مریخ لرزه‌ها و ساختار درونی مریخ

به گزارش خبرگزاري صدا وسيما؛ دانشمندان بالاخره توانستند از ساختار لایه‌های زیر سطح مریخ سر دربیاورند. این پژوهش، نخستین تحقیقی است که در جریان آن، بشر توانسته فراتر از سیاره خودمان، نقشه‌برداری از ساختار درونی یک سیاره دیگر را آغاز کند. تحقیق جدید بر داده‌هایی استوار است که از ماموریت «این‌سایت» (InSight) ناسا به دست آمده است. «این‌سایت» ربات سطح‌نشینی است که در جست‌وجوی «مریخ‌لرزه‌ها» یی بوده است که در سراسر سطح این سیاره رخ می‌دهند. محققان با استفاده از اطلاعات مربوط به این لرزه‌ها می‌توانند دریابند که در زیر سطح مریخ چه وضعیتی می‌تواند پنهان باشد.

بر اساس برآورد‌های یک تیم بین‌المللی ، پوسته مریخ در زیر محدوده فرود «این‌سایت» تقریبا در حدود ۲۰ کیلومتر یا ۳۹ کیلومتر ضخامت دارد.

مطالعه و بررسی لایه‌های درونی سیارات، شامل پوسته، گوشته (جُبّه) و هسته، می‌تواند نکته کلیدی در فهم چگونگی تشکیل و تکامل سیارات باشد، و نیز از هر گونه فعالیت تکتونیک و ژئومغناطیس آن‌ها پرده بردارد.

قسمت‌های داخلی عمیق سیارات را می‌توان با اندازه‌گیری امواجی که بر اثر ارتعاشاتی، از جمله زلزله‌ها، ایجاد می‌شوند، واکاوید. ویژگی‌های درونی زمین نیز با چنین روشی بررسی و نقشه برداری شده‌اند.
تا پیش از این، تنها می‌شد اختلاف نسبی در ضخامت مریخ را تخمین زد و برای به دست آوردن ضخامت مطلق، به فرض‌های اضافی نیاز بود. بسته به آن که برای محاسبه از کدام فرضیه‌ها استفاده می‌شد، آن مقادیر پراکنده و دارای اختلاف زیادی بودند.

لرزه‌شناسی، این فرضیات را با اندازه‌گیری‌های مستقیم در محوطه فرود جایگزین می‌کند و بر آن اساس، ضخامت لایه‌های کل سیاره را درجه‌بندی می‌کند. داده‌های مستقل همچنین به محققان امکان می‌دهد که چگالی پوسته را تخمین بزنند. 

گاز آلی در جوّ مریخ، سرنخ تاریخ سیاره سرخ
ساختار پوسته را می‌توان بر اساس این تغییرات ناگهانی به شکل دقیق تعیین کرد. بر اساس داده‌ها در محوطه فرود «این‌سایت»، لایه بالایی (با حاشیه خطای دو کیلومتر در هر دو سو) در حدود هشت کیلومتر ضخامت دارد. در زیر آن، لایه دیگری به ضخامت حدود ۲۰ کیلومتر (با حاشیه خطای پنج کیلومتر) ادامه می‌یابد. دکتر «کناپمایر-اندرون» می‌گوید: «احتمال می‌دهیم که گوشته، از زیر این لایه آغاز می‌شود، که حتی در مقایسه با پوسته قارّه‌ای در زمین، بیانگر وجود پوسته‌ای است به گونه‌ای شگفت‌آور نازک.» «برای مثال، پوسته زمین در زیر کلن، در حدود ۳۰ کیلومتر ضخامت دارد.»

در مریخ، لایه سومی وجود دارد که باعث می‌شود پوسته خاک در زیر محوطه فرود در حدود ۳۹ کیلومتر (با حاشیه خطای هشت کیلومتر) ضخامت داشته باشد. متخصصان می‌گویند این نکته با یافته‌های پیشین سازگار است، اما سیگنال‌های این لایه برای مطابقت با داده‌های موجود ضروری نیستند. در هر دو مورد، این احتمال که تمامی پوسته از یک نوع ماده ساخته شده باشد (همان نوع ماده‌ای که دانشمندان از بررسی‌های سطح و شهاب سنگ‌های مریخ می‌شناسند) برای دانشمندان نادیده‌گرفتنی نیست.

این داده‌ها نشان می‌دهند که بالاترین لایه، به طرز نامنتظره‌ای از یک سنگ متخلخل (خلل وفرج‌دار) ساخته شده است. در اعماق بیشتر، ممکن است جز بازالت‌هایی که بر سطح دیده می‌شوند، انواع دیگری از سنگ‌ها نیز وجود داشته باشند.