چه زمانی لاستیک خودرو باید تعویض شود؟

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، برای سال‌ها مردم برای تشخیص صحت و سلامت یک لاستيک، تنها به میزان عمق آج‌های آن توجه می‌کردند و با در نظر گرفتن میزان صاف شدگی ظاهری آن‌ها اقدام به تعویض لاستيک خودرو خود می‌ کردند.

معمولا اگر عمق آج لاستيک خودرو در حد معقولی باشد، مالک فرض می‌کند که لاستيک سالم است و مشکلی ندارد؛ فارغ از آنکه به نسبت به عامل مهم سن لاستيک تاملی نموده باشد. این اهمال می‌تواند بسیار خطرناک باشد. یادتان نگه دارید که لاستيک های قدیمی ورای میزان صاف شدگی و عمق آج‌ها، می‌توانند بسیار خطرناک و مهلک باشند.
گرچه به طور رسمی هیچ تاریخ انقضای خاصی برای لاستيک ها اعلام نمی‌شود، اما خودروسازان توصیه می‌کنند که حداکثر پس از گذشت شش سال حتما باید لاستيک ها تعویض شوند.

به عنوان مثال در یک تصادف در سال ۲۰۰۸ میلادی، راننده فورد اکسپلورر مدل ۱۹۹۸ بجای خرید لاستیک نو برای خودرویش، از لاستيک کهنه استفاده می‌کند. دو هفته بعد حین حرکت لاستيک خودرو می‌ترکد، خودرو منحرف شده و موجب مرگ یک موتور سوار می‌شود. تحلیل‌ها نشان داد که عمر آن لاستيک کهنه بیش از ۱۰ سال بوده است. 
برای برخی افراد لاستيک کهنه به هیچ وجه به عنوان یک مسئله و مشکل مهم مطرح نیست؛ چرا که آن‌ها معمولا حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار کیلومتر در سال با خودرو مسافرت می‌کنند و در اثر این میزان پیمایش، لاستيک ها در کمتر از ۳ یا ۴ سال آج خود را از دست داده و صاف می‌شوند؛ بنابراین مالک مجبور می‌شود که در سر موعد آن‌ها را تعویض کند.

اما اگر شما جزو آن دسته افرادی هستید که کمتر از خودروی شخصی استفاده می‌کنید، باید استهلاک لاستيک ها را جدی بگیرید. همچنین اگر یک خودروی کارکرده خریداری کرده‌اید نیز باید نسبت به طول عمر لاستيک ها توجه لازم را داشته باشید.

با گذر زمان چه اتفاقی برای لاستيک های کهنه می‌افتد؟
«شان کین» رئیس موسسه راهبردها و تحقیقات ایمنی، لاستيک کهنه را با یک کش لاستیکی کهنه مشابه می‌دانند؛ اگر شما یک کش لاستیکی کهنه را بکشید، شروع به ترک خوردن کرده و قابلیت ارتجاعی و استحکام لازم را از خود نشان نداده و خیلی زود از هم خواهد گسست.

تَرَک‌های ریز در لاستيک ها با گذشت زمان شروع به گسترش نموده و در سطح درونی و بیرونی لاستيک خودرو قابل مشاهده خواهند بود. این ترک‌ها در نهایت می‌توانند موجب جدا شدن رشته سیم‌های فلزی لاستيک خودرو از بخش لاستیکی شده و منجر به کاهش کنترل پذیری خودرو و یا ترکیدگی لاستيک شوند. نگهداری نامناسب و یا حرارت می‌تواند سرعت فرآیند پیرشدگی لاستيک را افزایش دهد.
آقای کین و سازمان متبوعش بیش از ۲۵۰ تصادف را که در آن‌ها عمر لاستيک ها بیشتر از ۶ سال بوده مورد بررسی قرار داده‌اند. در بسیاری از این تصادفات به موجب جداشدگی موضعی سیم‌های فلزی از بخش لاستیکی تایر، کاهش کنترل پذیری خودرو رخ داده و باعث واژگونی آن شده است. حدود ۲۲۳ نفر کشته و ۳۰۰ مجروح جزو آمار این تصادفات هستند.

هر لاستيکی که به اندازه کافی در جاده بوده، به تدریج تسلیم مرور زمان خواهد شد. لاستيک های با طول عمر بالاتر دارای ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که فرایند پیرشدگی لاستيک خودرو را به تعویق می‌اندازند، اما به هیچ عنوان آن را متوقف نخواهند نمود.

