارد، این است که فرد به خوبی زندگی خود را از کار خود جدا کند. خیلی از افراد نمی‌توانند به خوبی شغل خود را از زندگی شخصی خود جدا کنند. برای مثال صحبت کردن آن‌ها به جای یک شخصیت عصیانگر، تا مدتی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پس شخصی که شغل دوبلوری را انتخاب می‌کند باید آمادگی روحی بالایی برای این کار داشته باشد.

قدرت بیان احساسات مختلف: شخصیت‌های مختلف، به واسطه صدا و تصویری که از خود نشان می‌دهند، احساسات مختلفی به ما منتقل می‌کنند. دوبلور باید بتواند این احساسات را به مخاطب انتقال دهد. یعنی احساسات مختلف را در صدای خود جای دهد.

انطباق‌پذیری با شرایط: شغل دوبلور یک شغل با ساعات کاری و شرایط کاری مشخص نیست. کسی که شغل دوبلور را انتخاب می‌کند، این مسئولیت را برعهده دارد که خود را با شرایط مختلف تطبیق دهد. در شغل دوبلوری ممکن است نیاز باشد، ماهی از سال را شبانه روزی مشغول به کار باشد و ماه بعد از بیکاری خسته شود. برای همین دوبلور باید توانایی لازم در تطبیق خود با شرایط را داشته باشد.

به طور کلی، یکی از مهمترین قابلیت ها و توانایی‌ها در هنر دوبله، چشم است؛ بدیع صنایع، مدیر موسسه هنری می‌گوید: ارزش کارِ این افراد وقتی مشخص می‌شود که بدانیم هنر دوبله، نیاز به تطبیقِ گفتارِ متنِ دوبلور با تصویر دارد که این مهم، نیاز به چشمِ بینا و تیزبین دارد. دوبلور با دیدن حرکاتِ بازیگرِ خارجی و احساسات منتقل شده از چهره و تصویر، متوجه می‌شود که چگونه آن مفهوم را با زبان خود بیان کند تا به مفهوم اصلی نزدیک باشد. اما این هنرمندان نابینا، با شکستنِ این دیوار، توانایی خود را به رخ کشیده اند.

به گفته بدیع صنایع، این هنرمندان، هم مشغولِ فعالیت اجتماعی اند و هم برای خودشان کسب درآمد می‌کنند.

وی می‌گوید: البته رسیدن به این مرحله، کار ساده‌ای نبوده و برای هدف خود تلاشی مضاعف کرده اند.

الناز شفیعی، یکی از هنرجویان این مرکز می‌گوید: از سال ۹۱ رسما کارش را آغاز کرده، گرچه از کودکی به میکروفون علاقه داشته است.

وی می‌افزاید: وقتی انسان به کاری عشق و علاقه داشته باشد، سختی‌های آن برایش شیرین می‌شود؛ و این چیزی است که شاید برای کسانی که بیرون گود نشسته اند، زیاد قابل درک نباشد.

دیگری که یک مرد جوان به نام آقا مسعود است، می‌گوید: خداوند به بنده هایش این قابلیت را داده که در هر شرایطی به هر چه می‌خواهند، بتوانند برسند.

البته به قول یکی از دیگر هنرمندانِ نابینای این موسسه، رسیدن به این مرحله، کار ساده ای نبوده است و برای رسیدن به آن تلاش ها کرده اند.

بر اساس آمار‌های سال گذشته‌ی اداره کل بهزیستی استان اصفهان، ۹ هزار و ۱۶۱ نفر روشن دل در اصفهان تحت پوشش خدمات توانبخشی هستند. پس، سایر نهاد‌ها و سازمان‌ها هم می‌توانند از این اقدام خلاقانه‌ی این مرکز هنری الگو بگیرند تا از ظرفیت‌های کمتر شناخته شده این قشر استفاده کنند.

آقا فرزاد که مسوولیت آموزش این هنرجویان را بر عهده دارد، می‌گوید: هدف ما این است که دیدِ مردم را به معلولیت تغییر دهیم.

همچنان که یکی دیگر از هنرجویان می‌گوید، تفاوت این‌ها با بقیه مردم تنها در ندیدن است و بس.

انتخاب با توست: برخیز یا بنشین
خلاصه آنکه نابینایانِ دوبلور نشان داده اند که حتی بدون نعمت چشم هم می‌توان از چشمه‌های هدف نوشید. دیوار‌های پیش رو کم نیستند؛ انتخابِ ما یا دست روی دست گذاشتن و پشت دیوار نشستن است یا برخاستن و پنجره‌ای ساختن.

نگارنده:رسول قجاوند