پیشروی های برق آسای طالبان و آینده افغانستان

شبکه سی ان ان روز شنبه 23 مردادماه به نقل از یک منبع دیپلماتیک اعلام کرد: ارزیابی اطلاعاتی نشان می دهد طالبان ممکن است در عرض 3 روز تا یک هفته کابل را به محاصره کامل درآورد و این شهر را تصرف کند.
این در حالی است که پیش از این وال استریت ژورنال به نقل از مقام های امریکایی نوشته بود که این مقام ها معتقدند دولت افغانستان می‌تواند ظرف شش ماه تا یک سال پس از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور به دست طالبان سقوط کند.
اکنون این سوال مطرح است که با وجود اینکه ارتش امریکا و متحدانش به مدت 20 سال افغانستان را در تحت اشغال خود دارند و طی این مدت مدعی بودند که ارتش این کشور را تشکیل و آموزش داده اند و میلیاردها دلار صرف آموزش این نیروها کرده اند چرا این ارتش توانایی مقابله با یک گروه شبه نظامی را ندارد؟
آن هم در حالیکه دویچه وله آلمان بر اساس گزارش سیگار یا بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان اعلام کرد که در ماه جولای تعداد نیروهای ارتش این کشور بیشتر از ۳۰۷ هزار نفر ارزیابی شده بود که از این تعداد 40 هزار نیروی ویژه هستند و روزانه 180 هزار نظامی برای ماموریت های جنگی در دسترس هستند. البته  به این ارتش باید نیروی هوایی و دسترسی به تجهیزات نظامی پیشرفته را نیز اضافه کرد.
در مقابل بر اساس گزارش دویچه وله,  ارزیابی های شورای امنیت سازمان ملل متحد تخمین می زند تعداد اعضای گروه طالبان به ۵۵ هزار تا ۸۵ هزار نفر می رسند.
از نظر بودجه نیز سازمان ملل می گوید بودجه ارتش افغانستان بیش از 7 میلیارد دلار است در حالیکه درآمد گروه طالبان  در سال حدود۳۰۰ تا یک و نیم میلیارد دلار است.
ارتش افغانستان از نظر تکنولوژی نظامی نیز به تجهیزات مختلف از جمله اسلحه های تهاجمی مدرن، دستگاه های دید در شب، وسایل زرهی، توپخانه و هواپیما های  اکتشافی مجهز است و  ۱۶۷  فروند جنگنده و بالگرد نیز در اختیار دارد.
با مقایسه توانمندی های ارتش افغانستان وطالبان  هر چند می توان نتیجه گرفت که امریکا در آموزش ارتش شکست خورده است اما به نظر می رسد نبود اراده در نیروهای دولتی برای مقاومت در برابر طالبان از یک نکته دیگر حکایت می کند و آن اینکه این نیروها هیچ اعتقادی به دولت دست نشانده ای ندارند که طی بیست سال گذشته با اجرای اوامر امریکایی ها غرق در فساد شده است.
اما به نظر می رسد در ورای پیشروی های برق آسای طالبان در افغانستان به یک نکته مهم دیگر نیز می توان اشاره کرد و این نکته برمی گردد به مذاکرات دوحه میان طالبان و دولت امریکا که موجب نارضایتی کابل شد.
در این مذاکرات دولت امریکا بدون توجه به دیدگاه کابل وعده داد 5 هزار زندانی طالبان آزاد شوند و در عمل با عقب نشینی نیروهای نظامی از درگیری با طالبان اینگونه به نظر می رسد که طرحی امریکایی در حال اجرا در افغانستان , که به دنبال ایجاد جنگ داخلی در این کشور  و گسترش دامنه چنین درگیری ها به آسیای میانه برای تحت تاثیر قراردادن روسیه وچین است.
خروج نظامیان امریکایی و متحدان غربی اش از افغانستان و محول کردن کنترل فرودگاه کابل به نیروهای ترکیه می تواند در چارچوب این طرح اینگونه توضیح داده شود که دولت امریکا با استفاده از جاه طلبی های ترکیه  و همچنین الگوگیری جریان های تند رو از طالبان در آسیای میانه به دنبال استفاده از آنها برای تحت تاثیر قرار دادن چین و روسیه است.
اینکه چین و روسیه اعلام کرده اند دولتی را که با زور به قدرت برسد به رسمیت نخواهند شناخت یا اینک تقویت نیروهای روسی در مرزهای تاجیکستان با افغانستان می تواند نمایانگر این نگرانی ها باشد.
از طرفی اگر این ارزیابی درست باشد در آینده باید شاهد تنش در روابط ترکیه با روسیه نیز باشیم چراکه مسکو برای دور کردن ترکیه از ناتو به تقویت روابط با آنکارا پرداخت وحتی حاضر شد سامانه های ضد هوایی اس 400 به ترکیه بفروشد اما اکنون باید شاهد نقش آفرینی این کشور در آسیای میانه و بازتولید سناریویی شبیه براندازی در سوریه باشد که تهدیدی برای خودش است.

--------------------------------------------
رضا محمدمراد