یک لاستيک خودرو چه مدت دوام می‌آورد؟
تولید کنندگان لاستيک و خودروسازان عقاید مختلفی پیرامون عمر لاستيک ها دارند. بسیاری از خودروسازان معتبر نظیر بنز، نیسان و فورد فارغ از میزان صاف شدگی توصیه می‌کنند که لاستيک ها را نهایت هر شش سال تعویض کنيد.
تولیدکنندگان لاستيک مانند کانتیننتال و میشلین می‌گویند که لاستيک خودرو می‌تواند تا ۱۰ سال هم عمر کند، اما بعد از سال پنجم باید به طور مرتب مورد بازرسی قرار بگیرد.

انجمن تولید کنندگان لاستیک اعلام کرده که نمی‌توان طول عمر مشخصی را برای لاستيک تعیین کرد چرا که عواملی مانند حرارت، نحوه انبارداری و شرایط استفاده می‌توانند بر طول عمر لاستیک تاثیر بگذارند.

حرارت:
گرما باعث می‌شود که لاستیک‌ها زودتر عمر مفید خود را پشت سر بگذارند. همچنین قرار گرفتن لاستیک در معرض نور آفتاب یا شرایط آب و هوایی مرطوب ساحلی نیز می‌تواند فرآیند پیر شدن لاستیک را تعجیل نماید؛ بنابراین خودرو‌هایی که معمولا در اینگونه مناطق آب و هوایی تردد می‌کنند باید زودتر لاستیک هایشان تعویض شود.

نحوه انبارداری لاستیک‌ها:
این مورد درباره لاستیک‌های زاپاس یا آن‌هایی که مدت‌ها در گوشه انبار افتاده‌اند کاربرد دارد. لازم است بدانید که لاستیک‌های بلااستفاده نسبت به لاستیک‌هایی که تحت سرویس قرار دارند، زودتر پیر می‌شوند.

شرایط استفاده و کاربرد لاستیک‌ها:
به عنوان مثال اینکه آیا لاستیک‌ها به درستی تنظیم باد شده یا نه، می‌تواند بر طول عمر لاستیک‌های خودرو تاثیر بگذارد. لاستیک‌ کم باد زودتر معیوب خواهد شد. همچنین اینکه آیا تا به حال لاستیک‌ پنچرگیری شده یا نه نیز می‌تواند تاثیر گذار باشد. لاستیک‌ خودرو‌هایی که فقط آخر هفته مورد استفاده قرار می‌گیرند در قیاس با آن‌هایی که هر روز مسافت قابل توجهی را طی می‌کنند، به طرز متفاوتی پیر و کهنه خواهد شد.

عمر لاستیک‌ را چگونه تعیین کنیم؟
دیواره کناری لاستیک‌ شامل برخی اعداد و ارقام است که می‌توان به کمک آن عمر لاستیک‌ را تعیین کرد. لاستیک‌های تولید شده بعد از سال ۲ هزار یک کد ۴ رقمی دارند که دو رقم اول نشان‌دهنده هفته تولید تایر و دو رقم دوم نشان دهنده سال تولید آن است. به عنوان مثال یک لاستیک‌ با کد ۰۵۱۱، در هفته پنجم سال ۲۰۱۱ میلادی تولید شده است.

بعد از بررسی کردن تاریخ تولید لاستیک‌ توصیه می‌شود حتما لاستیک‌ طی دوره‌های منظم از نظر وجود ترک‌های ریز و درشت و نیز میزان خوردگی آج و سایر عیوب مورد بازرسی قرار بگیرد. ضمنا لرزش و یا تغییر در ویژگی‌های دینامیکی لاستیک‌ می‌تواند نشان دهنده پیرشدن لاستیک‌ باشد.

لاستيک کارکرده نخرید
گرچه قیمت بالای تایر‌های نو عامل جذابیت تایر‌های دست دوم است، اما نباید تایر دست دوم بخرید چراکه از نوع شرایط نگهداری و کیفیت آن اطلاعی ندارید. این تایر می‌تواند توسط میخ سوراخ شده و یا عیب دیگری داشته باشد که تشخیص آن دشوار است؛ بنابراین بهتر است از خرید تایر دست دست دوم اجتناب نمایید.
مطمئن شوید که تایر نو خریداری می‌کنید
صِرف نو بودن ظاهری یک تایر دلیل بر تازگی باطنی آن نیست؛ بنابراین پیش از خرید تایر تاریخ تولید آن را حتما چک نمایید و اگر بیش از سه سال از تولید آن گذشته است آن را نخرید.

به طور کلی نمی‌توان مقررات خاصی برای تعویض اجباری تایر‌ها در موعد مشخص اعلام نمود، اما توصیه می‌کنیم که به طور مرتب و ترک‌های تایر را به طور چشمی بررسی کنید و در صورت خوب بودن وضعیت ظاهری تایر، نهایتا بعد از ۵ سال حتما نسبت به تعویض تایر‌ها اقدام نمایید؛ چرا که احتمال دارد عمر شما به تعویض این تایر‌ها وابسته باشد پس لطفا هرگز در این باره خساست به خرج ندهید.