ساختار شورای شهر تهران باید تقویت شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، ابراهیم امینی گفت: اینک به پایان فعالیت شورای پنجم رسیدیم، چه زیباتر بود اگر این روز و روزها، وضعیت حاکم بر جامعه و فضای امید و نشاط میان مردم، همانند چهار سال پیش بود. اما افسوس که سوء مدیریت و انوع بلایای انسانی و طبیعی طی چهار سال گذشته، شرایط و روزگاری را برای مردمان ما رقم زد که امروزه شاهدیم در کنار تنگنا‌های اقتصادی و فشار‌های مالی بر دوش خانواده‌ها و آحاد مردم عزیز و شریف کشور، جوانه‌های شور و امید در دل مردمانمان کم سو شده است.
سید ابراهیم امینی ادامه داد: نخستین اندیشه‌های تشکیل شورا‌ها به پس از سفر دوم ناصرالدین شاه قاجار به فرنگ و آمدن کنت دمنت فرت ایتالیایی همراه شاه به ایران، بازمی‌گردد. در این زمان بود که شاه کنت ایتالیایی را مأمور تنظیم نخستین نظام‌نامه بلدیه نمود، نظام‌نامه‌ای که با نگاهی به تحولات مغرب زمین و با هدف تمرکز زدایی از قدرت مرکزی و سپردن امور شهر‌ها و محلات به دست اهالی شهر‌ها نگاشته شد و حتی می‌توان قانون بلدیه مصوب ۱۲۸۶ که انجمن بلدیه را تشکیل داد نیز مولود همین نظام نامه دانست.
عضو شورا ادامه داد: زمان زیادی از تصویب قانون اخیرالذکر نگذشته بود که با کودتای اسفند ۱۲۹۹، استقلال نیم‌بند انجمن بلدیه بیش از پیش تضعیف شد و با تصویب قانون بلدیه ۱۳۰۹ و پیش‌بینی تعیین رئیس انجمن توسط وزارت داخله و سلب اختیار اعضا که تا آن زمان رئیس انجمن را انتخاب می‌کردند، در عمل تیر خلاصی بر نهال جوان انجمن بلدیه وارد آمد.
سید ابراهیم امینی در ادامه با ریشه‌های قرآنی نهاد شورا‌ها گفت: فرازوفرود‌های انجمن شهر ادامه داشت تا آنکه در سال ۱۳۵۷ با پیروزی انقلاب اسلامی، امید تقویت بیش از پیش شورا‌ها که علاوه بر ریشه‌های حقوقی و قانونی، دارای ریشه دینی و قرآنی بودند جان تازه‌ای گرفت. اختصاص فصل هفتم قانون اساسی با ۷ اصل به شورا‌ها و انجمن‌های شهر را باید در همین راستا و تحقق بخش خواسته به‌حق افزایش جایگاه شورا‌های مردمی دانست.
عضو حقوقدان شورای شهر تهران در ادامه گفت: تشکیل شورا‌ها با بیست سال تأخیر محقق گشت و در فاصله زمانی تصویب قانون اساسی تا برگزاری انتخابات اولین دوره شورا‌ها در سال ۱۳۷۷ و آغاز به‌کار این شوراها، اختیارات و تکالیف شورا‌ها میان دیگر نهاد‌ها و ارگان‌های دولتی تقسیم شده است. به عبارتی می‌توان شورا‌ها را به مثابه میراث‌داری دانست که پس از تقسیم ماترک و تسلط دیگر ورثه در اموال برجای مانده از متوفی، پس از بیست سال از سفر بازگشته است و هیچ یک از میراث‌خواران حاضر به بازپس دادن سهم او نیستند.
اگرچه تلاش اعضای ادوار مختلف شورا‌ها از طریق رایزنی و مذاکره با نمایندگان مجلس، مقامات قوه مجریه و قضاییه و همچنین طرح دعاوی در محاکم دادگستری و دیوان عدالت اداری توانست منجر به استقرار بخش‌هایی از اختیارات شورا‌ها در ید این نهاد شود، اما شورا‌ها امروزه کمتر از یک سوم از اختیارات پیش‌بینی شده قانونی خود را بر عهده دارند.
امینی افزود: تحولات سال‌های اخیر از جمله در دوران شورای پنجم نشان از این دارد که دولت‌ها حتی اگر ازنظر عقاید و سویه‌های سیاسی دارای قرابت باشند نیز نه‌تن‌ها تمایلی به بازپس دادن اختیارات و قدرت واقعی شورا‌ها به این نهاد مردمی ندارند که حتی در تلاش هستند تا اندک قدرت باقیمانده و منابع مالی شورا‌ها را نیز به دست بیاورند.
