۲۴ ذی الحجه؛ روز مباهله

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، مباهله پیامبر (ص) با مسیحیان نجران، در روز بیست و چهارم ذی الحجّه سال دهم هجری روی داد. رسول اکرم( ص) طی نامه ای اهالی مسیحی نجران را به آئین اسلام دعوت کرد اما مردم نجران حاضر به پذیرفتن اسلام نبودند به همین دلیل گروهی از مسیحیان نجران همراه با چند تن از علما و اسقفهایشان مثل« عاقب» و« سید» برای تحقیق پیرامون حضرت محمد صلی الله علیه و آله و گفتگو و مناظره با وی به مدینه آمدند.

آن ها به خدمت پیغمبر رسیدند و مباحثه را آغاز کردند، آن ها طی صحبت های خود عیسی (ع) را پسر خدا معرفی نمودند و دلیل آن ها همان تولد عیسی بدون پدر بود. خداوند در جواب آن ها اظهار می دارد که داستان عیسی پیش خداوند مانند داستان آدم است که وی را از خاک آفرید، یعنی درصورتی که عیسی پدر نداشت آدم هم پدر و مادر نداشت و درصورتی که بنا باشد که عیسی را بخاطر آن خصوصیت پسر خدا بدانند، باید در مورد آدم هم چنین اعتقادی داشته باشید، بلکه آدم اولی است.
درحالی که هر دو نفر مخلوق خدا هستند و خداوند با قدرت خود آن ها را بطور غیر معمول افریده است.
وفد نجران این جواب را که حقیقتاً مستدل و منطقی بود نپذیرفتند و بنابراین پیغمبر به فرمان خداوند، آن ها را به« مباهله» دعوت کرد.

به این صورت که آن ها دوستان خود مثل فرزندان و زنان و جانهایشان را بخوانند و اینها هم چنین کنند و روبروی هم قرار بگیرند و هر دو گروه دست به دعا بردارند و در پیشگاه خدا گریه و زاری نمایند و طرف دیگر را نفرین کنند و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار بدهند.

هنگامی که پیغمبر آن ها را به مباهله دعوت کرد و آن ها اطمینان خاطر و ثبات قدم پیغمبر را دیدند از وی یک شب زمان خواستند تا در این مورد بیندیشند. آن ها به قرارگاه خود برگشتند و درباره پیشنهاد پیغمبر با هم‌دیگر مشورت کردند. اسقف بزرگ آن ها گفت: فردا بنگرید درصورتی که محمد با نزدیکان و خانواده خود برای مباهله آمد، از مباهله با وی جلوگیری کنید ولی درصورتی که با اصحاب خود آمد با وی مباهله کنید.
در روز 24 ذی الحجه پیغمبر قبل از آنکه مباهله کند، عبا بر دُوش مبارک گرفت و حضرت امیرالمؤمنین و فاطمه و حَسَن و حسین عَلیهمُ السلام را داخل در زیر عبا نمود و گفت: پروردگارا هر پیغمبری را اهل بیتی بوده است که مخصوص ترین خلق بوده اند به او، خداوندا اینها اهل بیت من هستند پس از ایشان برطرف کن شک و گناه را و پاک کن ایشان را پاک کردنی. پس جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر در شأن ایشان آورد. پس حضرت رسول( ص) آن چهار بزرگوار را بیرون برد از برای مباهله زیرا نگاه نصاری بر ایشان افتاد و حقّیّت آن حضرت و آثار نزول عذاب مشاهده کردند جُرأت مُباهله ننمودند و استدعای صلح و قبول جزیه نمودند و در این روز هم حضرت امیرالمؤمنین( ع) در حال رکوع انگشتری خود را به سائل داد و آیه اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ در شانش نازل شد.

فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ
پس هر که با تو، پس از علم و دانشی که به تو رسیده است، در مورد او( عیسی) به ستیز و محاجّه برخیزد (و از قبول حقّ شانه خالی کند) بگو: بیائید پسرانمان وپسرانتان وزنانمان وزنانتان وخودمان را (کسی که به منزله خودمان است) و خودتان را بخوانیم، بعد( به درگاه خدا) مباهله و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. واژۀ« نَبتَهل» از ریشۀ« ابتهال» به معنای بازکردن دست ها و ارنج ها برای دعا، بسوی اسمان است. این آیه، به آیۀ مباهله معروف گشته است. مباهله، یعنی توجّه و تضرّع دو گروه مخالف یکدیگر، به درگاه خدا و تقاضای لعنت و هلاکت برای طرف مقابل که از نظر وی اهل باطل است.

 

 

علاوه بر استحباب غسل و روزه در روز24 ذی الحجه. خواندن نماز هم سفارش شده است؛ به این کیفیت که نزدیک زوال غسل کند و دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید، آیة الکرسی و سوره قدر، هر کدام را ده بار بخواند. همچنین خواندن دعای مباهله که شبیه به دعای سحرهای ماه رمضان است و در مفاتیح الجنان ذکر شده است. همچنین بعد قرائت دعای مذکور، قرائت دو رکعت نماز و 70 دفعه استغفار و اوّل آن اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمینَ، صدقه دادن به جهت تأسی به حضرت امیرالمؤمنین( ع)، زیارت کردن امام علی( ع) و خواندن زیارت جامعه از اعمال روز مباهله ذکر شده است.

دکتر رحیمی صادق مدیریت حوزه های علمیه استان تهران در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما در خصوص روز مباهله و اهمیت این رخداد افزود: آنچه در جریان مباهله پیامبر اعظم با مسیحیان نجران اتفاق افتاد که از مسلمات تاریخی بین فریقین است از جهاتی بسیار مهم وحایز اهمیت است:
۱- نزاع و بحث در جریان مباهله، براساس نص صریح قرآن ،بر سر مهمترین رکن دیانت یعنی توحید بود که مسیحیان مصر بر تثلیث وخدای پدر و پسر بودند و رسول خدا با قاطعیت منکر آن.
۲- پیامبر عزیز در صحنه دفاع از ارزشهای دین، با همه وجود به میدان آمدند و عزیزترین وارزشمند ترین سرمایه خود یعنی خانواده واهل بیت خود را هزینه نمودند، یعنی برای اعتلای ارزشها و اقامه دین باید هزینه داد و اولین کسانی که باید هزینه بدهند منادیان و مبلغان دینند.
۳- شاید بتوان گفت بعد از جریان مهم و سرنوشت ساز غدیر مهمترین دلیل برای اثبات ولایت مولایمان امیرالمومنین علی بن ابی طالب روحی له الفداء جریان و آیه مباهله است چرا که از جانشین بر حق وبلافصل پیامبر به انفسنا تعبیر شده یعنی امام علی علیه السلام جان پیمبر نفس پیامبر و بخشی از حقیقت پیامبر عزیز صلوات الله علیه است که جای هیچگونه انکار توجیهی در آن وجود ندارد.
۴- ولایت و امامت و توحید مکمل هم ودر کنار همند ،شرط توحید امامت و وجود شخص امام علیه السلام است.
۵-باوجود این حقایق مهم متاسفانه جریان مباهله آنچنان که شایسته ودر خور است مورد توجه و تبیین و تبلیغ قرار نگرفته است لذا بار سنگین مباهله پژوهشی و تبیین مستدل و منطقی آن همچنان بر دوش حوزویان ،اساتید و مبلغان عزیز است.
۶- اگر این حقیقت انکار ناپذیر در مواجهات بین المللی به درستی تبیین شود به نظرم امروز هم میتوان در مقابل دشمنان عنود ولجوج از این سلاح موثر و کارا در صحنه های جنگ نرم استفاده نمود.
گفتنی است مباهله اساسا از« بَهل» به معنی رها کردن و برداشتن قید و بند از چیزی است، ولی مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است .