عضو حقوقدان شورا ادامه داد: معضل دارا نبودن تعداد اعضای کافی در ایران زمانی بیشتر مشخص می‌شود که تعداد اعضای شورای شهر تهران به‌عنوان پایتخت و بزرگترین کلانشهر کشور را با دیگر شهر‌ها مقایسه کنیم. به‌عنوان نمونه، پارلمان محلی پایتخت ۱۲۰ هزار نفری ایسلند ۱۵ عضو دارد و استکهلم یک میلیون نفری در کشور سوئد بیش از ۱۰۰ عضو دارد و مونترال ۱۰ میلیون نفری با ۷۴ عضو اداره می‌شود. این موارد نشانگر این مهم هستند که شورا‌ها به‌دلیل ارتباط تنگاتنگی که با شهروندان و امور جاری شهر دارند، باید از مناطق مختلف شهر و با تعداد مناسب باشند تا بتوانند شناخت کافی از نقاط مختلف شهر‌ها داشته باشند.
همچنین انتخابات در این شهر‌ها به‌صورت منطقه‌ای و محله‌ای انتخاب می‌شوند، به‌عنوان مثال در پاریس به ازای هر محله و منطقه شهر یک یا چند فرد انتخاب می‌شود تا منتخبان از وضعیت همه مناطق شهر اطلاع داشته باشند. این در حالی است که تعداد اعضای شورای شهر تهران از ۳۱ نفر در دوره قبل به حداقل خود یعنی ۲۱ نفر رسیده است که باتوجه به گستردگی و وسعت کلانشهر تهران در کنار کثرت جمعیت و مشکلات زیاد شهری، علی‌رغم زحمات اعضای شورا و فعالیت تا پاسی از شب، به‌واسطه تعداد کم اعضا و فراوانی امور مرتبط با شهر، انتظارات و توقعات به‌جای شهروندان بسیار بیشتر از اقدامات صورت گرفته است.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: امیدواریم در دوره ششم شورا‌ها و باتوجه به نزدیکی هرسه قوه به شورای فعلی، شاهد همکاری بهتر قوا از جمله قوه مقننه با شورا باشیم و اقدامات مهمی نظیر مدیریت یکپارچه شهری، تصویب درآمد‌های ثابت و پایدار و تشکیل دیوان محاسبات شهری که در دوره پنجم شورای شهر تهران و شورای عالی استان‌ها نیز تا حدود زیادی پیگیری شد، در این دوره از فعالیت مجلس شورای اسلامی و شورا‌های شهر به‌عنوان اقداماتی ماندگار و تأثیرگذار تصویب گردد.
رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا ادامه داد: تعامل مناسب با دیوان عدالت اداری با همکاری شورای عالی استان‌ها از جمله اقدامات مهم این دوره از شورای شهر تهران و کمیسیون نظارت و حقوقی بود که امیدواریم پس از این دوره نیز تداوم داشته باشد. زیرا دیوان عدالت مرجعی است که می‌تواند مصوبات ما را باطل کند و در صورت تعامل مناسب و برگزاری جلسات مشترک، چه بسا با روشنگری و مشخص نمودن ابعاد کارشناسی بسیاری از مصوبات، جلوی ابطال آن‌ها و ورود ضرر به شهر و شهروندان گرفته شود.
رئیس کمیته حقوق شهروندی در ادامه گفت: علاوه بر این، در این دوره سامانه قوانین و مقررات شورا که از دوره چهارم به ما رسیده بود، با زحمات فراوان کمیته تنقیح تکمیل شد و در آن ابتکارات فراوانی دیده شده است که علاوه بر اعضا و کارشناسان شورا، می‌تواند مرجعی برای شهروندان، اهالی رسانه و همچنین پژوهشگران حوزه شهر و شهرسازی باشد. انتشار مستمر و به‌روز مصوبات شورا، فراهم شدن دسترسی عمومی متن تنقیحی، سابقه طرح و لایحه، کد‌های موضوعی هرمصوبه و گردش کار مصوبه در کنار امکان ارائه طرح توسط مردم در این سامانه و همچنین اعلام نظر شهروندان نسبت به هر طرح یا لایحه از جمله ابتکارات سامانه مذکور است.
عضو شورا ادامه داد: بررسی کارشناسانه بیش از ۶۱۰۰ مصوبه شورای شهر تهران و دیگر نهاد‌ها از منظر تنقیح و جلسات کارشناسی متعدد در خصوص مصوبات گوناگون وضع شده توسط شورا یا مصوبات مرتبط دیگر مراجع، از جمله دیگر فعالیت‌های کمیته تنقیح بوده که نتیجه آن متن تنقیح شده بخش مهمی از مصوبات دوره پنجم و ادوار پیشین شوراست.
سید ابراهیم امینی گفت: اینک که به پایان چهار سال فعالیت شورای پنجم رسیده‌ایم، ضمن آرزوی موفقیت برای اعضای شورای ششم، امیدوارم این عزیزان تلاش‌های شورای پنجم را به عنوان اقدامات کارشناسی و به دور از نگاه‌های سیاسی ببینند و ضمن تداوم، در صورت امکان به تکمیل و تقویت فعالیت‌هایی که این دوره برای رفاه حال شهروندان و توسعه کلانشهر صورت گرفته است، تلاش کنند، به امید اینکه تهرانی آبادتر و سربلندتر را شاهد باشیم.